Στον Λευκό Οίκο υποδέχθηκε την Πέμπτη ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, με τους δύο ηγέτες να στέλνουν ξεκάθαρο μήνυμα αισιοδοξίας για επίτευξη εμπορικής συμφωνίας ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο πρόεδρος Τραμπ εμφανίστηκε βέβαιος για την προοπτική συμφωνίας, δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως «δεν έχω κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα να κάνω συμφωνία με την Ευρώπη ή με οποιαδήποτε άλλη χώρα, γιατί έχουμε ό,τι θέλουν όλοι». Ο Αμερικανός πρόεδρος έδειξε να μη συμμερίζεται τις ανησυχίες για την κλιμάκωση των δασμών ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, και υπογράμμισε: «Κανείς δεν μπορεί να μας ανταγωνιστεί, κανείς. Πιστεύω πως θα κάνουμε εξαιρετική συμφωνία και με την Κίνα».
Η Μελόνι από τη μεριά της αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην προσπάθεια εκτόνωσης της κλιμάκωσης στους εμπορικούς πολέμους μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ. «Είμαι σίγουρη πως μπορούμε να βρούμε μια συμφωνία και βρίσκομαι εδώ για να βοηθήσω σε αυτό», ανέφερε στους δημοσιογράφους λίγο πριν οι δύο ηγέτες προχωρήσουν σε κατ’ ιδίαν επαφές στο Οβάλ Γραφείο.
Ο ρόλος της Μελόνι στην Ευρώπη και οι προσδοκίες των ΗΠΑ
Ο πρόεδρος Τραμπ δεν παρέλειψε να επαινέσει δημόσια την Ιταλίδα πρωθυπουργό, δηλώνοντας: «Κάνει εξαιρετική δουλειά στην Ιταλία. Είμαστε πολύ περήφανοι για εκείνη». Σύμφωνα με αξιωματούχο του Λευκού Οίκου, ο Τραμπ αναμένεται να επιμείνει προς την Ιταλία, αλλά και τους υπόλοιπους εταίρους της ΕΕ, για την ανάγκη δίκαιων εμπορικών σχέσεων με τις ΗΠΑ.
«Η συνάντηση αυτή δεν βασίζεται μόνο στην ισχυρή διμερή σχέση ΗΠΑ–Ιταλίας, αλλά και στον κομβικό ρόλο που διαδραματίζει η Μελόνι στην Ευρώπη και στη γραμμή που ακολουθεί σε σημαντικά ζητήματα, όπως η μετανάστευση και ο πόλεμος στην Ουκρανία», ανέφερε ο ίδιος αξιωματούχος. «Βλέπουμε πως όλο και περισσότερο αναλαμβάνει πρωτοβουλίες στην ΕΕ και πολλοί εκτιμούν την ηγεσία της. Τη θεωρούμε πολύτιμο συνομιλητή στην Ουάσιγκτον».
Το 2024, οι ΗΠΑ κατέγραψαν εμπορικό έλλειμμα 235,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Ευρωπαϊκή Ένωση, σημειώνοντας αύξηση 13% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Αρχές Απριλίου, ο Τραμπ ανακοίνωσε βασικό δασμό 10% σχεδόν για όλες τις χώρες, καθώς και σημαντικά υψηλότερους, αμοιβαίους δασμούς για τους βασικότερους εταίρους που βρίσκονται στη λίστα των «χειρότερων παραβατών»: την ΕΕ (20%), την Ιαπωνία (24%), την Ταϊβάν (32%) και τη Νότια Κορέα (25%).
Λίγο αργότερα, ο Τραμπ εξήγγειλε 90ήμερο πάγωμα των αμοιβαίων δασμών για τις χώρες που προτίθενται να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις – πάντως, ο βασικός δασμός του 10% παραμένει σε ισχύ.
Η ΕΕ επί του παρόντος αντιμετωπίζει τρία διαφορετικά αμερικανικά τιμολόγια: 25% στα αυτοκίνητα, 25% σε χάλυβα και αλουμίνιο και το βασικό 10% σε όλα τα προϊόντα. Τα πιο πληγέντα ευρωπαϊκά προϊόντα είναι φαρμακευτικά, αυτοκίνητα και βιομηχανικά είδη, με τη Γερμανία, την Ιρλανδία και την Ιταλία να έχουν τα υψηλότερα εμπορικά πλεονάσματα με τις ΗΠΑ το 2024.
«Γνωρίζουμε ότι διανύουμε μια δύσκολη περίοδο», δήλωσε η Μελόνι αυτήν την εβδομάδα στη Ρώμη. «Γνωρίζω πλήρως τι εκπροσωπώ και τι υπερασπίζομαι».
Η Μελόνι ως ευρωπαία ηγέτιδα θεωρείται πιθανό να ανοίξει το δρόμο για πιο εποικοδομητικές εμπορικές συνομιλίες.
Σημειώνεται πως η Μελόνι υπήρξε η μόνη Ευρωπαία πρωθυπουργός που παρέστη στην ορκωμοσία Τραμπ τον Ιανουάριο. Προηγήθηκε μάλιστα πρόσκληση του Τραμπ για συνάντηση στη Mar-a-Lago, με κοινό δείπνο και συζήτηση σε πάνελ με υποστηρικτές του Αμερικανού προέδρου. «Βρίσκομαι εδώ με μια φανταστική γυναίκα, την πρωθυπουργό της Ιταλίας. Έχει φέρει αέρα αλλαγής στην Ευρώπη», δήλωσε ο Τραμπ στους καλεσμένους του.
Ουκρανία και το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ
Κατά τη συνάντησή της στον Λευκό Οίκο, η Μελόνι αναμένεται να θέσει και το θέμα της επέκτασης της προστασίας του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία — χωρίς την πλήρη ένταξη της χώρας στη Συμμαχία. Όπως έχει ήδη προτείνει η Ιταλίδα πρωθυπουργός, το βασικό άρθρο συλλογικής άμυνας θα μπορούσε να εφαρμοστεί μέσω ενός μηχανισμού «εθελοντικής συμμετοχής» των κρατών-μελών για την προστασία της Ουκρανίας. Πάντως, όπως δήλωσε πηγή του Λευκού Οίκου στην The Epoch Times, η πρόταση της Μελόνι δεν βρίσκει σύμφωνο τον Πρόεδρο Τραμπ.
Εστίαση στα μη δασμολογικά εμπόδια από την Ουάσιγκτον
Παρά την πρόθεση της Μελόνι να προτείνει συμφωνία για «μηδενικούς δασμούς εκατέρωθεν», το κύριο μέτωπο της κυβέρνησης Τραμπ είναι οι μη-δασμολογικοί φραγμοί της ΕΕ. Πρόσφατα, η Ευρώπη πρότεινε την κατάργηση δασμών στα βιομηχανικά προϊόντα, αφήνοντας όμως εκτός τα αγροτικά κι επιμένοντας σε πολυάριθμους μη δασμολογικούς περιορισμούς.
«Η Ευρώπη είναι πάντα έτοιμη για μια καλή συμφωνία», είχε δηλώσει στις αρχές Απριλίου η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σχολιάζοντας την απόφαση Τραμπ για τους αμοιβαίους δασμούς.
Ωστόσο, πλήθος ειδικών και οικονομολόγων επισημαίνουν διαρκώς ως το σοβαρότερο «ανάχωμα» το συνεχώς αυξανόμενο πλέγμα μη-δασμολογικών εμποδίων — ρυθμιστικοί, φορολογικοί, περιβαλλοντικοί ή ακόμη και προδιαγραφές συσκευασίας που δυσχεραίνουν την πρόσβαση αμερικανικών προϊόντων στις ευρωπαϊκές αγορές.
Όπως υποστήριξε πρόσφατα σε άρθρο του στο National Review ο καθηγητής δημόσιας πολιτικής του Πανεπιστημίου του Σικάγου, Τόμας Φίλιπσον, παρά την ηγετική θέση των ΗΠΑ στον φαρμακευτικό τομέα, το διμερές εμπορικό έλλειμμα στα βιοφαρμακευτικά προϊόντα ξεπερνά τα 117 δισ. δολάρια.
«Για δεκαετίες, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εκμεταλλεύονται την αμερικανική έρευνα και ανάπτυξη, επιβάλλοντας αυστηρούς ελέγχους τιμών στα φάρμακα», γράφει χαρακτηριστικά. Οι τιμολογιακοί αυτοί έλεγχοι λειτουργούν ως μη δασμολογικά εμπόδια, καθυστερώντας ή και μειώνοντας τις εξαγωγές από ΗΠΑ προς την ΕΕ.
Όπως σημειώνει, ενώ οι Ευρωπαίοι ηγέτες καταγγέλλουν τον Τραμπ πως «ξεκινά αδικαιολόγητο εμπορικό πόλεμο», «στην πραγματικότητα, ειδικά για τις βιοεπιστήμες, η Ευρώπη προ πολλού άνοιξε τη σύγκρουση, απαιτώντας από Αμερικανούς ασθενείς, φορολογούμενους και επιχειρήσεις να χρηματοδοτούν τα δικά της συστήματα υγείας».
