Ιρανικό δικαστήριο καταδίκασε δύο γυναίκες δημοσιογράφους σε φυλάκιση με την κατηγορία της συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και οι δύο είναι προφυλακισμένες από τότε που κάλυψαν τον θάνατο της Μάχσα Αμίνι τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων του Ιράν IRNA, η Νιλουφάρ Χαμεντί, από τη ρεφορμιστική εφημερίδα Σαργκ, καταδικάστηκε σε επτά χρόνια φυλάκισης από το Επαναστατικό Δικαστήριο της Τεχεράνης. Η Ελαχέ Μοχαμάντι, από τη Χαμ-Μιχάν, επίσης ρεφορμιστική εφημερίδα, καταδικάστηκε σε έξι χρόνια.
Οι ρεφορμιστές στο Ιράν επιδιώκουν να επιφέρουν μεταρρυθμίσεις στην αυταρχική ισλαμική κυβέρνηση του Ιράν, η οποία δέχεται τακτικά επικρίσεις για τους σημαντικούς περιορισμούς που επιβάλλει στις πολιτικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα – αξίες που θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές στην Αμερική, την οποία το δικαστήριο έκρινε «εχθρική» προς το Ιράν.
Και οι δύο δημοσιογράφοι καταδικάστηκαν σε επιπλέον πέντε χρόνια για δράση κατά της εθνικής ασφάλειας της χώρας και σε ένα ακόμη έτος για συμμετοχή σε «προπαγανδιστικές δραστηριότητες κατά του κράτους». Σύμφωνα με πληροφορίες, έφεση κατά της καταδικαστικής απόφασης μπορεί να ασκηθεί εντός 20 ημερών.
Σύμφωνα με την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ), μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που προωθεί την ελευθερία του Τύπου παγκοσμίως, αν το εφετείο επικυρώσει τις αποφάσεις, η κα Χαμεντί θα πρέπει να εκτίσει τουλάχιστον επτά χρόνια, ενώ η κα Μοχαμάντι τουλάχιστον έξι.
Η κα Χαμεντί είχε στο παρελθόν προκαλέσει την οργή των ιρανικών αρχών επειδή έκανε ρεπορτάζ για τη δολοφονία της 16χρονης Νίκα και την αυτοπυρπόληση πολλών Ιρανών γυναικών που ήλπιζαν να ξεφύγουν από την ενδοοικογενειακή βία που μαστίζει τη χώρα.
Ο Σερίφ Μανσούρ, συντονιστής του προγράμματος της CPJ για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, καταδίκασε την απόφαση κατά των δύο δημοσιογράφων.
«Οι δίκες των Νιλουφάρ Χαμεντί και Ελαχέ Μοχαμάντι αποτελούν παρωδία και χρησιμεύουν ως τρανή απόδειξη της διάβρωσης της ελευθερίας του λόγου και των απελπισμένων προσπαθειών της ιρανικής κυβέρνησης να ποινικοποιήσει τη δημοσιογραφία», δήλωσε ο κος Μανσούρ.
Το γραφείο του ειδικού απεσταλμένου των Ηνωμένων Πολιτειών για το Ιράν υπερασπίστηκε επίσης τις δύο γυναίκες με μια ανάρτηση στις 22 Οκτωβρίου στο X, την πλατφόρμα που παλαιότερα ήταν γνωστή ως Twitter.
«Η Νιλουφάρ και η Ελαχέ δεν θα έπρεπε ποτέ να έχουν φυλακιστεί και καταδικάζουμε τις ποινές τους», δήλωσε ο αναπληρωτής ειδικός απεσταλμένος Έιμπραμ Πέιλι.
«Το ιρανικό καθεστώς φυλακίζει δημοσιογράφους επειδή φοβάται την αλήθεια».
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Ιράν είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη, τον συντονισμό και την εφαρμογή της πολιτικής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το Ιράν και αναφέρεται απευθείας στον υπουργό Εξωτερικών.
Νωρίτερα φέτος, η κα Χαμεντί και η κα Μοχαμάντι τιμήθηκαν στον κατάλογο του περιοδικού Time με τους ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο.
Μαζί με μια τρίτη φυλακισμένη δημοσιογράφο, τη Ναργκές Μοχαμάντι, έχουν επίσης βραβευτεί από τα Ηνωμένα Έθνη με το Παγκόσμιο Βραβείο Ελευθερίας του Τύπου UNESCO/Guillermo Cano «για τη δέσμευσή τους στην αλήθεια και τη λογοδοσία».
Συνελήφθησαν μετά από τα ρεπορτάζ τους για τον θάνατο της Μάχσα Αμίνι
Η κα Χαμεντί και η κα Μοχαμάντι βρίσκονται αμφότερες προφυλακισμένες από τις 22 Σεπτεμβρίου του περασμένου έτους, αφού ήταν από τους πρώτους δημοσιογράφους που έκαναν ρεπορτάζ για τη νοσηλεία και τον θάνατο υπό κράτηση της Μάχσα Αμίνι στις 16 Σεπτεμβρίου 2022.
Η αστυνομία ηθών του Ιράν στην Τεχεράνη συνέλαβε την κα Αμίνι επειδή η μαντίλα της ήταν χαλαρά φορεμένη, ένα σοβαρό αδίκημα σύμφωνα με τη σιιτική εκδοχή του νόμου της σαρία (του ισλαμικού κώδικα διαβίωσης, που έχει ισχύ νόμου σε ορισμένες μουσουλμανικές χώρες). Η αστυνομία ηθών ισχυρίζεται ότι η κα Αμίνι υπέστη καρδιακή προσβολή και πέθανε από φυσικά αίτια. Αργότερα, υποστηρίχθηκε ότι είχε νευρολογική διαταραχή που οδήγησε στο θάνατό της.
Η οικογένειά της δηλώνει ότι η κα Αμίνι δεν έπασχε από καμία ιατρική πάθηση και ισχυρίζονται ότι τους αρνήθηκαν την ευκαιρία να κάνουν ανεξάρτητη αυτοψία από γιατρό της επιλογής τους.
Οι ύποπτες συνθήκες γύρω από τον θάνατό της, συγκεκριμένα ο θάνατος μιας υγιούς 22χρονης γυναίκας χωρίς ιστορικό προβλημάτων υγείας, η οποία πέθανε υπό κράτηση, πυροδότησε πολύμηνες διαδηλώσεις σε δεκάδες πόλεις σε όλο το Ιράν. Διαδηλώσεις αλληλεγγύης ξεκίνησαν επίσης σε όλο τον κόσμο.
Εκείνη την εποχή, η ιρανική κυβέρνηση προσπαθούσε να περιορίσει την αυξανόμενη αναταραχή. Σύντομα ακολούθησαν φήμες για υπερβολική χρήση βίας από τις αρχές, οι οποίες προσπαθούσαν να ανακτήσουν τον έλεγχο. Λέγεται ότι περισσότεροι από 500 διαδηλωτές έχασαν τη ζωή τους σε συγκρούσεις με τις ιρανικές αρχές, ενώ δεκάδες χιλιάδες συνελήφθησαν.
Ο θάνατος της κας Αμίνι και η βίαιη καταστολή των διαδηλωτών καταδικάστηκαν άμεσα από πολλούς παγκόσμιους ηγέτες. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε τον περασμένο Σεπτέμβριο κυρώσεις στην αστυνομία ηθικής του Ιράν «για την κακοποίηση και τη βία κατά των Ιρανών γυναικών και την παραβίαση των δικαιωμάτων των ειρηνικών Ιρανών διαδηλωτών».
Σύμφωνα με τη CPJ, τουλάχιστον 95 δημοσιογράφοι έχουν συλληφθεί στον απόηχο των διαδηλώσεων. Το Ιράν κατατάσσεται ως ο χειρότερος «εχθρός» των δημοσιογράφων παγκοσμίως, όπως προέκυψε από την απογραφή φυλακών του 2022 της οργάνωσης, η οποία κατέγραψε όσους βρίσκονταν πίσω από τα κάγκελα την 1η Δεκεμβρίου.
Η Ελνάζ Μοχαμάντι, επικεφαλής του γραφείου κοινωνικών θεμάτων της εφημερίδας Χαμ-Μιχάν και δίδυμη αδελφή της Ελάχε Μοχαμάντι, συνελήφθη τον Φεβρουάριο για άγνωστους λόγους. Αφέθηκε ελεύθερη μια εβδομάδα αργότερα με εγγύηση. Οι κατηγορίες και η δικάσιμος δεν έχουν κοινοποιηθεί προς το παρόν.
Έφηβη κηρύσσεται εγκεφαλικά νεκρή μετά από συνάντηση με την αστυνομία
Νωρίτερα αυτό το μήνα, μια έφηβη Ιρανή έπεσε σε κώμα σε σιδηροδρομικό σταθμό της Τεχεράνης. Σύμφωνα με δημοσίευμα των ιρανικών κρατικών μέσων ενημέρωσης της 22ας Οκτωβρίου, έχει κηρυχθεί εγκεφαλικά νεκρή, προκαλώντας φόβους ότι ένας νέος γύρος αναταραχών και διαδηλώσεων θα μπορούσε να είναι προ των πυλών.
Σύμφωνα με τη Hengaw, μια οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Αρμίτα Γκαραγουάντ υπέστη σοβαρή σωματική επίθεση από την αστυνομία ηθών επειδή δεν συμμορφώθηκε με τους εθνικούς κανόνες για το χιτζάμπ.
Αντίθετα, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης ισχυρίζονται ότι η κοπέλα λιποθύμησε μετά από πτώση της αρτηριακής της πίεσης, με αποτέλεσμα να χτυπήσει στο πλάι του βαγονιού του τρένου.
Το Fars, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων του Ιράν, δημοσίευσε συνέντευξη με τους γονείς της κοπέλας, στην οποία λένε ότι δεν δέχθηκε επίθεση. Ωστόσο, υπήρξαν καταγγελίες ότι η οικογένεια εξαναγκάστηκε να κάνει αυτές τις δηλώσεις.
Του Stephen Katte
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
