Η Σίγκριντ Ούντσετ [Sigrid Undset] γεννήθηκε το 1882 στη μικρή πόλη Κάλουντμποργκ της Δανίας και μετακόμισε με την οικογένεια της στη Νορβηγία, συγκεκριμένα στο Όσλο (γνωστό ως Χριστιανία μέχρι το 1925), όταν ήταν μόλις δύο ετών. Το γνωστότερο έργο της είναι το «Kristin Lavransdatter» (Κρίστιν Λάβρανσντάτερ), μία τριλογία στην οποία αφηγείται τη ζωή στον Μεσαίωνα της Νορβηγίας από την οπτική μίας γυναίκας.
Η Ούντσετ ήταν τολμηρή σκεπτικίστρια απέναντι στη σύγχρονη οπτική. Θεωρούσε την εκβιομηχάνιση, τον υλισμό και τον ατομικισμό ως απειλές για την κοινωνική σταθερότητα. Πολλά από τα πρώτα της δοκίμια στράφηκαν ενάντια στη ρητορική του φεμινιστικού κινήματος. Πίστευε ότι το φεμινιστικό κίνημα παρέβλεπε την αξία του ρόλου της γυναίκας στους παραδοσιακούς κύκλους της οικογένειας. Η Ούντσετ υποστήριξε ότι τα δικαιώματα του εκλέγειν, της εργασίας και της απόφασης για την απόκτηση παιδιών πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν στο πλαίσιο της μεγαλύτερης ευθύνης του ατόμου απέναντι στην κοινωνία στο σύνολό της.
Η πορεία προς τη συγγραφή
Η Ούντσετ ήταν 16 ετών όταν ξεκίνησε να γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα με φόντο τη Δανία του Μεσαίωνα, ενώ εργαζόταν ως γραμματέας σε μία εταιρεία μηχανικών στη Χριστιανία. Το μυθιστόρημα ολοκληρώθηκε έξι χρόνια αργότερα, αλλά απορρίφθηκε από τον εκδοτικό οίκο στον οποίο το υπέβαλε. Της πρότειναν να γράψει κάτι πιο μοντέρνο.
Έτσι, δύο χρόνια μετά, έγραψε μία ρεαλιστική ιστορία για μία γυναίκα της μεσαίας τάξης, στη Χριστιανία της εποχής της. Αρχικά απορρίφθηκε και αυτό, αλλά στη συνέχεια έγινε δεκτό.
Σε ηλικία 25 ετών, η Ούντσετ έγραψε ένα σύντομο μυθιστόρημα σχετικό με τη μοιχεία, το οποίο έγινε γρήγορα δημοφιλές και την ανέδειξε ως μία πολλά υποσχόμενη συγγραφέα.
Μέχρι το 1919, είχε ήδη εκδώσει μία σειρά επίκαιρων μυθιστορημάτων που αφορούσαν την πόλη της, με χαρακτήρες με τους οποίους οι σύγχρονοί της μπορούσαν να ταυτιστούν. Τα βιβλία της εξέταζαν τις σχέσεις μεταξύ παιδιών και γονέων, αφηγούνταν τις ιστορίες των εργαζομένων, καθώς και άλλες καθημερινές ιστορίες. Πολλά από τα πρώτα της μυθιστορήματα φαίνεται να πραγματεύονται τη θέση της γυναίκας στην εποχή της.
Συνέχισε να γράφει ακόμα και μετά τον γάμο της, ολοκληρώνοντας τα τελευταία της ρεαλιστικά μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων. Επίσης συμμετείχε στις δημόσιες συζητήσεις για επίκαιρα θέματα όπως τη χειραφέτηση των γυναικών και την κοινωνική παρακμή μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Έγραψε ακόμη μία νορβηγική διασκευή του θρύλου του Βασιλιά Αρθούρου. Για τη συγγραφή της μελέτησε αρχαία νορδικά (αρχαία σκανδιναβική γλώσσα) χειρόγραφα και μεσαιωνικά χρονικά και επισκέφτηκε και εξέτασε μεσαιωνικές εκκλησίες και μοναστήρια, τόσο στην πατρίδα της όσο και στο εξωτερικό.
Χρόνια μετά, αποφασίζει και γράφει το αριστούργημα για το οποίο θα μείνει γνωστή, το «Kristin Lavransdatter», επιστρέφοντας στην εφηβική της ιδέα, με φόντο όμως τη Νορβηγία αντί για τη Δανία. Το 1928 κέρδισε το Νόμπελ λογοτεχνίας.
Ο ρόλος της πίστης στη ζωή και το έργο της
Η Ούντσετ παντρεύτηκε το 1912 τον Αντερς Κάστους Σβάρσταντ, ένα Νορβηγό ζωγράφο που γνώρισε στην Ιταλία. Ο Σβάρσταντ ήταν εννιά χρόνια μεγαλύτερός της και ήταν ήδη παντρεμένος με τρία παιδιά. Πήρε διαζύγιο από την πρώτη του γυναίκα περίπου τρία χρόνια μετά τον γάμο του με την Ούντσετ.
Όμως ούτε ο δικός τους γάμος κράτησε και μετά από τρία παιδιά πήραν διαζύγιο.
Οι γονείς της Ούντσετ ήταν άθεοι, αλλά λόγω της επιρροής του τόπου και της εποχής, μεγάλωσαν αυτήν και τις αδελφές της ως Λουθηρανές (κλάδος του Προτεσταντισμού). Η Ούντσετ πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής της δηλώντας αγνωστικίστρια. Όμως, ο γάμος της σε συνδυασμό με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, άλλαξαν τη στάση της. Η ανησυχία της ως προς την κατεύθυνση που η κοινωνία όδευε και τα ζητήματα ηθικής που την απασχολούσαν την έσπρωξαν στον Ρωμαιοκαθολικισμό.
Από εκείνη τη στιγμή και μετά η γραφή της περιελάμβανε δοκίμια για την Καθολική πίστη, τη ζωή των αγίων και τη νορβηγική ιστορία, καθώς και λογοτεχνία πριν από τη Μεταρρύθμιση. Στα ζητήματα της γυναίκας και της θρησκείας έδωσε ιδιαίτερη προσοχή σε συλλογές δοκιμίων όπως το «Et kvindesynspunkt» (Η οπτική μίας γυναίκας, 1919) και το «Katholsk propaganda» (Καθολική Προπαγάνδα, 1927).
Το ενδιαφέρον είναι ότι η Ούντσετ δεν έγραφε από αντίδραση στο ρεύμα της σύγχρονης σκέψης, απλά οι πεποιθήσεις της είχαν τις ρίζες τους στην ιδέα ότι η γνώση του παρελθόντος θα πρέπει να χρησιμοποιείται παραγωγικά ώστε να αποφεύγεται η επανάληψη των ίδιων ή παρόμοιων λαθών στο παρόν και στο μέλλον.
Το εάν πρέπει να χαρακτηριστεί αντιδραστική ή αντιφεμινίστρια βρίσκεται υπό συζήτηση από την εποχή της μέχρι σήμερα. Το μόνο που μπορεί κανείς να πει με βεβαιότητα είναι ότι η ενασχόλησή της με τα κοινωνικά ζητήματα της εποχής της ήταν η κύρια πηγή των λογοτεχνικών έργων της.
Η Ούντσετ είδε ότι υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα στον κόσμο και πίστεψε ότι μόνο μέσα από την πίστη και την πνευματική καλλιέργεια μπορούμε να έρθουμε πιο κοντά στην αλήθεια. Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγήθηκε μετά από χρόνια παρατήρησης της κοινωνίας και των μελών της.
Στα μετέπειτα μυθιστορήματά της η επιρροή των θρησκευτικών της πεποιθήσεων γίνεται εμφανής. Όπως στο έργο της «Όλαφ», το οποίο λαμβάνει χώρα όταν η Νορβηγία ήταν ακόμα Καθολική.
Στην εξορία
Όταν η Ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στη Νορβηγία το 1940, η Ούντσετ, μαζί με τον μικρότερο γιο της αναγκάστηκαν να διαφύγουν στη Σουηδία και από εκεί, λίγο αργότερα, στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Ούντσετ καταφερόταν ανοιχτά ενάντια στον Χίτλερ, ο οποίος απαγόρευσε τα γραπτά της στη Ναζιστική Γερμανία. Από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ούντσετ ανέδειξε ακούραστα την υπόθεση της κατεχόμενης χώρας της και εκείνη των Εβραίων της Ευρώπης με γραπτά, ομιλίες και συνεντεύξεις.
Μετά την εκτέλεση από τους Γερμανούς του Δανού Λουθηρανού ιερέα Κάι Μουνκ, η δανέζικη αντιστασιακή εφημερίδα De frie Danske δημοσίευσε αρκετά άρθρα από σημαντικούς Σκανδιναβούς, μεταξύ των οποίων και της Ούντσετ.
Η Ούντσετ επέστρεψε στη Νορβηγία όταν η χώρα ελευθερώθηκε από τους κατακτητές, το 1945. Από τότε δεν δημοσίευσε τίποτα καινούργιο και απεβίωσε τέσσερα χρόνια μετά την επιστροφή της.
Πηγές
- Sigrid Undset Norwegian author, Britannica
- Σίγκριντ Ούντσετ (1882 – 1949) Νορβηγίδα μυθιστοριογράφος, που κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1928, Times news, 2023
- Sigrid Undset (1882-1949), Gale
