Στις 11 Σεπτεμβρίου, πενταμελές τμήμα του Ανώτατου Δικαστηρίου της Βραζιλίας καταδίκασε τον πρώην πρόεδρο της χώρας Ζαΐρ Μπολσονάρου σε ποινή κάθειρξης 27 ετών και τριών μηνών, κρίνοντάς τον ένοχο για απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης μετά την ήττα του στις προεδρικές εκλογές του 2022.
Η καταδίκη περιλάμβανε πέντε κατηγορίες: απόπειρα πραξικοπήματος, συμμετοχή σε ένοπλη εγκληματική οργάνωση, απόπειρα βίαιης κατάργησης του δημοκρατικού κράτους δικαίου, πρόκληση βίαιης καταστροφής με επιβαρυντικές περιστάσεις και σοβαρή απειλή κατά της κρατικής περιουσίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Πρόκειται για την πρώτη φορά που πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας καταδικάζεται για απόπειρα πραξικοπήματος.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Η υπόθεση συνδέεται με τα γεγονότα που ακολούθησαν τις εκλογές του 2022, όταν υποστηρικτές του Μπολσονάρου επιτέθηκαν σε κυβερνητικά κτήρια. Κατά τη διάρκεια της δίκης, που ξεκίνησε τον Μάιο, εξετάστηκαν οι δηλώσεις του πρώην προέδρου για το εκλογικό σύστημα και οι ενέργειές του μετά την ήττα. Ο Μπολσονάρου είχε επανειλημμένα ζητήσει την καθιέρωση χάρτινων ψηφοδελτίων αντί για ηλεκτρονικές κάλπες, υποστηρίζοντας ότι οι ηλεκτρονικές μηχανές ήταν ευάλωτες σε νοθεία.
Στις 8 Ιανουαρίου 2023, πλήθος οπαδών του εισέβαλε στο Ανώτατο Δικαστήριο, στο Κογκρέσο και στο προεδρικό μέγαρο. Ο ίδιος, που τότε διέμενε στο Κισίμι της Φλόριντα, καταδίκασε τις επιθέσεις την επόμενη ημέρα μέσω διαδικτύου. Επέστρεψε στη Βραζιλία τον Μάρτιο του 2023 και τον Απρίλιο του ίδιου έτους διατάχθηκε να παρουσιαστεί για ανάκριση σχετικά με τα γεγονότα.
Έκτοτε, τα νομικά του προβλήματα πολλαπλασιάστηκαν: τον Ιούνιο του 2023 το Ανώτατο Εκλογοδικείο τον καταδίκασε για κατάχρηση εξουσίας, κηρύσσοντάς τον ανίκανο να είναι υποψήφιος μέχρι το 2030. Τον Οκτώβριο του 2023 καταδικάστηκε εκ νέου επειδή χρησιμοποίησε την Ημέρα Ανεξαρτησίας για προεκλογική προώθηση. Τον Νοέμβριο του 2024, η αστυνομία απήγγειλε επίσημες κατηγορίες εναντίον του και εναντίον τριάντα έξι ακόμη προσώπων.
Ο πρώην πρόεδρος αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή και υποστηρίζει ότι αποτελεί στόχο πολιτικής δίωξης από τον νυν πρόεδρο και πρώην αντίπαλό του, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.
Πολιτικές διαστάσεις
Η καταδίκη εγκρίθηκε από τέσσερις από τους πέντε δικαστές της σύνθεσης. Ο μοναδικός που διαφοροποιήθηκε, ο δικαστής Λουίς Φουξ, ψήφισε υπέρ της πλήρους αθώωσης, τονίζοντας ότι δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία για τις κατηγορίες. Ο Φουξ μίλησε για περισσότερες από 13 ώρες στο δικαστήριο, κάτι που μπορεί να διευκολύνει τον Μπολσονάρου σε ενδεχόμενη έφεση, αν και η στάση του προκάλεσε δυσαρέσκεια στους υπόλοιπους δικαστές. Για τους υποστηρικτές του Μπολσονάρου, η ψήφος αυτή αποτέλεσε πηγή ανακούφισης.
Η σύζυγός του, Μισέλ Μπολσονάρου, ανήρτησε στο διαδίκτυο ότι όταν η συνέπεια και η αίσθηση δικαιοσύνης υπερισχύουν της εκδίκησης και των ψεμάτων, δεν υπάρχει χώρος για σκληρή δίωξη ή μεροληπτικές αποφάσεις.
Διεθνής διαστάσεις
Η υπόθεση έχει και διεθνείς προεκτάσεις. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υποστηρίζει ότι η δίκη του Μπολσονάρου συνιστά πολιτική δίωξη και έχει καλέσει τη Βραζιλία να τερματίσει τις διαδικασίες.
Ερωτηθείς για την απόφαση ο Τραμπ ανέφερε ότι ήταν πολύ δυσαρεστημένος με την καταδίκη, την οποία χαρακτήρισε «πολύ κακή για τη Βραζιλία». Παρατήρησε ότι παρακολούθησε τη δίκη, εξέφρασε την άποψη ότι ο Μπολσονάρου υπήρξε καλός πρόεδρος και δήλωσε ότι το αποτέλεσμα τον εξέπληξε.
Παράλληλα, συνέδεσε την υπόθεση με τις διώξεις που αντιμετώπισε ο ίδιος από την προηγούμενη αμερικανική κυβέρνηση για τις καταγγελίες του περί νοθείας στις εκλογές του 2020.
Του Joseph Lord
Με πληροφορίες από το Reuters και το Associated Press
