Ο ειδικός απεσταλμένος του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, αναμένεται να συμμετάσχει το Σάββατο στο Ομάν στον τρίτο κύκλο συνομιλιών μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ιράν, με αντικείμενο το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Η Ουάσιγκτον φαίνεται να διατηρεί τη δέσμευσή της για την εξεύρεση διπλωματικής λύσης στο ζήτημα.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τάμι Μπρους, οι συνομιλίες αυτές θα αποτελέσουν την πρώτη συνάντηση τεχνικών ομάδων των δύο πλευρών. Επικεφαλής της αμερικανικής αποστολής θα είναι ο υπεύθυνος πολιτικού σχεδιασμού του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάικλ Άντον, ενώ παρών θα είναι και ο κ. Γουίτκοφ.
Ο ίδιος είχε προηγουμένως συναντηθεί με Ιρανούς αξιωματούχους στη Ρώμη, σε συνάντηση που διευκολύνθηκε επίσης με τη μεσολάβηση του Ομάν. Είχε συμμετάσχει και στον πρώτο γύρο συνομιλιών, ο οποίος πραγματοποιήθηκε στις 12 Απριλίου στη Μουσκάτ, πρωτεύουσα του σουλτανάτου.
Αν και δεν έγιναν γνωστές λεπτομέρειες από τις συνομιλίες της Ρώμης, οι δύο πλευρές εξέφρασαν συγκρατημένη αισιοδοξία για την πορεία των διαβουλεύσεων.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει δηλώσει ότι προτιμά μια διπλωματική προσέγγιση για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, χωρίς ωστόσο να αποκλείει στρατιωτική επέμβαση, εφόσον κριθεί απαραίτητο για την αποτροπή απόκτησης πυρηνικών όπλων από την Τεχεράνη. Το Ιράν, από την πλευρά του, αρνείται ότι επιδιώκει την κατασκευή πυρηνικού οπλοστασίου.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί δήλωσε την Πέμπτη πως είναι πρόθυμος να επισκεφθεί τη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Βρετανία – τρία από τα συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, γνωστής ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ). Μέχρι στιγμής, οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες δεν συμμετέχουν άμεσα στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσιγκτον, οι οποίες ξεκίνησαν στις 12 Απριλίου υπό την αιγίδα του Ομάν.
Η συμφωνία του 2015 προέβλεπε την άρση διεθνών κυρώσεων έναντι της Ισλαμικής Δημοκρατίας με αντάλλαγμα περιορισμούς στο πυρηνικό της πρόγραμμα. Ωστόσο, μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018, κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, η συμφωνία έπαψε να εφαρμόζεται.
Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X, ο Αραγτσί δήλωσε πως μετά από συνομιλίες στη Μόσχα και το Πεκίνο, είναι διατεθειμένος να πραγματοποιήσει επίσημες επισκέψεις στο Παρίσι, το Βερολίνο και το Λονδίνο. Τόνισε, μάλιστα, ότι είναι ανοιχτός σε διάλογο όχι μόνο για το πυρηνικό ζήτημα, αλλά και για άλλα πεδία κοινού ενδιαφέροντος. Σύμφωνα με τον ίδιο, η επόμενη κίνηση ανήκει πλέον στην ομάδα των τριών ευρωπαϊκών κρατών (E3).
Αντιδρώντας στις δηλώσεις αυτές, ο εκπρόσωπος του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών, Κριστόφ Λεμουάν, δήλωσε ότι το Παρίσι θα παρακολουθήσει προσεκτικά τις ενδεχόμενες ενέργειες που θα ακολουθήσουν την ανακοίνωση του Ιρανού υπουργού, εκφράζοντας τη βούληση της Γαλλίας να συνεχίσει τον διάλογο με την Τεχεράνη. Μέχρι στιγμής, δεν υπήρξε επίσημη αντίδραση από Βερολίνο και Λονδίνο.
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τις αυριανές συνομιλίες, ο Αραγτσί πραγματοποίησε επίσκεψη στην Κίνα, όπου συναντήθηκε με τον Κινέζο ομόλογό του Ουάνγκ Γι. Προηγήθηκε ταξίδι του στη Μόσχα, όπου είχε συνάντηση με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Ιρανός ΥΠΕΞ εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη συνεργασία με Κίνα και Ρωσία, υπογραμμίζοντας όμως την επιδείνωση των σχέσεων με τις ευρωπαϊκές χώρες που συμμετείχαν στη συμφωνία του 2015.
Σε απάντηση στην αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία και στην επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων, το Ιράν άρχισε να παραβιάζει προοδευτικά τις δεσμεύσεις του. Ανάμεσα σε άλλες ενέργειες, αύξησε τον αριθμό και την απόδοση των συσκευών φυγοκέντρισης, επιταχύνοντας την παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου. Σήμερα, η Τεχεράνη εμπλουτίζει ουράνιο έως και στο 60%, σημαντικά πάνω από το όριο του 3,67% που όριζε η συμφωνία, αλλά κάτω από το 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, Ραφαέλ Γκρόσι, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι το Ιράν δεν απέχει πολύ από την τεχνολογική ικανότητα κατασκευής πυρηνικών όπλων.
Τον Δεκέμβριο, οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες που υπέγραψαν τη συμφωνία του 2015 είχαν προειδοποιήσει ότι ενδέχεται να ενεργοποιήσουν τη ρήτρα «snapback», η οποία προβλέπει την αυτόματη επανεπιβολή κυρώσεων του ΟΗΕ. Η σχετική προθεσμία λήγει τον Οκτώβριο.
Ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, κάλεσε τους Ευρωπαίους να λάβουν σύντομα μια σημαντική απόφαση σχετικά με την επαναφορά των κυρώσεων.
Παράλληλα, ο Ιρανός ΥΠΕΞ κατηγόρησε ορισμένες πλευρές, όπως το Ισραήλ, για προσπάθειες εκτροχιασμού της διπλωματικής διαδικασίας. Ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, από την πλευρά του προειδοποίησε πως η απόκτηση πυρηνικών όπλων από το Ιράν θα αποτελούσε απειλή για την ανθρωπότητα.
