Σε συναγερμό βρίσκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς ειδικοί καταθέτοντας στο Κογκρέσο επεσήμαναν ότι η εντεινόμενη εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πόρων της Αφρικής από την Κίνα απειλεί άμεσα την αμερικανική οικονομία, θέτει σε κίνδυνο τις εφοδιαστικές αλυσίδες και πλήττει την εθνική ασφάλεια της χώρας.
Σε συνεδρίαση της Υποεπιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων με θέμα «Μέταλλα, ορυκτά και εξορύξεις: Πώς το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας τροφοδοτεί συγκρούσεις και εκμετάλλευση στην Αφρική», κορυφαίοι αναλυτές υπέδειξαν συγκεκριμένους κινδύνους για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.
Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο ειδικός σε θέματα ασφάλειας και ορυκτών του Ατλαντικού Συμβουλίου, Τζόζεφ Νγκουράμο, «το κινεζικό μοντέλο βασίζεται στην εκμετάλλευση των πόρων της Αφρικής προκαλώντας πολιτική και κοινωνική αποσταθεροποίηση προς όφελος του Πεκίνου». Σύμφωνα με τον ίδιο, το Πεκίνο υποστηρίζει διεφθαρμένα καθεστώτα και ελίτ που πλουτίζουν εις βάρος του τοπικού πληθυσμού. Τέτοια μοντέλα διακυβέρνησης, σύμφωνα με τον Νγκουράμο, έχουν ήδη οδηγήσει σε πολεμικές συγκρούσεις σε χώρες όπως το Σουδάν και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Η επιρροή της Κίνας στον μεταλλευτικό τομέα της Αφρικής είναι σχεδόν απόλυτη. Η περιοχή διαθέτει πάνω από το 40% των παγκοσμίων αποθεμάτων ορυκτών, απαραίτητων για σύγχρονες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων του κοβαλτίου, του τανταλίου και του λιθίου. Ο Νγκουράμο υπογράμμισε ότι η εξάρτηση των δυτικών χωρών από την Κίνα στον τομέα αυτό εγκυμονεί πολλαπλούς κινδύνους, από οικονομικούς έως και στρατιωτικούς, καθώς τα ορυκτά αυτά είναι αναγκαία και για προηγμένα οπλικά συστήματα.
Έγκλημα και διαφθορά στα ορυχεία της Αφρικής
Το μέγεθος των προβλημάτων κατέδειξε η κατάθεση του αναλυτή Σάσα Λέζνεφ από τον οργανισμό The Sentry, ο οποίος ανέφερε ότι σχεδόν οι μισές από τις μεγαλύτερες κινεζικές επενδύσεις στον τομέα εξορύξεων έχουν γίνει στην υποσαχάρια Αφρική, όπου παρατηρούνται «σοβαρά προβλήματα διαφθοράς». Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι στο Κονγκό η Κίνα έκλεισε συμφωνία ύψους 6,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τη στιγμή που διαπιστώθηκε ότι η εταιρεία-κέλυφος CCC έδωσε μεγάλα χρηματικά ποσά ως δωροδοκίες σε κυβερνητικά στελέχη.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι και η καταγγελία περί συστηματικής παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Νγκουράμο ανέφερε ότι δεκάδες χιλιάδες παιδιά εργάζονται στην εξόρυξη ορυκτών στην Αφρική υπό απάνθρωπες συνθήκες, εκτεθειμένα σε τοξικές ουσίες, συχνά χωρίς καν στοιχειώδη εξοπλισμό προστασίας. Ανέφερε ακόμη, επικαλούμενος τη Διεθνή Αμνηστία, ότι πολλές κινεζικές εταιρείες στην περιοχή εμπλέκονται στο εμπόριο «χρυσού συγκρούσεων», χρηματοδοτώντας ένοπλες ομάδες.
Η στρατηγική σημασία του χρυσού για την Κίνα
Ο ειδικός αναλυτής Τιερί Ντονγκάλα ανέφερε στην κατάθεσή του ότι η Κίνα αγοράζει ποσότητες-ρεκόρ χρυσού από την Αφρική και άλλες περιοχές, πιθανόν για να δημιουργήσει ένα νέο ανταγωνιστικό νόμισμα στο δολάριο, ενισχύοντας τη θέση της στην παγκόσμια αγορά. Πρότεινε μάλιστα οι ΗΠΑ να προχωρήσουν σε έκδοση ειδικών αδειών εμπορίας ορυκτών ώστε να περιοριστεί η παράνομη αγορά που ελέγχεται σήμερα από κινεζικά συμφέροντα.
Αντίδραση των ΗΠΑ: Προτάσεις και προβληματισμός
Κατά την κατάθεση, ο Λέζνεφ κάλεσε την κυβέρνηση Τραμπ και τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο σε εντονότερη δράση, προτείνοντας τη δημιουργία μιας ειδικής διεθνούς πρωτοβουλίας που θα στοχεύει στον περιορισμό του παράνομου εμπορίου χρυσού και τη θέσπιση αυστηρότερων κυρώσεων εναντίον εταιρειών και ατόμων που συμμετέχουν σε διαφθορά και εμπορία «ορυκτών συγκρούσεων».
Οι ειδικοί επεσήμαναν τέλος ότι, παρά την κινεζική υπεροχή στον κλάδο, η Αμερική εξακολουθεί να διαθέτει μεγάλη ισχύ, καθώς οι κινεζικές εταιρείες χρειάζονται πρόσβαση στις αμερικανικές αγορές. Όπως κατέληξε ο Νγκουράμο, «εάν οι ΗΠΑ δεν δράσουν εγκαίρως, το κενό ηγεσίας στην Αφρική και διεθνώς θα το καλύψουν αυταρχικά καθεστώτα, επηρεάζοντας δυσμενώς τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Οι επόμενες κινήσεις που θα αναλάβουν οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούνται καθοριστικές για τη διαμόρφωση νέων ισορροπιών στην παγκόσμια αγορά ασφαλούς εφοδιασμού και στρατηγικών πρώτων υλών.
