Την Τετάρτη 1η Οκτωβρίου εκδικάστηκαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας οι δέκα προσφυγές που έχουν κατατεθεί ενάντια στο Προεδρικό Διάταγμα που ενέκρινε το master plan της Cosco για το λιμάνι του Πειραιά. Το διάταγμα είχε συνυπογραφεί το Ιανουάριο του 2023 από τους υπουργούς Πολιτισμού, Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος.
Οι προσφυγές προέρχονται από ένα ευρύ φάσμα φορέων και συλλογικοτήτων: το Παρατηρητήριο Πειραϊκής, τον Δικηγορικό Σύλλογο Πειραιά, το Εργατικό Κέντρο Πειραιά, τη ΣΕΝΑΒΙ, τον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας, τον Σύλλογο Έκτακτων Αρχαιολόγων, τον Τερψιχώρο, περιφερειακούς και δημοτικούς αιρετούς, κατοίκους, την ευρωβουλευτή της Πλεύσης Ελευθερίας, καθώς και άλλες συλλογικότητες. Οι ενστάσεις τους αφορούν όχι μόνο την επέκταση της κρουαζιέρας, αλλά και τις επιπτώσεις του σχεδίου σε όλους τους παραλιμένιους δήμους: Πειραιά, Κερατσίνι-Δραπετσώνα, Πέραμα και Σαλαμίνα.
Τα σημεία αιχμής
Στα κείμενα των προσφυγών αναδεικνύονται σοβαρές παραλείψεις και κίνδυνοι που θέτουν σε δοκιμασία την ασφάλεια, την υγεία και την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής:
* Έλλειψη ακτομηχανικής μελέτης για την προστασία του Ταφικού Μνημείου του Θεμιστοκλή.
* Κυκλοφοριακή υπερφόρτωση στον Πειραιά, λόγω της νέας λιμενικής εγκατάστασης στην Πειραϊκή, χωρίς μελέτες φέρουσα ικανότητας.
* Ατμοσφαιρική ρύπανση από τα πλοία κρουαζιέρας και τις μεταφορικές υπηρεσίες που τα συνοδεύουν, με σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία.
* Επικινδυνότητα της σχεδιαζόμενης εγκατάστασης LNG σε άμεση γειτνίαση με τον αστικό ιστό.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, το ζήτημα των ατμοσφαιρικών ρύπων και των επιπτώσεών τους στη δημόσια υγεία αναδείχθηκε ως κυρίαρχο επιχείρημα από όλες τις πλευρές των προσφευγόντων. Σύμφωνα με την τοποθέτηση της Προέδρου του επταμελούς τμήματος, το Δικαστήριο αναμένεται να δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Κερδοφορία και δημόσιο συμφέρον
Ποιο είναι το πλαίσιο της επένδυσης; Πώς λειτουργεί η Cosco; Και γιατί οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν;
Η Cosco, ως ένας από τους μεγαλύτερους λιμενικούς και ναυτιλιακούς κολοσσούς παγκοσμίως, αντιμετωπίζει το λιμάνι του Πειραιά πρωτίστως ως κόμβο εμπορικής και τουριστικής κερδοφορίας. Το master plan της, που παρουσιάζεται ως στρατηγική επένδυση για την «ανάπτυξη», στην πραγματικότητα στοχεύει στη μέγιστη εκμετάλλευση των θαλάσσιων και χερσαίων υποδομών χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες και τις τοπικές κοινωνίες.
Η επέκταση της κρουαζιέρας, οι νέες εγκαταστάσεις LNG και η εντατικοποίηση των εμπορευματικών ροών φέρνουν τεράστια κέρδη στην εταιρεία, όμως οι περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις – επιβάρυνση της ατμόσφαιρας, κυκλοφοριακό χάος, απειλές για την πολιτιστική κληρονομιά και καθημερινή πίεση στην ποιότητα ζωής – μετακυλίονται στους κατοίκους.
Η λογική του master plan στηρίζεται στη μονοδιάστατη αντίληψη της ανάπτυξης. Επενδύσεις που μεγιστοποιούν τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας, ενώ οι ευαίσθητες πτυχές της δημόσιας υγείας, της περιβαλλοντικής προστασίας και της κοινωνικής ισορροπίας μπαίνουν στο περιθώριο. Στην ουσία, πρόκειται για ένα μοντέλο «κερδών για λίγους, κόστους για πολλούς».
Έτσι, τα οικονομικά μεγέθη της εταιρείας διογκώνονται, αλλά η Πειραϊκή και οι γύρω δήμοι καλούνται να πληρώσουν το τίμημα.
Οι προσφεύγοντες τονίζουν ότι η δικαστική μάχη στο ΣτΕ αποτελεί καθοριστικό βήμα για την προστασία της ποιότητας ζωής όχι μόνο στον Πειραιά αλλά και στο σύνολο του λεκανοπεδίου. Όπως υπογραμμίζουν, το διακύβευμα δεν περιορίζεται σε ζητήματα τοπικού ενδιαφέροντος αλλά αφορά τη θεμελιώδη ανάγκη για πόλεις βιώσιμες, με καθαρό αέρα, ασφαλές περιβάλλον και σεβασμό στην ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά.
