Την τελευταία ημέρα της συνόδου στη Χάγη, τα μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να θέσουν ως νέο στόχο την αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τους έως το 2035.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, προβλέπεται ότι το 3,5% του ΑΕΠ κάθε μέλους θα διατίθεται για την «καρδιά» της άμυνας—δηλαδή ένοπλες δυνάμεις, οπλικά συστήματα και εξοπλισμό—ενώ επιπλέον 1,5% θα διατίθεται σε υποδομές σχετικές με την άμυνα και την ασφάλεια.
Αυτό περιλαμβάνει την αναβάθμιση δρόμων, γεφυρών και λιμανιών για στρατιωτική χρήση, την προστασία κυβερνοχώρου, καθώς και την θωράκιση ενεργειακών αγωγών και υποθαλάσσιων καλωδίων.
«Ο νέος στόχος θα πυροδοτήσει άλμα στην συλλογική μας άμυνα», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε. «Συμφωνήσαμε να ενισχύσουμε τη αμυντική βιομηχανία μας, κάτι που θα αυξήσει και την ασφάλειά μας και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Παράλληλα, επαναβεβαιώσαμε την αταλάντευτη στήριξή μας προς την Ουκρανία. Όλα αυτά είναι ζωτικής σημασίας».
Η συμφωνία της αύξησης των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ έρχεται ως αποκορύφωμα πεντάμηνης εκστρατείας του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για να πείσει τις ευρωπαϊκές χώρες και τον Καναδά να αναλάβουν μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την ασφάλεια της Ευρώπης.
Σε συνεδρίαση του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου, ο Ρούτε αναγνώρισε τον ρόλο του Τραμπ, λέγοντας: «Η ηγεσία σας έκανε δυνατή αυτή τη συμφωνία».
Σε συνέντευξη Τύπου, ο Τραμπ χαρακτήρισε τη σύνοδο «εξαιρετικά παραγωγική» και μίλησε για ένα «μνημειώδες επίτευγμα για τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Έκανε έκκληση το επιπλέον κονδύλι να διατεθεί αποκλειστικά για στρατιωτικό εξοπλισμό και όχι για διόγκωση γραφειοκρατίας, προσθέτοντας: «Ελπίζω αυτός ο εξοπλισμός να παραγγελθεί από την Αμερική γιατί διαθέτουμε τα καλύτερα οπλικά συστήματα».
Νωρίτερα, ο Ρούτε σημείωσε: «Για πολύ καιρό, ένας μόνο σύμμαχος, οι Ηνωμένες Πολιτείες, επωμίστηκαν δυσανάλογο βάρος. Αυτό αλλάζει σήμερα».
Ο καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, τόνισε ότι οι αποφάσεις δεν ελήφθησαν για να ικανοποιήσουν άλλους, αλλά ως αναγνώριση πως «η απειλή έχει μεταβληθεί και προέρχεται πρωτίστως από τη Ρωσία».
Στη διακήρυξη της συνόδου της Χάγης, που υπεγράφη από τους 32 συμμάχους του ΝΑΤΟ, τονίζεται το ενιαίο μέτωπο απέναντι σε σημαντικές απειλές κατά της ασφάλειας, με ιδιαίτερη μνεία στη Ρωσία και στη διαρκή απειλή της τρομοκρατίας.
«Οι σύμμαχοι δεσμεύονται να επενδύουν ετησίως το 5% του ΑΕΠ σε βασικές αμυντικές απαιτήσεις, καθώς και σε δαπάνες που άπτονται της άμυνας και ασφάλειας, έως το 2035», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Ο Ρούτε και άλλοι ηγέτες χαρακτήρισαν τη συμφωνία ιστορική. Το ανακοινωθέν υπογραμμίζει τη δέσμευση να διατίθεται 1,5% του ΑΕΠ κατ’ έτος για «την προστασία των κρίσιμων υποδομών μας, την άμυνα των δικτύων μας, την ενίσχυση της πολιτικής ετοιμότητας και ανθεκτικότητας, την ενίσχυση της καινοτομίας, καθώς και τη στήριξη της αμυντικής μας βιομηχανίας».
Παρά τους ισχυρισμούς της Ισπανίας περί εξαίρεσης, ο Ρούτε κατέστησε σαφές πως δεν θα υπάρξουν εξαιρέσεις. Απαντώντας σε ερώτηση Φινλανδού δημοσιογράφου, σχολίασε: «Δείτε τι κατάφερε ο Πούτιν. Ήθελε να διχάσει τη Δύση, κι όμως η Φινλανδία και η Σουηδία εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ. Ήθελε να αψηφήσει τη Δύση, κι εμείς δεσμευτήκαμε σε στόχο δαπανών 5%. Δύσκολα μπορεί να είναι ευτυχής, ούτε θα έπρεπε να είναι».
Τον Ιούνιο, ο Τραμπ είχε επισημάνει προβλήματα με τη στάση της Ισπανίας λέγοντας: «Υπάρχει πρόβλημα με την Ισπανία. Η Ισπανία δεν συμφωνεί, κάτι που είναι άδικο για τους υπόλοιπους».
Ο υπουργός Οικονομίας της Ισπανίας, Κάρλος Κουέρπο, σχολίασε: «Δεν πρέπει να υπάρξουν επιπτώσεις, εφόσον τηρούμε τις δεσμεύσεις μας ως αξιόπιστος σύμμαχος του ΝΑΤΟ, συμβάλλοντας στις ικανότητες για τις οποίες έχουμε δεσμευτεί και που είναι απαραίτητες για την άμυνα της Συμμαχίας απέναντι στις απειλές που έχουν ταυτοποιηθεί από τους ειδικούς».
Κεντρικό ζήτημα στη σύνοδο αποτέλεσε η Ουκρανία. Στην προηγούμενη σύνοδο του ΝΑΤΟ, στην Ουάσιγκτον (Ιούλιος 2024), οι ηγέτες είχαν επαναλάβει ότι «το μέλλον της Ουκρανίας είναι στο ΝΑΤΟ».
Ωστόσο, η φετινή τελική διακήρυξη παρέλειψε την εν λόγω υπόσχεση, αναφέροντας: «Οι σύμμαχοι επαναβεβαιώνουν τις μακροχρόνιες κυρίαρχες δεσμεύσεις τους για στήριξη της Ουκρανίας, η ασφάλεια της οποίας συμβάλλει και στη δική μας». Ο Τραμπ δήλωσε ότι στο περιθώριο της συνόδου θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για να συζητήσουν «τα προφανή, τις δυσκολίες του».
Ο Ζελένσκι σχολίασε: «Χωρίς αμφιβολία, πρέπει να σταματήσουμε τον Πούτιν τώρα στην Ουκρανία, αλλά πρέπει να κατανοήσουμε ότι οι φιλοδοξίες του ξεπερνούν τα όρια της χώρας μας».
Την Τρίτη, ο Ρούτε αναφέρθηκε και στις απειλές από τη Ρωσία: «Υπάρχουν άμεσες και μακροπρόθεσμες απειλές. Ταυτόχρονα, βλέπουμε την Κίνα να ανασυγκροτείται. Παρατηρούμε επίσης τι πράττουν Κίνα, Βόρεια Κορέα και Ιράν στην ενίσχυση της πολεμικής προσπάθειας της Ρωσίας, στον απρόκλητο πόλεμο κατά της Ουκρανίας».
Αντίθετη άποψη διατύπωσε ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, λέγοντας: «Η Ρωσία δεν είναι αρκετά ισχυρή ώστε να αποτελεί πραγματική απειλή για εμάς. Είμαστε κατά πολύ ισχυρότεροι».
Το ΝΑΤΟ δημιουργήθηκε το 1949 ως απάντηση στον σοβιετικό αποκλεισμό του Βερολίνου, με 12 ιδρυτικά μέλη ανάμεσά τους τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και την Ολλανδία.
Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, 14 χώρες της Ανατολικής Ευρώπης εντάχθηκαν στη Συμμαχία, ενώ η Φινλανδία και η Σουηδία αποτέλεσαν τα δύο νεότερα μέλη (2023 και 2024), υπό το βάρος των ανησυχιών για ρωσική επιθετικότητα μετά την εισβολή στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022.
Την Τρίτη, μιλώντας σε φόρουμ της αμυντικής βιομηχανίας, ο Ρούτε επικαλέστηκε αρχαία ρωμαϊκή ρήση: «Αν θέλεις ειρήνη, προετοιμάσου για πόλεμο». Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, απάντησε: «Είναι μια συμμαχία που δημιουργήθηκε για την αντιπαράθεση. Δεν είναι εργαλείο ειρήνης και σταθερότητας—κινείται σταθερά προς την ανεξέλεγκτη στρατιωτικοποίηση». Προσέθεσε ότι για να δικαιολογήσει τις επιπλέον δαπάνες του, το ΝΑΤΟ παρουσιάζει τη Ρωσία ως «το τέρας».
Με την συμβολή των Associated Press και το Reuters
