Ένα από τα μεγαλύτερα κυκλώματα οικονομικού εγκλήματος που έχει αποκαλυφθεί ποτέ στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήρθε στο φως από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), που εξυπηρετούσε παράνομες εισαγωγές από την Κίνα έχοντας επίκεντρο το λιμάνι του Πειραιά και δίκτυο εκτελωνιστών, ζημιώνοντας τα δημόσια ταμεία περισσότερο από 700 εκατομμύρια ευρώ.
Η επιχείρηση έφερε την κωδική ονομασία «Καλυψώ» και οι έρευνες απλώθηκαν σε έξι ευρωπαϊκές χώρες – μεταξύ αυτών η Ελλάδα, η Ισπανία, η Γαλλία και η Βουλγαρία – ενώ στην Ελλάδα η έρευνα διενεργήθηκε από τις Υπηρεσίες Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ., σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών.
Ο μηχανισμός εξαπάτησης του ΚΚΚ και τα γεωοικονομικά του κέρδη
Η απάτη που αποκαλύφθηκε στην Ελλάδα δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Εντάσσεται σε ένα παγκόσμιο σύστημα παράκαμψης κανόνων που εφαρμόζει εδώ και χρόνια το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ), με προφανή στόχο την οικονομική και γεωπολιτική ενίσχυση της χώρας με κάθε κόστος, ακόμη και εις βάρος της νομιμότητας.
Μεθοδικά και με κρατική κάλυψη, το Πεκίνο εκμεταλλεύεται «παραθυράκια» του ευρωπαϊκού συστήματος για να αποκομίζει δισεκατομμύρια, παρακάμπτοντας τελωνεία, θεσμούς και κράτη. Το ΚΚΚ μετατρέπει την εμπορική εξαπάτηση σε γεωπολιτικό όπλο.
Όταν η απάτη γίνεται εργαλείο εξουσίας
Οι αποκαλύψεις για τις εικονικές εταιρείες και τις χαμηλότατες τιμολογήσεις δεν είναι απλώς «μια υπόθεση λαθρεμπορίου». Αποτελούν κρίκους μιας αλυσίδας που ξεκινά από το ίδιο το κινεζικό καθεστώς. Η υπόθεση δεν αφορά μεμονωμένους παραβάτες, αλλά φέρνει στο φως έναν καλά οργανωμένο μηχανισμό με επίκεντρο την ίδια την κινεζική κρατική μηχανή.
Το ΚΚΚ, μεθοδικά και οργανωμένα, προωθεί ένα μοντέλο εξαγωγών όπου ο έλεγχος, το κέρδος και η γεωπολιτική διείσδυση βαδίζουν μαζί. Με τεχνικές εξαπάτησης – είτε μέσω παραποιημένων τιμολογίων είτε μέσω offshore εταιριών – το Πεκίνο απομυζά δισεκατομμύρια από τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Δημιουργούνται τεράστια περιθώρια κέρδους που ενισχύουν τη δύναμη του Πεκίνου και επανεπενδύονται σε στρατηγικούς τομείς, από την τεχνολογία μέχρι την ενέργεια. Η απάτη, λοιπόν, δεν είναι τυχαία. Είναι μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου.
Εμπορική διείσδυση με ψευδή στοιχεία
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία καταπολέμησης απάτης (OLAF), η Κίνα έχει επανειλημμένα εμπλακεί σε εκτεταμένες περιπτώσεις τελωνειακής απάτης, κυρίως μέσω υποτιμολόγησης εισαγόμενων προϊόντων, πλαστών τιμολογίων και παραβίασης κανόνων προέλευσης. Σε έκθεσή της, το 2022, η OLAF προειδοποιεί ότι τέτοιες πρακτικές οδηγούν σε τεράστιες απώλειες εσόδων για την ΕΕ, που ανέρχονται σε δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
«Το φαινόμενο δεν είναι απλά εμπορική απάτη, αλλά στρατηγική υπονόμευση της ευρωπαϊκής αγοράς», τονίζει ανώτατη πηγή της OLAF, επισημαίνοντας ότι οι ενδείξεις για «κεντρικό συντονισμό από κρατικές δομές της Κίνας» είναι πλέον σαφείς.
Οργανωμένος οικονομικός πόλεμος
Παρόμοια ευρήματα παρουσίασε και η Europol, η οποία έχει ερευνήσει δίκτυα που εξάγουν φτηνά προϊόντα από την Κίνα, διοχετεύοντάς τα στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω μεσαζόντων και εταιρειών-βιτρίνα, συχνά υπό την καθοδήγηση ή την ανοχή κινεζικών κρατικών φορέων. Η μεθοδολογία αυτή δεν είναι απλώς εγκληματική, είναι δομικά υπολογισμένη για να παρακάμπτει συστηματικά τα ευρωπαϊκά τελωνεία και να διαβρώνει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου έχει αναφέρει στην τελευταία του ανασκόπηση για την Κίνα (2023) ότι η χώρα δεν συμμορφώνεται πλήρως με τις δεσμεύσεις διαφάνειας και εμπορικής ισοτιμίας, υπονομεύοντας την αρχή του ελεύθερου ανταγωνισμού. Η κρατική στήριξη μέσω επιδοτήσεων και αδιαφάνειας σε επιχειρήσεις που εξάγουν μαζικά – πολλές φορές με πλαστά ή παραπλανητικά εμπορικά έγγραφα – θεωρείται στρατηγικό εργαλείο του ΚΚΚ εξαγωγής ισχύος.
Η «Κέλλυ» από την Κίνα: η εγκέφαλος πίσω από τη σπείρα
Σύμφωνα με τις Αρχές, στο επίκεντρο του κυκλώματος βρίσκεται μια Κινέζα επιχειρηματίας γνωστή με το ψευδώνυμο «Κέλλυ», η οποία είχε στήσει ένα εκτεταμένο δίκτυο παράνομων εισαγωγών, εκτελωνιστών και λογιστών με βάση τον Πειραιά και δορυφορικά «κελύφη» εταιρειών με έδρα κυρίως τη Βουλγαρία.
Πίσω από τις πλαστές διαδικασίες κρυβόταν ένα καλοστημένο σχέδιο εξαπάτησης των τελωνειακών και φορολογικών αρχών: εισαγωγές προϊόντων με ψευδείς δηλώσεις αξίας και κατηγορίας, προκειμένου να πληρώνουν λιγότερους δασμούς και ΦΠΑ, ενώ οι πραγματικές διαδρομές των προϊόντων αποκρύπτονταν επιμελώς.
Το σχέδιο: από την Κίνα στην ΕΕ μέσω Πειραιά
Η εγκληματική οργάνωση εισήγαγε μαζικά προϊόντα από την Κίνα, κυρίως υφάσματα, υποδήματα, ηλεκτρικά σκούτερ και ποδήλατα, μέσω του λιμανιού του Πειραιά. Εκεί, με τη βοήθεια επίορκων τελωνειακών, υποτιμούσαν τεχνητά την αξία των κοντέινερ ή παρουσίαζαν πλαστά στοιχεία για το περιεχόμενό τους. Έτσι, πλήρωναν ελάχιστους δασμούς.
Τα εμπορεύματα καταχωρούνταν σε εταιρείες με έδρα κυρίως τη Βουλγαρία, που λειτουργούσαν ως μεταβατικές στάσεις. Στην πραγματικότητα, τα εμπορεύματα μεταφέρονταν μέσω εικονικών πωλήσεων σε τρίτες χώρες της ΕΕ, ενώ ο τελικός προορισμός τους ήταν η μαύρη αγορά σε Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία και Πολωνία.
Εταιρείες-φαντάσματα και απάτη ΦΠΑ
Η απάτη ολοκληρωνόταν με την κατάχρηση της τελωνειακής διαδικασίας CP42, η οποία επιτρέπει την απαλλαγή από τον ΦΠΑ για εμπορεύματα που διακινούνται από ένα κράτος-μέλος σε άλλο. Μέσω αυτής της μεθόδου, ο ΦΠΑ δεν καταβαλλόταν ποτέ, με τις εταιρείες-«κέλυφος» να παριστάνουν τους αγοραστές και να εξαφανίζονται πριν τον καταλογισμό των οφειλών.
Το δίκτυο χρησιμοποιούσε πλαστά ή υποκλαπέντα τιμολόγια, ΑΦΜ και εμπορικά έγγραφα, τα οποία καταστρέφονταν μετά την ολοκλήρωση της διακίνησης. Τα προϊόντα αποθηκεύονταν σε ελεγχόμενες αποθήκες και πωλούνταν στη μαύρη αγορά, ενώ τα κέρδη επέστρεφαν στην Κίνα μέσω υπόγειων τραπεζικών κυκλωμάτων.
Κατασχέσεις και συλλήψεις στην Ελλάδα
Η ελληνική Αστυνομία προχώρησε σε πέντε συλλήψεις, μεταξύ των οποίων τελωνειακοί υπάλληλοι, εκτελωνιστές και ένας δημοτικός υπάλληλος του Πειραιά. Κατασχέθηκαν 4,7 εκατομμύρια ευρώ σε μετρητά, καθώς και κρυπτονομίσματα και ψηφιακά πορτοφόλια.
Επιπλέον, σε όλη την Ευρώπη δεσμεύτηκαν:
- 5,8 εκατομμύρια ευρώ σε μετρητά
- 7.133 ηλεκτρικά ποδήλατα
- 3.696 ηλεκτρικά σκούτερ
- 480 κοντέινερ προς εξακρίβωση
- 11 ακίνητα στην Ισπανία
- 27 πολυτελή οχήματα, τσάντες, ρολόγια και κοσμήματα
Ζημία 700 εκατομμυρίων ευρώ
Η συνολική ζημία που προκάλεσε το κύκλωμα υπολογίζεται σε 700 εκατομμύρια ευρώ περίπου, εκ των οποίων:
- 250 εκατομμύρια ευρώ αφορούν διαφυγόντες τελωνειακούς δασμούς
- 450 εκατομμύρια ευρώ σε μη καταβληθέντα ΦΠΑ
Η ζημία επηρεάζει τόσο τα ευρωπαϊκά ταμεία όσο και εθνικούς προϋπολογισμούς, με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να τονίζει τη σοβαρότητα της υπόθεσης και την ανάγκη διακρατικής συνεργασίας για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων.
Δόλια κέρδη, πολιτική επέκταση
Το συμπέρασμα είναι σαφές: μέσα από τέτοιες δόλιες εμπορικές πρακτικές, το ΚΚΚ αντλεί αθέμιτα κέρδη από τις ευρωπαϊκές αγορές, αποδυναμώνοντας τις εθνικές οικονομίες και προωθώντας ταυτόχρονα την πολιτική του επιρροή. Η περίπτωση της Ελλάδας είναι ένα μόνο τμήμα ενός πολύ ευρύτερου και καλά ενορχηστρωμένου σχεδίου οικονομικής διείσδυσης.
Τι έπεται
Η έρευνα παραμένει σε πλήρη εξέλιξη, με τις Αρχές να εξετάζουν ψηφιακά πειστήρια μεγάλης σημασίας, τα οποία αναμένεται να φωτίσουν ακόμα περισσότερο το εύρος του κυκλώματος. Οι συλληφθέντες θα οδηγηθούν στον εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, που έχει τον κεντρικό ρόλο στον χειρισμό της υπόθεσης.
Η επιχείρηση «Καλυψώ» θεωρείται σταθμός στην αποκάλυψη διακρατικών εγκληματικών οργανώσεων που εκμεταλλεύονται τα κενά της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς για τεράστιες απάτες. Και όσο καθυστερεί η ευρωπαϊκή αντίδραση τόσο διευκολύνεται ένα σύστημα που λειτουργεί δόλια, αλλά με κρατική καθοδήγηση και στόχο την αποδυνάμωση των θεσμών της ΕΕ.
