Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζ. Ντ. Βανς, δήλωσε στις 19 Μαΐου ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν φαίνεται να μην διαθέτει σαφή στρατηγική για τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Οι δηλώσεις του έγιναν λίγες ώρες πριν από μια κρίσιμη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Πούτιν, με στόχο την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός στη μακροχρόνια σύρραξη.
Ο Βανς ανέφερε σε συνομιλία του με δημοσιογράφους, κατά τη διάρκεια της πτήσης του με το Air Force Two από τη Ρώμη, ότι δεν είναι βέβαιος αν ο Πούτιν έχει κάποιο σχέδιο για την αποκλιμάκωση του πολέμου.
Λίγο μετά από ιδιωτική ακρόαση με τον Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ και συναντήσεις υψηλού επιπέδου στο Βατικανό, ο Βανς σημείωσε πως η ειρηνευτική διαδικασία βρίσκεται σε αδιέξοδο. Σύμφωνα με τον ίδιο, το γεγονός αυτό οδήγησε τον Τραμπ να προχωρήσει στην τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο ηγέτη, καθώς εκτιμά ότι ο Πούτιν δεν γνωρίζει πώς να απεμπλακεί από τη σύγκρουση.
Η δήλωσή του έγινε λίγες ώρες πριν από την έναρξη της δίωρης συνομιλίας Τραμπ–Πούτιν, η οποία, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, ξεκίνησε στις 10 το πρωί της 19ης Μαΐου. Ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε στη συνέχεια, μέσω της πλατφόρμας Truth Social, ότι η επικοινωνία ήταν πολύ θετική.
Όπως υποστήριξε, Ρωσία και Ουκρανία συμφώνησαν να ξεκινήσουν άμεσα διαπραγματεύσεις για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός και –και κυρίως– για τη συνολική λήξη του πολέμου. Τόνισε ότι οι όροι θα καθοριστούν αποκλειστικά από τις δύο πλευρές, καθώς μόνο εκείνες γνωρίζουν λεπτομέρειες που είναι ουσιώδεις για την επίτευξη συμφωνίας.
Μερικά 24ωρα νωρίτερα, ο Τραμπ ανακοίνωσε πως σκόπευε να συνομιλήσει τόσο με τον Πούτιν όσο και με τον Ζελένσκι, σε διαδοχικές κλήσεις, σε μια προσπάθεια να τερματίσει αυτό που χαρακτήρισε ως «αιματοχυσία» που στοιχίζει τη ζωή σε πάνω από 5.000 στρατιώτες την εβδομάδα.
Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις του για ειρήνευση, η σύγκρουση Ρωσίας–Ουκρανίας δεν έχει έως τώρα παρουσιάσει ενδείξεις αποκλιμάκωσης. Ο Τραμπ έχει εκφράσει αμφιβολίες ως προς την ειλικρίνεια της ρωσικής πλευράς και εκτιμά πως η τελευταία επικοινωνία του με τον Πούτιν έδωσε κάποιες απαντήσεις.
Ο ίδιος έκανε λόγο για «άριστο τόνο και πνεύμα» κατά τη διάρκεια της συνομιλίας και πρόσθεσε ότι, εάν δεν ήταν έτσι, δεν θα δίσταζε να το δηλώσει δημοσίως. Επισήμανε, επίσης, ότι η Ρωσία ενδιαφέρεται για ευρείας κλίμακας εμπορικές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες όταν λήξει η «καταστροφική αυτή αιματοχυσία», κάτι με το οποίο –όπως είπε– συμφωνεί.
Αναφερόμενος στη συνέχεια, ο Τραμπ δήλωσε ότι είχε και μια σύντομη επικοινωνία με τον Ζελένσκι, μετά τη συνομιλία του με τον Πούτιν, και εκτίμησε ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Μόσχας και Κιέβου θα ξεκινήσουν άμεσα, με το Βατικανό να θεωρείται πιθανός τόπος διεξαγωγής των συνομιλιών.
Ο Βανς, από την πλευρά του, υποστήριξε ότι ένα από τα βασικά εμπόδια για την επίτευξη ειρήνης είναι η «βαθιά δυσπιστία» μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας – μια κληρονομιά, όπως τη χαρακτήρισε, των προηγούμενων κυβερνήσεων, την οποία ο Τραμπ επιδιώκει να διορθώσει.
Παρατήρησε, ωστόσο, ότι η προσπάθεια αυτή απαιτεί συνεργασία και από τις δύο πλευρές, λέγοντας ότι, εάν η Ρωσία δεν δείξει διάθεση καλής πίστης, τότε οι ΗΠΑ ενδέχεται να αποσυρθούν από τον ρόλο του διαμεσολαβητή. Χαρακτηριστικά φέρεται να είπε ότι, αν η Μόσχα δεν είναι πρόθυμη να συνεργαστεί, «θα πρέπει κάποια στιγμή να πούμε: ‘Δεν είναι δικός μας πόλεμος’». Ο Βανς έχει ήδη δηλώσει ότι η Ουάσιγκτον θα αποχωρήσει από τις συνομιλίες εφόσον δεν σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, δήλωσε σε ενημέρωση Τύπου πριν την τηλεφωνική επικοινωνία ότι ο πρόεδρος έχει εκφράσει «κόπωση και απογοήτευση» για τη στάση και των δύο πλευρών και ότι επιθυμεί την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός το συντομότερο δυνατόν.
Η κλήση Τραμπ–Πούτιν ακολούθησε τη σύνοδο της 16ης Μαΐου στην Κωνσταντινούπολη, που αποτέλεσε την πρώτη απευθείας ειρηνευτική συνάντηση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας από την έναρξη του πολέμου το 2022. Η συνάντηση οδήγησε σε συμφωνία ανταλλαγής αιχμαλώτων, χωρίς ωστόσο να υπάρξει συμφωνία για κατάπαυση του πυρός. Ο Πούτιν δεν συμμετείχε και ο Ζελένσκι, του οποίου το αίτημα για προσωπική συνάντηση απορρίφθηκε, εκπροσωπήθηκε από αντιπροσωπεία χαμηλότερου επιπέδου.
