Του Michael Greger
Μετάφραση: Αλία Ζάε
Πόσα νούρι, ντούλσε ή αράμε πρέπει να τρώμε ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες μας σε ιώδιο;
Στις ΗΠΑ, οι ημερήσιες ανάγκες του πληθυσμού σε ιώδιο καλύπτονται κατά το ήμισυ σχεδόν από το ζωικό γάλα, αν και η περιεκτικότητα του γάλακτος σε φυσικό ιώδιο είναι αρκετά χαμηλή και επηρεάζεται από παράγοντες όπως η χρήση απολυμαντικών των θηλών των ζώων. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται ότι η παρουσία του ιωδίου στο γάλα οφείλεται ακριβώς στη χρήση απολυμαντικών όπως το μπεταντίν, με τα οποία καθαρίζονται οι θηλές των γαλακτοπαραγωγικών ζώων καθώς από τις θηλές το ιώδιο μεταφέρεται στο γάλα.
Το φυτικό γάλα από την άλλη δεν περιέχει καθόλου ιώδιο. Το ενισχυμένο γάλα σόγιας είναι κατά πάσα πιθανότητα το πιο υγιεινό φυτικό γάλα, μα αν περιείχε και ιώδιο, τι επίδραση θα είχε η σόγια στον θυρεοειδή;
Γνωρίζουμε ότι η λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα εξαρτάται από την επαρκή πρόσληψη ιωδίου, χωρίς το οποίο ο αδένας υπολειτουργεί (υποθυρεοειδισμός).
Αλλά πριν από ογδόντα περίπου χρόνια, όταν παρατηρήθηκε διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα σε αρουραίους που τρέφονταν με ωμά φασόλια σόγιας, άρχισε να διαμορφώνεται η άποψη ότι και η σόγια επηρεάζει τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Από την άλλη, για τους ανθρώπους που ζουν στις ανατολικές ασιατικές χώρες η σόγια αποτελεί βασικό συστατικό της διατροφής τους εδώ και αιώνες και καμία βλάβη στην υγεία τους δεν φαίνεται να έχει προκύψει εξαιτίας της. Προφανώς, λοιπόν, η σόγια δεν προκαλεί προβλήματα σε ανθρώπους με φυσιολογική λειτουργία θυρεοειδούς.
Ωστόσο, υπάρχει το ενδεχόμενο τα προϊόντα της σόγιας να παρεμποδίσουν την απορρόφηση από τον οργανισμό της ορμόνης Λεβοθυροξίνης ή αλλιώς L-θυροξίνης, επεξεργασμένης μορφής της ορμόνης του θυρεοειδούς θυροξίνης. Αυτός είναι και ο λόγος που συνίσταται η πρόσληψή της με άδειο στομάχι.
Αν η σόγια παρεμποδίζει και την απορρόφηση του ιωδίου, πώς μπορούν οι καταναλωτές σόγιας να είναι σίγουροι ότι λαμβάνουν επαρκή ποσότητα ιωδίου;
Το αλάτι είναι μια πηγή ιωδίου, αλλά η αυξημένη κατανάλωσή του μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα υγείας, όπως κατακράτηση υγρών, αυξημένη αρτηριακή πίεση, προβλήματα στα νεφρά, αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού, αλλά και εξασθένιση της μνήμης.1 Επομένως, σε πολλές περιπτώσεις συνίσταται η περιορισμένη χρήση του, ενώ ενίοτε απαγορεύεται εντελώς.
Ιώδιο υπάρχει επίσης και σε ορισμένα φρούτα, λαχανικά και όσπρια, όπως και στα μανιτάρια, τα οποία θεωρούνται ασφαλείς, αν και σχετικά περιορισμένες, πηγές ιωδίου.
Η πλουσιότερη πηγή ιωδίου είναι η θαλασσινή χλωρίδα και πανίδα. Ιδίως ορισμένα φύκια, τα οποία είναι και η πιο συμπυκνωμένη πηγή: το 2.000% της ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας σε ιώδιο υπάρχει σε ένα γραμμάριο φυκιού!
Επειδή το ιώδιο συσσωρεύεται στον θυρεοειδή, δεν είναι απαραίτητο να τρώμε καθημερινά τροφές με ιώδιο. Τα φύκια μπορούν κάλλιστα να εμφανίζονται περιστασιακά στο διαιτολόγιό μας, εμπλουτίζοντας τις γεύσεις μας και παρέχοντάς μας την αναγκαία ποσότητα ιωδίου. Αν και τα φύκια τα γνωρίζουμε κυρίως από τη γιαπωνέζικη κουζίνα, αποτελούσαν παλαιότερα και μέρος της κρητικής διατροφής. Δεν μας είναι λοιπόν κάτι ξένο όπως ίσως φαίνεται αρχικά, αλλά μια παλιά συνήθεια, που ποιος ξέρει, ίσως να είναι καλό να ξαναθυμηθούμε.2
Από την άλλη, η υπερβολική κατανάλωση ιωδίου μπορεί να οδηγήσει σε υπερδραστηριότητα του θυρεοειδούς αδένα. Η ταχυκαρδία, η αϋπνία, το άγχος και η απώλεια βάρους είναι συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού, που μπορεί να προκληθεί ακόμα κι από την πρόσληψη δυο δισκίων με φύκι κελπ.
Στο τελευταίο βίντεο που παρουσίασα, αναφέρω ότι η μέση περιεκτικότητα ιωδίου στα ούρα των χορτοφάγων είναι γενικά μικρότερη από το ιδανικό επίπεδο, παρόλα αυτά ένας χορτοφάγος που έτρωγε κελπ εμφάνισε περιεκτικότητα ιωδίου στα ούρα μεγαλύτερη από 9.000 mcg/λίτρο. Τα 100-199 mcg/λίτρο δείχνουν επαρκή πρόσληψη ιωδίου, τα 300 mcg/λίτρο δείχνουν ανεβασμένη πρόσληψη, ενώ τα 9.347 mcg/λίτρο δείχνουν υπερβολική πρόσληψη.
Η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα ανέρχεται στα 150 mcg/λίτρο για μη εγκύους, μη θηλάζουσες γυναίκες / ενήλικα άτομα και είναι προτιμότερο να μην ξεπερνιούνται τα 600 mcg/λίτρο καθημερινής κατανάλωσης. Αλλά μια κουταλιά κελπ περιέχει περίπου 2.000 mcg/λίτρο!
Η συμβουλή μου είναι να αποφεύγεται το κελπ εξαιτίας της υπερβολικής του περιεκτικότητας σε ιώδιο, όπως και το χιτζίκι εξαιτίας της υπερβολικής του περιεκτικότητας σε αρσενικό. Όσοι αγαπούν τα φύκια, μπορούν να καταναλώνουν με ασφάλεια δυο φύλλα νόρι (τα οποία μπορείτε να τρώτε και σκέτα) ή μια κουταλιά του γλυκού νιφάδες ντούλσε (με τις οποίες μπορείτε να αρταίνετε οποιοδήποτε φαγητό) ή μια κουταλιά του γλυκού αποξηραμένο αράμε (το οποίο ταιριάζει εξαιρετικά με τις σούπες) ή μια κουταλιά ανάμεικτων φυκιών.
Αν το ιώδιο βρίσκεται κυρίως στα θαλασσινά προϊόντα, προκύπτει το ερώτημα πώς οι πρόγονοι του ανθρώπου που κατοικούσαν στις ηπειρωτικές περιοχές έπαιρναν το ιώδιο που χρειαζόταν ο οργανισμός τους. Ίσως η λύση που έχουν βρει οι μπονόμπο μάς βοηθήσει να απαντήσουμε: συμπληρώνουν το μενού τους με υδρόβια φυτά που βρίσκουν στις λίμνες και τους βάλτους!
Το παρόν άρθρο αναδημοσιεύεται από το NutritionFacts.org
Michael Greger
Ο Μάικλ Γκρέγκερ, MD, FACLM, είναι γιατρός, συγγραφέας που συνεργάζεται με τους New York Times και διεθνώς αναγνωρισμένος επαγγελματίας ομιλητής για πληθώρα ιατρικών θεμάτων που αφορούν τη δημόσια υγεία. Έχει δώσει διαλέξεις στο Συνέδριο Παγκόσμιων Θεμάτων, στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας και στη Διεθνή Σύνοδο Κορυφής για τη γρίπη των πτηνών, έχει μιλήσει στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, έχει εμφανιστεί στην τηλεοπτική εκπομπή “The Dr. Oz Show” και στο “The Colbert Report” και έχει καταθέσει ως μάρτυρας στη διαβόητη δίκη κατά της Όπρα Γουίνφρεϋ για «δυσφήμηση κρέατος» (1998). Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο NutritionFacts.org
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Από το https://saridakispharmacy.gr/giati-xreiazomaste-to-alati-sti-diatrofi-mas/
2. Από το άρθρο του Γιώργου Ιβανόβα «Το ιώδιο στη μεσογειακή διατροφή»:
