Σοβαρούς κινδύνους για τα φιλόδοξα σχέδια παγκόσμιας αναβίωσης της πυρηνικής ενέργειας εντοπίζει η Παγκόσμια Ένωση Πυρηνικής Ενέργειας (World Nuclear Association – WNA), προειδοποιώντας ότι οι σχεδιασμοί αυτοί μπορεί να εκτροχιαστούν εάν δεν αναπτυχθούν γρήγορα νέα ορυχεία ουρανίου.
Στην τελευταία της έκθεση, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 5 Σεπτεμβρίου, η WNA επισημαίνει ότι η παγκόσμια ζήτηση για ουράνιο – το βασικό καύσιμο των πυρηνικών αντιδραστήρων – αναμένεται να αυξηθεί κατακόρυφα την επόμενη δεκαπενταετία, καθώς αυξάνονται οι χώρες που στρέφονται προς την ατομική ενέργεια.
Η πυρηνική ενέργεια παρουσιάζεται από πολλές κυβερνήσεις ως λύση για τη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας.
Τον Ιούλιο, το Ηνωμένο Βασίλειο ενέκρινε την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού Syswell C στην ανατολική Αγγλία, ως μέρος μιας ευρύτερης στροφής στην πυρηνική ενέργεια.
Στις ΗΠΑ, τεχνολογικοί κολοσσοί όπως οι Microsoft, Amazon και Google υπέγραψαν μακροχρόνιες συμφωνίες με πυρηνικούς σταθμούς για την ηλεκτροδότηση των data centers τους, συμπεριλαμβανομένης της 20ετούς συμφωνίας της Microsoft για την επανεκκίνηση του πυρηνικού εργοστασίου Three Mile Island στην Πενσιλβάνια.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επίσης επαναφέρει στο προσκήνιο την πυρηνική ενέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Πυρηνικής Συμμαχίας το 2023 και νέες εκκλήσεις για ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής.
Ραγδαία αύξηση της ζήτησης
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της WNA, οι πυρηνικοί αντιδραστήρες παγκοσμίως θα χρειαστούν σχεδόν 69.000 τόνους ουρανίου το 2025 – αριθμός που αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί, ξεπερνώντας τους 150.000 τόνους έως το 2040, με βάση το βασικό σενάριο αναφοράς της Ένωσης.
Σε περίπτωση ταχύτερης ανάπτυξης, η ζήτηση θα μπορούσε να υπερβεί τους 200.000 τόνους, αντικατοπτρίζοντας τις φιλόδοξες δεσμεύσεις πολλών κυβερνήσεων για ουδετερότητα εκπομπών άνθρακα. Ακόμη και στο πιο συντηρητικό σενάριο, η ζήτηση αναμένεται να ξεπεράσει τους 107.000 τόνους.
Η WNA σημειώνει ότι τα γνωστά αποθέματα ουρανίου επαρκούν για να καλυφθούν οι μελλοντικές ανάγκες. Ωστόσο, η αξιοποίηση αυτών των αποθεμάτων προϋποθέτει σημαντική ενίσχυση της εξορυκτικής και της μεταποιητικής δραστηριότητας.
«Αν και υπάρχουν επαρκή αποθέματα ουρανίου ώστε να καλύψουν τη ζήτηση ακόμη και στο υψηλό σενάριο μέχρι το 2040, απαιτείται περαιτέρω επενδυτική ώθηση και έγκαιρες στρατηγικές αποφάσεις για την αύξηση της παραγωγής», τονίζει η έκθεση.
Σήμερα, οι πυρηνικοί σταθμοί παράγουν περίπου 372 γιγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως. Μέχρι το 2040, η ισχύς εκτιμάται ότι θα αυξηθεί σχεδόν κατά 85% και θα φθάσει τα 686 γιγαβάτ, με πιθανότητα ακόμη μεγαλύτερης αύξησης εάν περισσότερες χώρες υλοποιήσουν τους στόχους τους για μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα.
Η επέκταση αυτή υπογραμμίζει τη μεταστροφή της στάσης απέναντι στην πυρηνική ενέργεια, ειδικά μετά την εισβολή στην Ουκρανία που δημιούργησε επείγουσα ανάγκη για σταθερές και αυτόνομες πηγές ενέργειας.
Ποιοι παράγουν το ουράνιο;
Η έκθεση καταγράφει πώς προβλέπεται να εξελιχθεί η παραγωγή ουρανίου στις βασικές χώρες παραγωγούς. Το Καζακστάν, σήμερα ο μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου παγκοσμίως, θα αυξήσει την παραγωγή βραχυπρόθεσμα με την εκμετάλλευση νέων μεταλλείων, όμως η παραγωγή εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει στη δεκαετία του 2030, καθώς εξαντλούνται τα μεγαλύτερα κοιτάσματα.
Στον αντίποδα, ο Καναδάς αναμένεται να γνωρίσει άνθηση, αφού νέα μεταλλεία πρόκειται να τεθούν σε λειτουργία τα επόμενα χρόνια, με τη χώρα να διεκδικεί την πρωτιά ως προμηθευτής ουρανίου στα μέσα της δεκαετίας του 2030. Στις ΗΠΑ, όπου η εξορυκτική δραστηριότητα έχει υποχωρήσει τις τελευταίες δεκαετίες, προβλέπεται επανεκκίνηση παλαιών και δημιουργία νέων ορυχείων.
Η Αυστραλία αναμένεται να δει σημαντική αύξηση της παραγωγής στις αρχές της δεκαετίας του 2030, πριν αυτή μειωθεί λόγω εξάντλησης των κοιτασμάτων. Η Αφρική διατηρεί ρόλο-κλειδί υπό την ηγεσία της Ναμίμπιας, ενώ νέα έργα δρομολογούνται και σε Νίγηρα, Τανζανία, Ζάμπια και άλλες χώρες.
Επενδυτική κινητικότητα
Τα τελευταία χρόνια, η παραγωγή ουρανίου έχει ήδη ανακάμψει, ξεπερνώντας τους 60.000 τόνους το 2024 – αύξηση κατά 22% σε σχέση με πριν δύο χρόνια. Οι επενδύσεις στην έρευνα και εξερεύνηση νέων κοιτασμάτων υπερδιπλασιάστηκαν από το 2020. Ωστόσο, η παραγωγή παραμένει χαμηλότερη από το υψηλότερο σημείο του 2016 και οι ειδικοί εκτιμούν ότι απαιτούνται ακόμη μεγαλύτερες επενδύσεις για την κάλυψη της εκρηκτικής ζήτησης.
Στο Παγκόσμιο Συμπόσιο Πυρηνικής Ενέργειας στο Λονδίνο (3-5 Σεπτεμβρίου), καταγράφηκε έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για νέα πυρηνικά έργα.
«Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στην πυρηνική ενέργεια για την Τσεχία – και όχι μόνο – αν θέλουμε να πετύχουμε τους στρατηγικούς ενεργειακούς μας στόχους», δήλωσε ο Τόμας Έλερ, υψηλόβαθμος στέλεχος του τσεχικού Υπουργείου Βιομηχανίας και Εμπορίου.
Την αισιοδοξία αυτή συμμερίστηκαν και επενδυτές.
«Θέλουμε να διοχετεύσουμε κεφάλαια μεγάλης κλίμακας στη μετάβαση προς καθαρές μορφές ενέργειας – και η πυρηνική έχει κεντρικό ρόλο εκεί», υπογράμμισε ο Μαρκ Μαλντόουνι της BNP Paribas.
Η Βικτόρια Καλμπ της UBS πρόσθεσε: «Η ζήτηση των επενδυτών για πυρηνικά έργα είναι τόσο ισχυρή που είναι δύσκολο να το υπερβάλλει κανείς».
Διεθνείς χρηματοοικονομικοί οργανισμοί, μεταξύ των οποίων και η Παγκόσμια Τράπεζα, αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να χρηματοδοτήσουν πυρηνικά έργα, δίνοντας ελπίδες σε χώρες με περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια. Εκπρόσωποι της βιομηχανίας ωστόσο υπογραμμίζουν πως, πέρα από τη χρηματοδότηση των αντιδραστήρων, εξίσου καθοριστικό ζήτημα είναι και η διασφάλιση επαρκών προμηθειών ουρανίου.
«Τώρα είναι η στιγμή να αυξήσουμε δυναμικά τη δυναμικότητα της πυρηνικής ενέργειας», τονίζει ο Αμίρ Ιγκνάνι, διευθύνων σύμβουλος της Uranium Energy Corp.
