Κατά την τελευταία μου επίσκεψη στο Τολέδο, ήταν σαν να μπαίνω σε έναν πίνακα του Ελ Γκρέκο, γεμάτο σκοτεινά σύννεφα που κρέμονταν πάνω από την πόλη.
Κοιτάζοντας τις παλιές μου σημειώσεις, βρίσκω μόνο υπερθετικά: το ρυμοτομικό σχέδιο του Τολέδο είναι το πιο συγκεχυμένο στην Ισπανία, ο καθεδρικός του ναός είναι ο πιο γοτθικός (και ο πιο ισπανικός από όλες τις γοτθικές εκκλησίες), και ο βωμός του καθεδρικού του ναού είναι ο πιο εντυπωσιακός. Το Τολέδο φιλοξένησε κάποτε τον πιο ισχυρό βασιλιά της Ευρώπης, τον Κάρολο Ε’, και οι τοίχοι του καθεδρικού ναού είναι διακοσμημένοι με πίνακες του πιο διάσημου καλλιτέχνη της πόλης, του Ελ Γκρέκο.
Η πρώην πρωτεύουσα της Ισπανίας με τα 2.500 χρόνια περίπλοκης ιστορίας βρίσκεται σε έναν ψηλό βραχώδη λόφο, προστατευμένη από τρεις πλευρές από μία φυσική τάφρο: τον ποταμό Τάχο. Το Τολέδο είναι τόσο καλά διατηρημένο και γεμάτο με πολιτιστικά αξιοθέατα, που η πόλη έχει ανακηρυχθεί εθνικό μνημείο – εδώ δεν επιτρέπονται σύγχρονοι αρχιτεκτονικοί εξωτερικοί χώροι. Για αιώνες, χριστιανοί, μουσουλμάνοι και εβραίοι μοιράζονταν αυτή την πόλη. Το παρελθόν του Τολέδο είναι ένα πολύπλοκο μείγμα αυτών των τριών μεγάλων θρησκειών.
Σήμερα, το Τολέδο είναι γεμάτο επισκέπτες που έρχονται για μία μέρα από τη Μαδρίτη, η οποία βρίσκεται 30 λεπτά μακριά με το τρένο. Τα κύρια αξιοθέατά του ανακαινίστηκαν, όταν η πόλη γιόρτασε την 400ή επέτειο από τον θάνατο του Ελ Γκρέκο το 2014. Τα δύο κύρια αξιοθέατα είναι ο υπέροχος καθεδρικός ναός με το εκπληκτικό εσωτερικό και το σκευοφυλάκιο που είναι διακοσμημένα με έργα του Ελ Γκρέκο, καθώς επίσης το Μουσείο Santa Cruz με τη δική του συλλογή έργων του Ελ Γκρέκο.
Ο καθεδρικός ναός βρίσκεται στο παλιό κέντρο της πόλης και το εσωτερικό του είναι διακοσμημένο με σφυρήλατο σίδερο, πολυτελή ξυλόγλυπτα και πολύχρωμα βιτρό στα παράθυρα 500 ετών. Είναι τόσο μεγαλειώδης, πλούσιος και τεράστιος που οι επισκέπτες δεν μπορούν παρά να νιώθουν δέος. Παρασυρόμενος ανάμεσα στους κίονες, είναι εύκολο να φανταστεί κανείς μια εποχή που οι λάμπες ήταν κεριά και οι τουρίστες προσκυνητές, όταν κάθε παράθυρο παρείχε όχι μόνο φυσικό αλλά και πνευματικό φως.
Ο εντυπωσιακός επιχρυσωμένος ξύλινος βωμός, φτιαγμένος από Φλαμανδούς, Γάλλους και ντόπιους καλλιτέχνες, είναι ένα από τα ωραιότερα έργα γοτθικής τέχνης στη χώρα. Η περίπλοκη σύνθεση απεικονίζει την ιστορία της ζωής του Ιησού, μεταφέροντας το χριστιανικό μήνυμα της σωτηρίας. Το σκευοφυλάκιο του καθεδρικού ναού είναι ένα μίνι Πράδο που φιλοξενεί αριστουργήματα των Φρανθίσκο Γκόγια, Τιτσιάνο, Ντιέγκο Βελάσκεθ, Καραβάτζιο και Τζιοβάννι Μπελλίνι, για να μην αναφέρουμε 19 πίνακες του θρυλικού Ελ Γκρέκο.
Γεννημένος στην Ελλάδα και με σπουδές στη Βενετία, ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (οι φίλοι του τον αποκαλούσαν απλώς ‘ο Έλληνας’, δηλαδή ‘Ελ Γκρέκο’) ήρθε στην Ισπανία για να βρει δουλειά ως καλλιτέχνης. Τη βρήκε στο Τολέδο, όπου ανέπτυξε το μοναδικό του στυλ ζωγραφικής, αναμειγνύοντας πρόσωπα από την πατρίδα του, έντονα χρώματα και ελικοειδείς πόζες από την Ιταλία και μια σχεδόν μυστικιστική πνευματικότητα από την καθολική Ισπανία.
Το Μουσείο Σάντα Κρουζ στο Τολέδο στεγάζει μια θαυμάσια συλλογή από πίνακες του Ελ Γκρέκο, συμπεριλαμβανομένου του εντυπωσιακού «Η Κοίμηση της Θεοτόκου». Ολοκληρώθηκε ένα χρόνο πριν από το θάνατο του καλλιτέχνη και αποτέλεσε το αποκορύφωμα του αμίμητου στυλ του, συνδυάζοντας όλα τα στοιχεία που τον χαρακτηρίζουν για να εκφράσει ένα απόκοσμο γεγονός. Κανένας καλλιτέχνης, πριν ή μετά, δεν έχει αποτυπώσει τον κόσμο του υπερφυσικού καλύτερα από τον Ελ Γκρέκο.
Οι φιλότεχνοι και θαυμαστές του Έλληνα ζωγράφου θα θελήσουν να επισκεφθούν το μικρό Μουσείο «El Greco» που χτίστηκε κοντά στο σπίτι του. Αξίζει να το επισκεφθείτε έστω και μόνο για να δείτε τον πανοραμικό χάρτη της πόλης, που δημιούργησε ο Θεοτοκόπουλος το 1614, όταν του ανατέθηκε να διαφημίσει το Τολέδο μετά τη μετακόμιση του βασιλιά στη Μαδρίτη και την παύση της πρωτεύουσας της Ισπανίας.
Μετά από μία μέρα γεμάτη τέχνη και ρομαντισμό, τα τοπικά εδέσματα είναι περισσότερο από ευπρόσδεκτα. Τα τυπικά πιάτα του Τολέδο περιλαμβάνουν πέρδικα (perdiz), ελάφι (venado), αγριογούρουνο (jabalí), ψητό γουρουνόπουλο (cochinillo asado) και νεαρό αρνί (cordero). Η Plaza de Zocodover είναι γεμάτη από εστιατόρια που σερβίρουν απλά πιάτα σε προσιτές τιμές και είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να παρατηρήσετε τον κόσμο. Αξίζει επίσης να αφιερώσετε λίγα επιπλέον λεπτά για να εξερευνήσετε τα παράπλευρα δρομάκια του Τολέδο για να βρείτε μέρη για φαγητό με ντόπιους και τουρίστες.
Μπορείτε να ολοκληρώσετε το δείπνο σας με μία νόστιμη λιχουδιά που έχει μείνει από τις μαυριτανικές μέρες του Τολέδο: ένα αμυγδαλωτό φρούτου. Τα μαγαζιά στην πόλη πωλούν μαρζιπάν σε έτοιμα κουτιά δώρου, αλλά μπορείτε να κάνετε τις δικές σας επιλογές και να τα απολαύσετε σε ένα παγκάκι στην Plaza del Ayuntamiento. Στα δεξιά είναι το σιντριβάνι της πλατείας, πίσω το πιο όμορφο δημαρχείο της Ισπανίας και μπροστά ο κεντρικός καθεδρικός ναός της πόλης, που χτίστηκε όταν το Τολέδο ήταν πρωτεύουσα της Ισπανίας, λάμποντας έντονα στον μαύρο νυχτερινό ουρανό.
