Τα δέντρα είναι απαραίτητα στη ζωή μας. Γνωρίζουμε τη σημασία τους στην παραγωγή του πολύτιμου για τον ανθρώπινο οργανισμό οξυγόνου και απολαμβάνουμε τα άλλα οφέλη που μας προσφέρουν. Αλλά καταλαβαίνουμε πραγματικά τι είδους οντότητες είναι
Αρκετοί πολιτισμοί ανά τους αιώνες έχουν αντιμετωπίσει τα δέντρα με τον δέοντα σεβασμό, ως έμβια και έμψυχα πλάσματα. Ορισμένοι, όπως οι Ιάπωνες για παράδειγμα, αντιμετωπίζουν ορισμένα είδη δέντρων ως θεότητες. Πολλοί ιαπωνικοί ναοί έχουν υπέροχα δέντρα διακοσμημένα με ειδικές τελετουργικές κορδέλες με επιγραφές. Οι Ιάπωνες είναι σίγουροι ότι η Ψυχή ζει σε αυτά τα δέντρα. Το κόνταμα είναι αυτό που οι Ιάπωνες αποκαλούν την ψυχή ενός δέντρου και την ηχώ του.
Στην αρχαία Ελλάδα, πίστευαν ότι στα δέντρα κατοικούσαν νύμφες, οι δρυάδες και οι αμαδρυάδες, που γεννιούνταν με τα δέντρα και αναπτύσσονταν μαζί τους και ευλαβείς ή απλώς σώφρονες άνθρωποι τα προστάτευαν. Όσοι τα αντιμετώπιζαν με περιφρόνηση και τα κακοποιούσαν ανεξέλεγκτα έρχονταν αντιμέτωποι με την οργή και την αναπόφευκτη τιμωρία των θεών και των νυμφών, όπως ο αλαζονικός Ερυσίχθονας, που θέλησε να κόψει τα δέντρα ενός άλσους που είχαν αφιερώσει οι Πελασγοί στη θεά Δήμητρα, αλλά τιμωρήθηκε από τη θεά με ασίγαστη πείνα.
Στη Ρωσία, η βελανιδιά ήταν σεβαστή και αντιμετωπιζόταν με ευλάβεια. Κάτω από τη βελανιδιά, γίνονταν δικαστήρια και παίρνονταν οι αποφάσεις από τους κοινοτικούς άρχοντες. Το δέντρο «παρακινούσε» τον άρχοντα να πάρει τη σωστή απόφαση. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι παλιά επικοινωνούσαν με τα δέντρα και κατανοούσαν την ομιλία τους;
Γεγονότα από τη ζωή
Στην περιοχή του Νίζνυ Τατζίλ στην Ρωσία, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, κάποιοι εργάτες έκοψαν ένα ξέφωτο. Ένας από τους ξυλοκόπους, στα «διαλείμματα για τσιγάρο», είχε μια ενδιαφέρουσα δραστηριότητα – μετρούσε τους ετήσιους δακτυλίους των κομμένων δέντρων. Πολλά δέντρα ήταν 80-90 ετών. Ο περίεργος ξυλοκόπος παρατήρησε το εξής: κάθε δέντρο είχε πολλούς ελαττωματικούς δακτυλίους ακριβώς στη μέση. Το χρώμα τους έδειχνε άρρωστο και ήταν στενοί και στραβοί. Ο ξυλοκόπος μέτρησε τα χρόνια κατά τα οποία σχηματίστηκαν οι ελαττωματικοί δακτύλιοι και αποδείχθηκε ότι ήταν την περίοδο 1941-1945: τα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το συμπέρασμα είναι εκπληκτικό: τα δέντρα που επέζησαν από τα τρομερά χρόνια του πολέμου, είχαν υποφέρει επίσης εκείνη την περίοδο.
Στα νησιά του Σολομώντα, οι άνθρωποι δεν κόβουν δέντρα όταν θέλουν να καθαρίσουν χώρο για τα χωράφια τους. Πηγαίνουν σε εκείνο το μέρος με όλη τη φυλή και βρίζουν τα δέντρα. Μετά από λίγες μέρες, τα δέντρα αρχίζουν να μαραίνονται. Αργά αλλά σταθερά, τα δέντρα δίνουν τη θέση τους στους ανθρώπους. Το δέντρο συμφωνεί με τη θέληση του ανθρώπου. Πόσο σοφοί είναι οι ιθαγενείς! Αντιμετωπίζουν το δέντρο ως ίσο, μπαίνουν σε ίση μάχη για την επικράτεια με το δέντρο, κατανοώντας τη νοοτροπία του. Και το δέντρο ανταποκρίνεται με τη δική του ελεύθερη βούληση.
Τα δέντρα μεταδίδουν σήματα
Επιστήμονες διεξήγαγαν το εξής πείραμα: μια μεγάλη καρυδιά χτυπήθηκε αλύπητα στα κλαδιά της με ξύλα. Στη συνέχεια, πραγματοποίησαν εργαστηριακή ανάλυση του φυλλώματος του χτυπημένου δέντρου και διαπίστωσαν ότι μέσα σε λίγα λεπτά μετά το χτύπημα, άλλαξε η χημική σύσταση των φύλλων. Το ποσοστό της τανίνης, μιας ουσίας που έχει επιζήμια επίδραση στα παράσιτα, είχε αυξηθεί ραγδαία στο φύλλωμα της καρυδιάς. Επιπλέον, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε τανίνες, τα φύλλα του δέντρου έγιναν μη βρώσιμα για τα ζώα. Τι απέγινε η βελανιδιά που φύτρωνε εκεί κοντά και δεν την σκότωσε κανείς; Η βελανιδιά έλαβε σήμα συναγερμού από την καρυδιά – και το ποσοστό τοξικής τανίνης στο φύλλωμά της επίσης αυξήθηκε απότομα.
Πολυάριθμα πειράματα που έγιναν από Άγγλους επιστήμονες έχουν δείξει ότι τα δέντρα, με κάποιον ακατανόητο τρόπο, μεταδίδουν σήματα το ένα στο άλλο. Ίσως το κάνουν αυτό χρησιμοποιώντας ένα είδος web system; Ή μήπως απλώς φωνάζουν στη δική τους ειδική γλώσσα, η οποία δεν είναι προσβάσιμη στους ανθρώπους;
Τα δέντρα έχουν νευρικό σύστημα, απλά είναι διαφορετικό. Νιώθουν, γνωρίζουν, κατανοούν, θυμούνται, αντιδρούν σε όλα όσα συμβαίνουν γύρω τους. Πονούν όταν τα κόβουν, όταν σπάνε τα κλαδιά τους ή όταν σκίζονται τα φύλλα και τα άνθη τους.
Τα δέντρα καταλαβαίνουν
Ο διάσημος Αμερικανός βοτανολόγος Λούθερ Μπέρμπανκ (1849-1926), προκειμένου να δημιουργήσει μια νέα ποικιλία φυτών, μίλησε με έναν κάκτο για αρκετή ώρα, επαναλαμβάνοντας: «Δεν χρειάζεσαι αγκάθια, δεν έχεις τίποτα να φοβηθείς. Θα σε προστατεύσω.»
Τελικά, ο Μπέρμπανκ ‘έπεισε’ τον κάκτο να αναπτυχθεί χωρίς αγκάθια – και, μάλιστα, η ποικιλία που προέκυψε ήταν σε θέση να μεταδώσει νέες πληροφορίες στους απογόνους της. Ο επιστήμονας δημιούργησε πολλά άλλα ακόμα είδη φυτών, δέντρων και φρούτων, όπως για παράδειγμα δαμάσκηνα χωρίς σπόρους. Και αυτό απλώς μιλώντας με τα φυτά σαν να είναι όντα με ίδια με τη δική του ευφυΐα.
Ο Μπέρμπανκ ανέπτυξε πάνω από 200 ποικιλίες οπωροφόρων φυτών, περιλαμβανομένων νέων ποικιλιών οπωροφόρων δέντρων: δαμασκηνιές, καρυδιές, αμυγδαλιές, αχλαδιές, ροδακινιές, κερασιές και μηλιές. Όλα φέρουν το όνομά του μέχρι σήμερα.
Τα δέντρα θυμούνται
Ήδη από την αρχαιότητα, οι άνθρωποι είχαν παρατηρήσει ότι κάθε δέντρο έχει συνείδηση, άρα και ψυχή. Υπάρχουν μαρτυρίες για αυτό σε πολλά αρχαία χρονικά. Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρονται σε ακόμα πιο αρχαία στοιχεία και κείμενα. Πολλοί λαοί πίστευαν ότι η ανθρώπινη ψυχή μπορούσε να ζήσει στα δέντρα. Πιστεύεται ότι η ψυχή του Βούδα έζησε 23 ζωές σε σώματα δέντρων πριν ενσαρκωθεί σε ανθρώπινο σώμα.
Αποδεικνύεται ότι τα δέντρα βιολογικά δεν διαφέρουν πολύ από τους εκπροσώπους του ζωικού κόσμου. Το μόνο «αλλά» που εμποδίζει την ανθρωπότητα να αναγνωρίσει τα δέντρα και τα φυτά ως πλήρως νοήμονα όντα είναι ότι δεν μπορούν να κινηθούν. Από άλλες απόψεις, είναι συγκρίσιμα με ένα άτομο και μάλιστα, ίσως έχουν και ηθική υπεροχή.
Του Chava Tor
Επιμέλεια: Βαλεντίνα Λισάκ & Αλία Ζάε
