Ανάλυση ειδήσεων
Καθώς η κοινωνική αποδοχή για τη φιλοξενία νέων μεταναστών μειώνεται σε πολλές περιοχές, οι βρετανικές αρχές στρέφονται πλέον σε εγκαταλελειμμένους στρατώνες ως εναλλακτική λύση στα ακριβά δωμάτια ξενοδοχείων.
Η χρήση δύο τέτοιων τοποθεσιών ανακοινώθηκε στις 28 Οκτωβρίου, ενώ ο Βρετανός υπουργός Άμυνας Λουκ Πόλλαρντ δήλωσε στην εκπομπή Good Morning Britain ότι η κυβέρνηση εξετάζει τρόπους ώστε παρόμοιοι χώροι να μπορούν «να λειτουργήσουν σύντομα», στο πλαίσιο, όπως είπε, μιας «συλλογικής κυβερνητικής προσπάθειας» για τον τερματισμό των λεγόμενων «ξενοδοχείων ασύλου».
Η κυβέρνηση των Εργατικών βρίσκεται υπό πίεση λόγω του μεγάλου αριθμού μεταναστών που συσσωρεύονται στο σημείο συμφόρησης του Καλαί, όπου χιλιάδες περιμένουν να περάσουν παράνομα τη Μάγχη. Η νέα συμφωνία «ένας μέσα, ένας έξω» με τη Γαλλία έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να απομακρύνει έναν πολύ μικρό αριθμό ανθρώπων.
Στις 31 Οκτωβρίου, η κυβέρνηση επιβεβαίωσε ότι αιτούντες άσυλο θα στεγαστούν στους στρατώνες Κάμερον στο Ίνβερνες και στο στρατόπεδο εκπαίδευσης Κρόουμπρο στο Ανατολικό Σάσεξ.
Το υπουργείο Άμυνας εξετάζει «το κατά πόσο στρατιωτικές εγκαταστάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά» για τη στέγαση αιτούντων άσυλο, σύμφωνα με τον Πόλλαρντ. Επεσήμανε ότι οι βάσεις που αναφέρονται στα μέσα ενημέρωσης θεωρούνται χώροι που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την υποστήριξη των στόχων του υπουργείου Εσωτερικών και πρόσθεσε ότι, εφόσον το σχέδιο αυτό λειτουργήσει, το υπουργείο Άμυνας μπορεί να εξετάσει την ενεργοποίηση και άλλων χώρων.
«Δεν μπορούμε να τους στείλουμε πίσω»
Από το 2018 έως το 2024, πολίτες έξι χωρών—Ιράν, Αφγανιστάν, Ιράκ, Αλβανία, Συρία και Ερυθραία—αποτελούσαν το 70% όσων περνούσαν τη Μάγχη με μικρές βάρκες, σύμφωνα με έκθεση του Ιουλίου από το Migration Observatory (Παρατηρητήριο Μετανάστευσης) του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Με βάση τα στοιχεία ασύλου του Σεπτεμβρίου, μέχρι το τέλος Ιουνίου είχαν φτάσει στο Ηνωμένο Βασίλειο περίπου 168.000 άνθρωποι μέσω μικρών σκαφών από το 2018 και μετά — μια διαδρομή που πριν από εκείνο το έτος σχεδόν δεν χρησιμοποιούνταν.
Ο Τόνυ Σμιθ, πρώην γενικός διευθυντής της Υπηρεσίας Συνοριακού Ελέγχου, ανέφερε ότι η κυβέρνηση δεν έχει πού να τοποθετήσει όσους φτάνουν με μικρές βάρκες.
Υπογράμμισε στην εφημερίδα The Epoch Times ότι το πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι «ελάχιστοι κρατούνται στο Μάνστον επειδή δεν μπορούν να σταλούν πίσω στη Γαλλία». Το Κέντρο Μετανάστευσης Μάνστον στο Κεντ είναι κέντρο επεξεργασίας του υπουργείου Εσωτερικών.
Ο Σμιθ ανέφερε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει περίπου 2.300 κλίνες κράτησης μεταναστών, οι οποίες καλύπτουν τόσο παράνομους εισερχόμενους όσο και αλλοδαπούς δράστες εγκλημάτων που δεν έχουν αποδειχθεί Βρετανοί υπήκοοι.
Ως αποτέλεσμα, «η συντριπτική πλειονότητα» των αφίξεων με βάρκες αφήνονται ελεύθεροι με «μεταναστευτική εγγύηση». Αυτό συνεπάγεται ότι ζητείται από κάθε νέο αφιχθέντα να δηλώσει αν έχει συγγενείς ή φίλους που μπορούν να τον φιλοξενήσουν, οπότε λαμβάνει προσωρινή άδεια παραμονής και υποχρέωση να παρουσιαστεί αργότερα για συνέντευξη. Αν δηλώσει ότι είναι άστεγος ή αδυνατεί να αυτοσυντηρηθεί, το κράτος καθίσταται νομικά υπεύθυνο να του παράσχει στέγη.
Ο Σμιθ, ο οποίος εργάστηκε επί 40 χρόνια στο υπουργείο Εσωτερικών αντιμετωπίζοντας το οργανωμένο μεταναστευτικό έγκλημα και τη διακίνηση ανθρώπων, θεωρεί ότι η αποτροπή λειτουργεί μόνο όταν αυτοί που εισέρχονται παράνομα κρατούνται και επιστρέφονται.
Ξενοδοχεία αιτούντων άσυλο
Η χρήση ξενοδοχείων προοριζόταν αρχικά για προσωρινή λύση, όμως έχει εκτοξευθεί. Μέχρι το τέλος Ιουνίου, πάνω από 30.000 μετανάστες στεγάζονταν σε ξενοδοχεία, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Ο Σμιθ εξήγησε ότι «εξαντλήθηκαν οι διαθέσιμες δομές ασύλου σε όλη τη χώρα» και έτσι ξεκίνησε η μαζική χρήση ξενοδοχείων.
Η Επιτροπή Εσωτερικών Υποθέσεων ανέφερε πρόσφατα ότι η χρήση ξενοδοχείων ξεκίνησε ως βραχυπρόθεσμη απάντηση στις «πιέσεις της πανδημίας», αλλά έχει εξελιχθεί σε μόνιμο τμήμα του συστήματος στέγασης, καθώς η ζήτηση συνεχίζει να ξεπερνά την προσφορά.
Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να μειώσει το κόστος του συστήματος ασύλου και να τερματίσει τη χρήση ξενοδοχείων έως το 2029. Για την περίοδο 2024–2025, το υπουργείο Εσωτερικών δαπάνησε 2,1 δισ. λίρες (περίπου 2,38 δισ. ευρώ) για ξενοδοχεία, ενώ αναμένεται να δαπανήσει 15,3 δισ. λίρες (17,33 δισ. ευρώ) στη δεκαετία. Στο απόγειο του προγράμματος το 2023, χρησιμοποιούνταν πάνω από 400 ξενοδοχεία.
Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον Σμιθ, είναι η τοπική αντίσταση. Τόνισε ότι κάθε φορά που προτείνεται μια τέτοια λύση, «οι τοπικοί βουλευτές και τα δημοτικά συμβούλια αντιδρούν», εκφράζοντας στάση «not in my backyard – NIMBY» — «όχι στην αυλή μου».
Για παράδειγμα, η αναπληρώτρια ηγέτις των Πρασίνων, Ρέιτσελ Μίλγουορντ, ηγείται της αντίστασης στη φιλοξενία 600 αιτούντων άσυλο στην περιοχή της στο Ανατολικό Σάσεξ, αναφέροντας ότι τα δημόσια συστήματα ήδη λειτουργούν υπό πίεση.
Το κόμμα των Πρασίνων υποστηρίζει πολιτική ίσης μεταχείρισης όλων των μεταναστών και προβάλλει το σύνθημα «οι πρόσφυγες είναι ευπρόσδεκτοι εδώ».
Ο Σμιθ διευκρίνισε ότι οι δομές για αιτούντες άσυλο δεν αποτελούν χώρους κράτησης στο Ηνωμένο Βασίλειο: «Δεν μπορείτε να τους κλειδώσετε ούτε να τους εμποδίσετε να περπατήσουν μέχρι το κοντινό χωριό». Μόλις εγκριθεί το άσυλο, η στέγασή τους περνά στην αρμοδιότητα της τοπικής αρχής της περιοχής όπου έχουν τοποθετηθεί — κάτι που αποτελεί σημαντικό βάρος για οικονομικά πιεσμένους δήμους, ορισμένοι εκ των οποίων έχουν ήδη κηρύξει πτώχευση.
Ο Πόλλαρντ ανέφερε στο Good Morning Britain ότι ο πρωθυπουργός έχει καταστήσει σαφές πως επιθυμεί το κλείσιμο «κάθε ξενοδοχείου ασύλου».
Έππινγκ
Σε πολλές πόλεις του Ηνωμένου Βασιλείου όπου λειτουργούν ξενοδοχεία αιτούντων άσυλο έχουν σημειωθεί εντάσεις — ιδιαίτερα όπου έχουν συμβεί σοβαρά εγκλήματα.
Στο Έππινγκ, η οργή κορυφώθηκε το καλοκαίρι όταν ο Χάντους Κεμπατού, ο οποίος φιλοξενούνταν στο ξενοδοχείο The Bell, κατηγορήθηκε και στη συνέχεια καταδικάστηκε για τη σεξουαλική επίθεση σε 14χρονη. Αξιωματούχοι τον απελευθέρωσαν κατά λάθος από τη φυλακή στις 24 Οκτωβρίου. Εντοπίστηκε και απελάθηκε στην Αιθιοπία μετά από τριήμερη αναζήτηση.
Τον Απρίλιο, το υπουργείο Εσωτερικών είχε ανακοινώσει ότι εργάζεται για τη δημοσίευση πιο λεπτομερών στοιχείων σχετικά με αλλοδαπούς δράστες μέσα στο έτος.
Αιτήματα Ελεύθερης Πρόσβασης στην Πληροφόρηση (Freedom of Information – FOI) για εγκλήματα ειδικά από αιτούντες άσυλο ή ανά τύπο αδικήματος απορρίπτονται συχνά, ενώ στοιχεία για αιτούντες άσυλο κατηγορούμενους ή υπό δίωξη για βιασμό ή βίαιες/σεξουαλικές επιθέσεις από το 2010 έως το 2024 δεν τηρούνται από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (ONS).
Στρατόπεδο Νουκ
Το υπουργείο Εσωτερικών δήλωσε στην τοπική εφημερίδα Wiltshire Times ότι, παρότι οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις εξετάζονται ως επιλογή, «δεν υπάρχουν τρέχοντα σχέδια» για το στρατόπεδο Νουκ — όμως κάτοικοι και άλλοι εκφράζουν αμφιβολίες.
Κάτοικοι του χωριού Νουκ στο Γουίλτσιρ, που αναφέρεται ακόμη και στο Domesday Book («Βιβλίο της Ημέρας της Κρίσεως») και είναι διάσπαρτο με παραδοσιακά σπίτια και μια εκκλησία του 11ου αιώνα, δήλωσαν στην Epoch Times ότι έχουν ακούσει φήμες πως η κοντινή στρατιωτική βάση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη στέγαση παράνομων μεταναστών. Το στρατόπεδο Νουκ δημιουργήθηκε ως πυροβολαρχείο στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και χρησιμοποιήθηκε για προετοιμασία της απόβασης στη Νορμανδία.
Η Τζέιν και ο Πολ, κάτοικοι του χωριού εδώ και δύο δεκαετίες, οι οποίοι δεν θέλησαν να αποκαλύψουν το επώνυμό τους, ανέφεραν ότι το στρατόπεδο «δεν έχει δει καθόλου στρατιωτικό προσωπικό, αλλά πολλή δραστηριότητα» τους τελευταίους μήνες.
Η Τζέιν συμπλήρωσε ότι άκουσε «κουτσομπολιά» πως ο χώρος «δεν ήταν κατάλληλος». Είπε ότι συμμερίζεται τις ανησυχίες και των δύο πλευρών της συζήτησης αλλά εξέφρασε απογοήτευση για την αδράνεια που θεωρεί ότι επιδεικνύει η Γαλλία, λέγοντας ότι «δεν κάνει αρκετά».
Ο Σταν Ρόμπινσον, συνιδρυτής του εναλλακτικού μέσου Voice of Wales και συνταξιούχος διαχειριστής ακινήτων και εγκαταστάσεων του υπουργείου Άμυνας, δήλωσε στην Epoch Times ότι παραμένει δύσπιστος απέναντι στις επίσημες διαβεβαιώσεις.
Τόνισε ότι όταν το υπουργείο Εσωτερικών δήλωσε στην εφημερίδα Pembrokeshire Herald πως «δεν υπάρχουν σχέδια», αυτό σημαίνει, όπως είπε χαρακτηριστικά, «ότι δεν υπάρχουν σχέδια — μέχρι να υπάρξουν».
Πρόσθεσε ότι οι ιδιοκτησίες του υπουργείου Άμυνας περιλαμβάνουν μια ιεραρχία χώρων που θα μπορούσαν να αναδιαμορφωθούν γρήγορα, εφόσον οι υπουργοί το αποφασίσουν.
Το υπουργείο Εσωτερικών δεν απάντησε στα αιτήματα της εφημερίδας The Epoch Times για σχόλιο.
Η μεγαλύτερη αναδιάρθρωση ασύλου των τελευταίων ετών
Η Βρετανία δήλωσε στις 15 Νοεμβρίου ότι προχωρά σε αλλαγή του καθεστώτος των προσφύγων, μετατρέποντάς το σε προσωρινό και τετραπλασιάζοντας τον χρόνο αναμονής για μόνιμη εγκατάσταση στις 20 χρόνια, στο πλαίσιο της σημαντικότερης μεταρρύθμισης πολιτικής ασύλου των τελευταίων δεκαετιών.
Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες επικρίσεις από το κόμμα Reform UK, το οποίο υποστηρίζει μια αυστηρότερη μεταναστευτική ατζέντα, η κυβέρνηση των Εργατικών έχει σκληρύνει τη στάση της, ιδιαίτερα απέναντι στις παράνομες διελεύσεις με μικρές βάρκες από τη Γαλλία.
Η βρετανική κυβέρνηση ανέφερε ότι θα ακολουθήσει το μοντέλο της Δανίας, μιας χώρας με από τις αυστηρότερες μεταναστευτικές πολιτικές στην Ευρώπη, όπου πολλές χώρες έχουν τον τελευταίο καιρό ενισχύσει τον έλεγχο των συνόρων τους.
Το υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε αργά το βράδυ του Σαββάτου ότι η νομική υποχρέωση παροχής υποστήριξης —όπως στέγασης και εβδομαδιαίων επιδομάτων— σε ορισμένους αιτούντες άσυλο θα καταργηθεί με τις νέες ρυθμίσεις.
Με επικεφαλής τη Σαμπάνα Μαχμούντ, το υπουργείο δήλωσε ότι οι αλλαγές θα αφορούν όσους αιτούντες είναι ικανοί να εργαστούν αλλά επιλέγουν να μην το κάνουν, καθώς και όσους παραβιάζουν τον νόμο. Προτεραιότητα στη χρηματοδοτούμενη από τους φορολογούμενους υποστήριξη θα δίνεται πλέον σε άτομα που συμβάλλουν στην οικονομία και στις τοπικές κοινότητες.
Το υπουργείο πρόσθεσε ότι η προστασία για τους πρόσφυγες «θα είναι πλέον προσωρινή, θα επανεξετάζεται τακτικά και θα ανακαλείται» εάν η πατρίδα τους κριθεί ασφαλής.
Η Μαχμούντ δήλωσε στο Sky News την Κυριακή ότι το βρετανικό σύστημα είναι «ιδιαίτερα γενναιόδωρο» σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου μετά από πέντε χρόνια «ουσιαστικά εγκαθίστανται μόνιμα» οι πρόσφυγες. Επισήμανε ότι αυτό «θα αλλάξει».
Οι νέες ρυθμίσεις θα απαιτούν η προσφυγική ιδιότητα να επανεξετάζεται κάθε δυόμισι χρόνια, σε μια «πολύ μεγαλύτερη πορεία προς τη μόνιμη εγκατάσταση στη χώρα, διάρκειας 20 ετών».
Η Μαχμούντ πρόσθεσε ότι περισσότερες λεπτομέρειες θα δοθούν στις 17 Νοεμβρίου, περιλαμβανομένων ανακοινώσεων για το Άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που αφορά το δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή.
Η κυβέρνηση έχει εκφράσει την πρόθεση να παραμείνει στη σύμβαση αλλά να αλλάξει τον τρόπο ερμηνείας του άρθρου, το οποίο, όπως υποστήριξε η Μαχμούντ, «εφαρμόζεται με τρόπο που παρεμποδίζει την απομάκρυνση όσων, βάσει των μεταναστευτικών κανόνων, δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο».
Αντιδράσεις ΜΚΟ και κοινωνικές εντάσεις
Περισσότερες από 100 βρετανικές φιλανθρωπικές οργανώσεις έστειλαν επιστολή στη Μαχμούντ, επικρίνοντας τη σκληρότερη κυβερνητική στάση στο μεταναστευτικό. Την κάλεσαν να «τερματίσει τη στοχοποίηση των μεταναστών και τις επιτελεστικές πολιτικές που προκαλούν μόνο βλάβη», κατηγορώντας παράλληλα τις πολιτικές αυτές ότι τροφοδοτούν βία και ρατσισμό.
Η μετανάστευση έχει ξεπεράσει την οικονομία ως κορυφαία ανησυχία των Βρετανών ψηφοφόρων, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Σε δημοσκόπηση της Ipsos τον Οκτώβριο, το 47% των ψηφοφόρων ανέφερε τη μετανάστευση ως το σημαντικότερο ζήτημα, έναντι 33% που επέλεξε την οικονομία.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις έξω από ξενοδοχεία που φιλοξενούσαν αιτούντες άσυλο με δημόσια χρηματοδότηση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, 109.343 άτομα ζήτησαν άσυλο στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά το δωδεκάμηνο που έληξε τον Μάρτιο του 2025 — μια αύξηση 17% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και 6% υψηλότερα από το προηγούμενο ρεκόρ των 103.081 αιτήσεων το 2002.
Η Μαχμούντ σημείωσε ότι η κυβέρνηση εξετάζει τη δημιουργία περισσότερων «ασφαλών και νόμιμων» οδών για τους αιτούντες άσυλο, υπογραμμίζοντας ότι η Βρετανία πρέπει να συμβάλλει στη στήριξη εκείνων που διαφεύγουν κινδύνου.
Το υπουργείο Εσωτερικών ανέφερε ότι οι μεταρρυθμίσεις επιδιώκουν να «εναρμονιστούν και σε ορισμένες περιοχές να υπερβούν» εκείνες της Δανίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπου το καθεστώς προσφύγων είναι προσωρινό, η υποστήριξη είναι υπό προϋποθέσεις και αναμένεται κοινωνική ενσωμάτωση.
Η Δανία χορηγεί προσωρινές άδειες παραμονής σε αιτούντες άσυλο, συνήθως διάρκειας δύο ετών, μετά το πέρας των οποίων πρέπει να επανυποβάλουν αίτηση. Αν η πατρίδα τους κριθεί ασφαλής, μπορεί να απελαθούν και η διαδρομή προς την ιθαγένεια μπορεί επίσης να παραταθεί.
Των Owen Evans και Jacob Burg
Με τη συμβολή της Evgenia Filimianova και πληροφορίες από το Reuters
