Ο Καμίγ Σαιν-Σανς [Camille Saint-Saëns, 1835-1921], ένας από τους μεγάλους Γάλλους συνθέτες του 19ου αιώνα, συνέθεσε πέντε συμφωνίες και περισσότερες από δώδεκα όπερες. Παιδί-θαύμα στο πιάνο, έκανε το ντεμπούτο του το 1846 και θεωρούνταν εξαιρετικός ερμηνευτής. Κάνοντας μια λαμπρή καριέρα ως σολίστ, ήταν πολύ αγαπητός, ακόμη και σεβαστός, από τους συναδέλφους του. Ο Ρίχαρντ Βάγκνερ θαύμαζε την εκθαμβωτική τεχνική του στο πιάνο, ενώ ο Φραντς Λιστ τον θεωρούσε τον καλύτερο ερμηνευτή της εποχής.
Με λίγα λόγια, ο Καμίγ Σαιν-Σανς ταίριαζε απόλυτα στην εικόνα του ρομαντικού συνθέτη του 19ου αιώνα: διακεκριμένος, ταλαντούχος και αξιοπρεπής. Ωστόσο, αυτός ο επιφανής μουσικός είχε ένα μυστικό: ένα αδημοσίευτο έργο, διάρκειας περίπου μισής ώρας, το οποίο απαγόρευσε να εκτελεστεί δημόσια κατά τη διάρκεια της ζωής του, με εξαίρεση ενός μέρος του.
Αυτό το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε ιδιωτική εκδήλωση τον Μάρτιο του 1886. Μια δεύτερη, ημι-ιδιωτική παράσταση δόθηκε για τον σύλλογο μουσικής δωματίου La Trompette. Ο Λιστ ήθελε να το ακούσει, οπότε παρακολούθησε μια παράσταση στο σπίτι της τραγουδίστριας της όπερας Πωλίν Βιαρντό [Pauline Viardot].
Η υποδοχή ήταν ενθουσιώδης, εν μέρει λόγω των περίεργων συνθηκών πίσω από τις παραστάσεις. Οι μουσικοί συχνά έπαιζαν φορώντας μάσκες σαν κεφάλια διαφόρων ζώων. Παρά τη θετική υποδοχή, οι παραστάσεις διατήρησαν τον ιδιωτικό χαρακτήρα τους, και η πραγματική φύση της μουσικής να παρέμεινε κρυφή από τον κόσμο.
Το «Καρναβάλι των ζώων» και ο «Κύκνος»
Αυτό το μυστηριώδες έργο ήταν το «Καρναβάλι των ζώων».
Παρά τις ασυνήθιστες ιδιαιτερότητες της πρεμιέρας της παράστασης, η μουσική δεν έχει τίποτα το μακάβριο. Αντίθετα, είναι ένα χιουμοριστικό και ιδιόμορφο έργο που ενσωματώνει τα καλύτερα χαρακτηριστικά του Σαιν-Σανς: πνευματώδες, πλούσιο σε υφή και μελωδικά ικανοποιητικό.
Η ιδέα προήλθε από μια παιχνιδιάρικη διάθεση του συνθέτη: ενώ διέμενε σε ένα μικρό αυστριακό χωριό, ο Σαιν-Σανς σκέφτηκε να συνθέσει μια χιουμοριστική φαντασία με ζώα, για να διασκεδάσει τους καλεσμένους του στη γιορτή της Καθαράς Δευτέρας (Mardi Gras).
Αποτέλεσμα ένα έργο με άγρια γαϊδούρια, κότες που τσιμπολογούν, ακόμη και ένα ζευγάρι «πιανίστες» — τα πιο πρωτόγονα ζώα από όλα!
Παρά το χρώμα και την ομορφιά του, ο Σεν-Σανς φοβόταν ότι ο ανάλαφρος χαρακτήρας του έργου θα υπονόμευε τη φήμη του ως «σοβαρού» συνθέτη. Έτσι, οι φανταστικοί ήχοι αυτής της ζωολογικής φαντασίας παρέμειναν αδρανείς κατά τη διάρκεια της ζωής του, για να αναδυθούν μετά το θάνατό του ως ένα από τα πιο αγαπημένα έργα που μας άφησε.
Ωστόσο, ένα μέρος του έργου εκτελέστηκε δημοσίως πριν από το θάνατό του. Αυτό το μέρος ονομάζεται «Ο κύκνος» και είναι ένα από τα πιο όμορφα έργα σε όλη την κλασική μουσική. Η αρχική σύνθεση ήταν για τσέλο και δύο πιάνα, αλλά σήμερα εκτελείται συνήθως με ένα πιάνο ή άρπα και ορχήστρα.
Προτείνονται οι ηχογραφήσεις:
* Εκδοχή για τσέλο και πιάνο, με τον Γιο-γιο Μα (τσέλο) και την Κάθρυν Στοτ (πιάνο). (Ακούστε)
* Η διασκευή του Μπόρις Μέρσον για τσέλο και ορχήστρα, με τον Πιερ Φουρνιέ στο σόλο και τον Ζαν-Μαρί Ωμπερσόν στη διεύθυνση της Orchestre des Concerts de Paris. (Ακούστε)
Του George Cai
