Μια από τις πιο εντυπωσιακές βροχές μετεωριτών κορυφώνεται στις 21 Οκτωβρίου, προσφέροντας σπάνιες συνθήκες παρατήρησης: την ίδια μέρα έχουμε νέα σελήνη, γεγονός που αφήνει τον ουρανό σκοτεινό και ευνοϊκό για τους παρατηρητές.
Οι Ωριωνίδες, που φαίνονται να ξεκινούν από τον αστερισμό του Ωρίωνα χωρίς να προέρχονται πραγματικά από εκεί, θα είναι ορατές από τις 26 Σεπτεμβρίου έως τις 22 Νοεμβρίου, με το αποκορύφωμά τους στα μέσα Οκτωβρίου.
Όπως συμβαίνει με όλες τις ετήσιες βροχές μετεωριτών, εμφανίζονται την ίδια περίπου περίοδο κάθε χρόνο επειδή η Γη διασχίζει σταθερά το ίδιο τμήμα της τροχιάς της γεμάτο από συντρίμμια κομητών. Οι μετεωρίτες δημιουργούνται όταν αυτά τα σωματίδια εισέρχονται στην ατμόσφαιρά μας και καίγονται από την τριβή.
Ταχύτητα και χαρακτηριστικά
Οι Ωριωνίδες ξεχωρίζουν για την ασυνήθιστη ταχύτητά τους: κινούνται σε ανάδρομη τροχιά, δηλαδή αντίθετα από τη Γη γύρω από τον Ήλιο, και έτσι συγκρούονται μετωπικά με την ατμόσφαιρα. Η ταχύτητά τους φτάνει τα 66 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.
Παρά τη σφοδρότητά τους, δεν είναι ιδιαίτερα φωτεινές, όμως αφήνουν πίσω τους εντυπωσιακές ουρές ιονισμένου αερίου που παραμένουν για μερικά δευτερόλεπτα στον ουρανό.
Η ονομασία τους οδηγεί συχνά σε παρεξήγηση: δεν χρειάζεται να κοιτά κανείς απευθείας τον Ωρίωνα. Ο ακτινοβόλος τους, δηλαδή το σημείο από όπου φαίνονται να εκκινούν, βρίσκεται βόρεια από το «ρόπαλο» του Ωρίωνα, κοντά στο άστρο Μπετελγκέζ. Ωστόσο, απλώνονται σε όλο τον ουρανό.
Η καλύτερη τακτική είναι να ξαπλώσετε αναπαυτικά και να παρατηρείτε όσο μεγαλύτερο τμήμα του ουρανού μπορείτε. Οι ώρες μεταξύ μεσονυχτίου και αυγής προσφέρουν τις περισσότερες πιθανότητες. Με το φεγγάρι «εκτός σκηνής» στις 21 Οκτωβρίου, υπολογίζεται ότι θα είναι ορατοί 10 έως 20 διάττοντες αστέρες κάθε ώρα.
Η προέλευση των Ωριωνιδών
Αν και φαίνονται να προέρχονται από τον αστερισμό του Ωρίωνα, αυτό είναι οπτική ψευδαίσθηση. Αν κάποιος ακολουθήσει νοητά τις τροχιές των διαττόντων μέχρι το φωτεινό άστρο Μπετελγκέζ στον Ορίωνα, είναι εύκολο να πιστέψει ότι εκεί βρίσκεται η πηγή τους. Ο Μπετελγκέζ απέχει πάνω από 500 έτη φωτός, ενώ οι Ωριωνίδες κινούνται πολύ πιο κοντά μας, περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο και συγκρούονται άμεσα με τη Γη. Συνεπώς, δεν μπορεί να προέρχονται από τον Ορίωνα. Όπως οι σιδηροτροχιές που δείχνουν να συγκλίνουν στον ορίζοντα, έτσι και οι Ωριωνίδες φαίνονται να συναντώνται στον ίδιο ακτινοβόλο. Στην πραγματικότητα κινούνται παράλληλα, στην ίδια τροχιά που τέμνει η Γη κάθε χρόνο.
Η αληθινή πηγή τους είναι ο Κομήτης του Χάλεϋ. Επίσημα 1P/Halley, ο κομήτης αυτός δεν πήρε το όνομα του από τον άνθρωπο που τον ανακάλυψε, αλλά από τον άνθρωπο που προέβλεψε την επιστροφή του, τον Έντμοντ Χάλεϋ. Η ύπαρξή του είχε παρατηρηθεί για πρώτη φορά αιώνες νωρίτερα, το 240 μ.Χ. Ο γνωστός κομήτης, που ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από τον Ήλιο κάθε 76 χρόνια, αφήνει πίσω του ρεύματα σωματιδίων κάθε φορά που πλησιάζει. Η Γη συναντά αυτά τα απομεινάρια κάθε φθινόπωρο, χαρίζοντας μας τις Ωριωνίδες.
Ο Κομήτης του Χάλεϋ είναι επίσης υπεύθυνος για τις Ήτα Υδροχοΐδες τον Μάιο, όταν η Γη συναντά το άλλο τμήμα της τροχιάς του. Τελευταία φορά που πέρασε κοντά μας ήταν το 1986· τώρα βρίσκεται μακριά, κοντά στον αστερισμό της Ύδρας, και δεν θα επιστρέψει πριν από το 2061. Όμως οι Ωριωνίδες, τα «παιδιά» του, εμφανίζονται κάθε Οκτώβριο για να μας τον θυμίζουν.
