Σημαντικές εξελίξεις καταγράφονται στον ναυπηγοεπισκευαστικό τομέα της Ελλάδας, σηματοδοτώντας τη μετάβαση των ελληνικών ναυπηγείων σε μια νέα φάση ανάκαμψης και ανάπτυξης. Ύστερα από πάνω από μία δεκαετία στασιμότητας, ιστορικές εγκαταστάσεις όπως εκείνες της Ελευσίνας, της Σύρου, της Σαλαμίνας και του Σκαραμαγκά παρουσιάζουν πλέον σαφή δείγματα επανενεργοποίησης, θέτοντας τα θεμέλια για την αναγέννηση της βαριάς βιομηχανίας της χώρας.
Η είσοδος ιδιωτικών επενδυτών, η αναδιοργάνωση της διοικητικής λειτουργίας και η αύξηση της διεθνούς ζήτησης για ναυπηγοεπισκευαστικές υπηρεσίες, σε συνδυασμό με τις προοπτικές που διαμορφώνει το νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe), συνθέτουν ένα νέο τοπίο για τον κλάδο, που παραπέμπει στις πιο παραγωγικές δεκαετίες του παρελθόντος.
Από τον Μάρτιο του 2023, τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά τελούν υπό τον έλεγχο του εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου. Σύμφωνα με επίσημες ανακοινώσεις, έχουν επισκευαστεί ήδη 34 πλοία μέσα στο 2024, ενώ υλοποιούνται εργασίες εκσυγχρονισμού υποδομών, συντήρησης εγκαταστάσεων και ενίσχυσης της τεχνικής δυναμικότητας. Παράλληλα, το εργατικό δυναμικό έχει ενισχυθεί, αντικατοπτρίζοντας τη σαφή κατεύθυνση προς την πλήρη επιχειρησιακή επαναφορά της μονάδας.
Η ONEX Shipyards & Technology, υπό τη διοίκηση του Πάνου Ξενόκωστα, έχει αναλάβει τη διαχείριση των ναυπηγείων στη Σύρο και την Ελευσίνα. Οι δύο μονάδες πραγματοποιούν πλέον περισσότερες από 220 επισκευές πλοίων ετησίως, ενώ έχουν τεθεί σε εφαρμογή φιλόδοξα επενδυτικά σχέδια για την κατασκευή νέων πλοίων, πλωτών ενεργειακών πλατφορμών και πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ). Η στρατηγική της ONEX εστιάζει στην αναβάθμιση της εγχώριας τεχνογνωσίας και στη διεύρυνση της εξαγωγικής δραστηριότητας των ελληνικών ναυπηγείων.
Στα Ναυπηγεία Σαλαμίνας βρίσκεται σε εξέλιξη επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 15 εκατομμυρίων ευρώ με ορίζοντα πενταετίας. Η εγκατάσταση διαθέτει πλέον υψηλές πιστοποιήσεις ποιότητας και διευρύνει τη δραστηριότητά της μέσω συνεργασιών με διεθνείς φορείς, συμμετοχής σε ερευνητικά έργα για μη επανδρωμένα σκάφη και εμπλοκής στο πρόγραμμα του «εθνικού πλοίου». Σημαντικό σταθμό αποτέλεσε η κατασκευή επιμέρους τμημάτων για τη φρεγάτα FDI HN «Φορμίων», καθώς και για δύο ακόμη φρεγάτες του γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού, που κατασκευάζονται στη Γαλλία. Πρόκειται για την πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση εξαγωγής πολεμικού ναυπηγικού υλικού από ελληνική μονάδα.
Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαιώνουν τη θεαματική ανάκαμψη του κλάδου: από περίπου 330 επισκευές πλοίων το 2013, η ετήσια δραστηριότητα έχει φθάσει σχεδόν τις 700 το 2024. Η αναβίωση αυτή έχει άμεσο κοινωνικό αντίκτυπο, με εκατοντάδες εργαζομένους να επιστρέφουν στα ναυπηγεία και σημαντικό αριθμό υπεργολαβικών επιχειρήσεων να επαναδραστηριοποιούνται. Όπως σημειώνει ο δήμαρχος Περάματος, η περιοχή καταγράφει αυξημένη κινητικότητα και αναπτύσσει εκ νέου τις απαραίτητες υποδομές για να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες.
Το ευρωπαϊκό πλαίσιο
Καταλυτικό ρόλο στη νέα αυτή δυναμική διαδραματίζει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE, το οποίο διαθέτει προϋπολογισμό περίπου 150 δισεκατομμυρίων ευρώ και παρέχει στα κράτη-μέλη χαμηλότοκα, μακροπρόθεσμα δάνεια για επενδύσεις στον τομέα της άμυνας. Η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει ποσό 787,6 εκατ. ευρώ, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας, την αναβάθμιση υποδομών και τη συμμετοχή σε κοινά ευρωπαϊκά έργα παραγωγής.
Όπως αναφέρει ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, το SAFE προσφέρει τη δυνατότητα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής και σύνδεσης της ελληνικής βιομηχανίας με την ευρωπαϊκή αμυντική στρατηγική.
Σε εξέλιξη βρίσκεται επίσης η διαγωνιστική διαδικασία για την απόκτηση τεσσάρων νέων υποβρυχίων για το Πολεμικό Ναυτικό. Στην πρόσκληση ενδιαφέροντος έχουν ανταποκριθεί κατασκευαστές από τη Γερμανία, τη Σουηδία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Νότια Κορέα. Βασική επιδίωξη της ελληνικής πλευράς είναι η υλοποίηση του προγράμματος να περιλαμβάνει εγχώρια κατασκευή — πιθανότατα στα ναυπηγεία Ελευσίνας ή Σκαραμαγκά — ώστε να αξιοποιηθούν πλήρως οι εγχώριες υποδομές και να επιτευχθεί υψηλό ποσοστό βιομηχανικής συμμετοχής.
Η τεχνογνωσία που ήδη επιδεικνύουν ελληνικές μονάδες μέσω της συνεργασίας τους με οίκους όπως η Naval Group ενισχύει την επιχειρηματολογία υπέρ της εγχώριας εμπλοκής σε μελλοντικά ναυπηγικά προγράμματα.
Με επίκεντρο την τεχνολογική αναβάθμιση, τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και την υιοθέτηση περιβαλλοντικά βιώσιμων πρακτικών, τα ελληνικά ναυπηγεία επιδιώκουν να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο και στην πράσινη μετάβαση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Η συνδυασμένη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, των νέων εξοπλιστικών συμβάσεων και της παγκόσμιας ζήτησης δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την εδραίωση της Ελλάδας ως αξιόπιστου κόμβου ναυπηγοεπισκευής και ναυπηγικής παραγωγής στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Η παρούσα συγκυρία αναδεικνύει τα ναυπηγεία όχι απλώς ως παραγωγικές μονάδες, αλλά ως στρατηγικούς μοχλούς ανάπτυξης και ασφάλειας, συνδέοντας τη βιομηχανική πολιτική με τη γεωπολιτική σταθερότητα και την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία.
Του Θανάση Παπαδή
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
