Η τουρκική κυβέρνηση έχει συλλάβει 53 άτομα στο πλαίσιο της καταστολής των διαδηλώσεων που ξέσπασαν μετά τη φυλάκιση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, βασικού αντιπάλου του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανακοίνωσε την Παρασκευή το υπουργείο Εσωτερικών.
Ο υπουργός Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια δήλωσε ότι 16 αστυνομικοί τραυματίστηκαν στις διαδηλώσεις που ξέσπασαν την Πέμπτη σε πανεπιστημιουπόλεις, στα γραφεία του δήμου της Κωνσταντινούπολης και αλλού. Παράλληλα, η κυβέρνηση στην Άγκυρα προειδοποίησε κατά των «παράνομων» εκκλήσεων από το κύριο αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) για περαιτέρω διαδηλώσεις, αφού χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους σε όλη την Τουρκία τις τελευταίες δύο ημέρες.
Ο Ιμάμογλου, κύριος αντίπαλος του Ερντογάν, συνελήφθη την Τετάρτη και αντιμετωπίζει κατηγορίες που περιλαμβάνουν εκμετάλλευση της θέσης του για οικονομικό όφελος, ακατάλληλη κατανομή κρατικών συμβάσεων και υποστήριξη απαγορευμένης τρομοκρατικής οργάνωσης. Το CHP καταδίκασε τη σύλληψη και τις κατηγορίες εναντίον του δημάρχου ως πολιτικά υποκινούμενες και κάλεσε τους πολίτες να διαδηλώσουν νόμιμα.
Διεθνείς αντιδράσεις και κλιμάκωση της έντασης
Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν επίσης επικρίνει έντονα τη σύλληψη, χαρακτηρίζοντάς την οπισθοδρόμηση για τη δημοκρατία. Ο απερχόμενος Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς εξέφρασε ανησυχία για τη σύλληψη του Ιμάμογλου, λέγοντας ότι πρόκειται για ένα «πολύ, πολύ κακό σήμα» για τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Είναι καταθλιπτικό για τη δημοκρατία στην Τουρκία, αλλά σίγουρα καταθλιπτικό και για τη σχέση μεταξύ Ευρώπης και Τουρκίας», δήλωσε ο Σολτς. «Μπορούμε μόνο να ζητήσουμε αυτό να τελειώσει αμέσως και η αντιπολίτευση και η κυβέρνηση να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, και όχι η αντιπολίτευση να οδηγείται στα δικαστήρια».
Ο Γερλίκαγια και ο Τούρκος υπουργός Δικαιοσύνης Γιλμάζ Τουντς επέκριναν τις εκκλήσεις για δράση από τον ηγέτη του CHP Οζγκούρ Οζέλ ως «ανεύθυνες» εν μέσω τετραήμερης απαγόρευσης δημόσιων συγκεντρώσεων που έχουν επιβάλει.
«Το δικαίωμα στη συνάθροιση και τη διαδήλωση είναι θεμελιώδες δικαίωμα. Ωστόσο, οι εκκλήσεις για κινητοποιήσεις στους δρόμους με βάση τις συνεχιζόμενες δικαστικές έρευνες είναι παράνομες και απαράδεκτες», δήλωσε ο Τουντς σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X.
Ο Τουντς τόνισε ότι η αίθουσα του δικαστηρίου είναι ο χώρος για την απάντηση σε νομικές διαδικασίες και ζήτησε ηρεμία, προσθέτοντας ότι η «ανεξάρτητη και αμερόληπτη δικαιοσύνη» αξιολογεί την υπόθεση. Προειδοποίησε επίσης εναντίον της σύνδεσης του Ερντογάν με τη σύλληψη του Ιμάμογλου, λέγοντας: «Είναι ακατάλληλο και ασεβές να συνδέουμε τις έρευνες που ξεκίνησαν από τη δικαιοσύνη με τον αξιότιμο πρόεδρό μας».
Εκτεταμένες διαδηλώσεις και αστυνομική καταστολή
Την Πέμπτη πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα, με την αστυνομία να αποκλείει αρκετούς κεντρικούς δρόμους στις πόλεις. Η αστυνομία εμπόδισε μια ομάδα νέων που προσπάθησε να διασπάσει ένα οδόφραγμα για να πορευτεί προς την πλατεία Ταξίμ στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης και χρησιμοποίησε σπρέι πιπεριού για να τους διαλύσει.
Στην Άγκυρα, η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα και αντλίες νερού για να διαλύσει μια διαμαρτυρία στο φημισμένο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Μέσης Ανατολής. Διαδηλώσεις ξέσπασαν επίσης στις πόλεις Άδανα και Σμύρνη.
Ο Ερντογάν απέρριψε την κριτική του CHP ως «θεατρικότητα» και «συνθήματα» σχεδιασμένα για να αποσπάσουν την προσοχή. Μιλώντας στην κύρια συγκέντρωση στην Κωνσταντινούπολη αργά την Πέμπτη, ο Οζέλ απάντησε: «Έι Ερντογάν, φοβάσαι περισσότερο τους δρόμους. Είμαστε τώρα στους δρόμους, στις πλατείες. Συνέχισε να φοβάσαι».
«Όσο κρατάς αυτόν που εκλέξαμε υπό κράτηση, εμείς δεν θα καθίσουμε στο σπίτι», είπε μπροστά σε χιλιάδες υποστηρικτές. «Κύριε Ταγίπ, φοβάσαι και ρωτάς, “Καλείτε τον κόσμο στους δρόμους; Καλείτε τον κόσμο στις πλατείες;” Ναι. Δεν γέμισα εγώ αυτές τις πλατείες ή αυτούς τους δρόμους, εσύ το έκανες».
Ο δήμαρχος της Άγκυρας Μανσούρ Γιαβάς, άλλη μια δημοφιλής φιγούρα της αντιπολίτευσης, συμμετείχε στη συγκέντρωση, καλώντας όλα τα αντιπολιτευόμενα κόμματα να ενώσουν τις δυνάμεις τους κατά των «αδικιών».
Πολιτικές προεκτάσεις και μελλοντικές εξελίξεις
Από τότε που συνελήφθη ο Ιμάμογλου, πολλοί υποστηρικτές έχουν ζητήσει πιο οργανωμένη δράση από το CHP, γεγονός που καθιστά τις δηλώσεις του Οζέλ σημαντική κλιμάκωση της πίεσης στο καθεστώς Ερντογάν.
Η κίνηση εναντίον του 54χρονου Ιμάμογλου, δημάρχου για δύο θητείες, έρχεται καθώς το CHP επρόκειτο να τον ανακοινώσει ως υποψήφιο πρόεδρό του την Κυριακή. Το κόμμα έχει καλέσει και μη μέλη του να ψηφίσουν υπέρ του σε κάλπες σε όλη τη χώρα, ως ένδειξη δημόσιας αντίστασης στον Ερντογάν και το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP).
Δεν έχουν προγραμματιστεί προεδρικές εκλογές έως το 2028, αλλά ο Ερντογάν, ο οποίος κατέχει τη θέση από το 2014, θα μπορούσε να τις προκηρύξει νωρίτερα για να αποφύγει το όριο των δύο θητειών εάν αποφασίσει να είναι ξανά υποψήφιος. Πριν γίνει πρόεδρος, ο 71 ετών ηγέτης του AKP ήταν πρωθυπουργός της χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ για 11 χρόνια.
Η σύλληψη του Ιμάμογλου έρχεται να προστεθεί σε μια νομική καταστολή κατά των προσώπων της αντιπολίτευσης που διαρκεί μήνες και έχει χαρακτηριστεί ως προσπάθεια σαμποταρίσματος των εκλογικών προοπτικών των αντίπαλων πολιτικών και φίμωσης της διαφωνίας. Το AKP απορρίπτει αυτές τις κατηγορίες.
Η Άγκυρα έχει περιορίσει δραματικά την πολιτική ανυπακοή από τις διαμαρτυρίες του Πάρκου Γκεζί το 2013 κατά του Ερντογάν, οι οποίες προκάλεσαν βίαιη κρατική καταστολή.
Σε συνέντευξή του την Πέμπτη, ο Οζέλ δήλωσε στο Reuters ότι το κόμμα του θα αντισταθεί αλλά δεν θα διαταράξει τη δημόσια τάξη. Υποσχέθηκε να αντισταθεί σε οποιεσδήποτε πιθανές προσπάθειες των αρχών να απομακρύνουν τον ίδιο και αξιωματούχους του CHP από τα κεντρικά γραφεία του δήμου, όπου παραμένουν από τη σύλληψη του Ιμάμογλου. Το κόμμα θα αντισταθεί σε οποιαδήποτε άδικη αντικατάσταση του Ιμάμογλου, είπε.
Ένας διορισμένος από την κυβέρνηση αξιωματούχος θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον δήμαρχο εάν συλληφθεί επίσημα τις επόμενες ημέρες ως μέρος της έρευνας που τον κατηγορεί για υποστήριξη του απαγορευμένου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία και τους συμμάχους της στη Δύση.
Η σύλληψή του έγινε μια ημέρα μετά την ακύρωση του πτυχίου του από ένα πανεπιστήμιο, γεγονός που, εάν επικυρωθεί, θα του απαγόρευε να είναι υποψήφιος για πρόεδρος σύμφωνα με τους συνταγματικούς κανόνες που απαιτούν οι υποψήφιοι να κατέχουν πτυχίο τετραετούς φοίτησης.
Έκτακτο συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκoύ Κόμματος στις 6 Απριλίου
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) θα συγκαλέσει έκτακτο συνέδριο για τις 6 Απριλίου, δήλωσε σήμερα σε δημοσιογράφους ο πρόεδρος του κόμματος της τουρκικής αξιωματικής αντιπολίτευσης Οζγκιούρ Εζέλ, μπροστά στα κατασταλτικά μέτρα και τις νομικές ενέργειες με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπο το κόμμα.
Το συνέδριο συγκαλείται εν μέσω έρευνας που ξεκίνησε ένας εισαγγελέας της Άγκυρας για το τελευταίο συνέδριο του κόμματος το 2023, με κατηγορίες για παρατυπίες.
Ο Εζέλ τόνισε ότι το CHP θα πραγματοποιήσει το συνέδριο για να αποτρέψει τον διορισμό ενός εντολοδόχου στο κόμμα και κατήγγειλε τη σύλληψη μιλώντας για «πολιτικό πραξικόπημα εις βάρος της αντιπολίτευσης».
