Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όλο και περισσότεροι γονείς αναλαμβάνουν πρωτοβουλία απέναντι στη χρήση κινητών τηλεφώνων από παιδιά, προχωρώντας σε συλλογική δεσμεύση να μην αγοράσουν κινητά τηλέφωνα για τα παιδιά τους μέχρι μία συγκεκριμένη ηλικία.
Πολλοί γονείς δηλώνουν ότι αισθάνονται σαν την πρώτη γενιά που αναγκάζεται να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα. Αν και τα μικρότερα παιδιά μπορούν να πειστούν σχετικά εύκολα να περιμένουν, η πραγματική πίεση αρχίζει γύρω στα 10–11 έτη, όταν η επιρροή των συνομηλίκων καθιστά την αντίσταση πολύ δυσκολότερη.
Σύμφωνα με την Ofcom, εννέα στα δέκα παιδιά διαθέτουν κινητό τηλέφωνο μέχρι την ηλικία των 11.
Με τη συλλογική δέσμευση να μην αγοράσουν κινητά τηλέφωνα για τα παιδιά, οι γονείς επιδιώκουν να αφαιρέσουν από τα παιδιά το επιχείρημα ότι «όλοι οι άλλοι έχουν» και να μειώσουν την κοινωνική πίεση.
Το νομοσχέδιο για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο, που ψηφίστηκε το 2023 και τίθεται σε πλήρη ισχύ το 2025, απαιτεί από τις πλατφόρμες και τις εφαρμογές να προστατεύουν τα παιδιά από επιβλαβές περιεχόμενο, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες επαλήθευσης ηλικίας για να εμποδίζουν την πρόσβαση σε πορνογραφικό, παράνομο υλικό και περιεχόμενο που ενθαρρύνει την αυτοκτονία και άλλες αυτοκαταστροφικές πράξεις.
Τα δίκτυα γονέων
Ο Γουίλ Ορ-Γιούινγκ, πατέρας και ιδρυτής της Keystone Tutors, κινείται νομικά εναντίον των κυβερνητικών οδηγιών στο πλαίσιο εκστρατείας για την απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία.
Υποστηρίζει κινήσεις που προέρχονται από τον κόσμο, όπως η πρωτοβουλία Smartphone-Free Childhood, που ξεκίνησε φέτος από δύο μητέρες, την Κλαιρ Φέρνυχο και τη Νταίηζυ Γκρήνγουελ. Πρόκειται για ταχέως αναπτυσσόμενο δίκτυο γονέων που οργανώνεται μέσω υποομάδων WhatsApp, ανταλλάσσοντας άρθρα, έρευνες και υπογράφοντας συλλογικά να μην δώσουν κινητά τηλέφωνα στα παιδιά τους πριν τα 14.
Η Γκρήνγουελ είχε δηλώσει ότι μια εναλλακτική λύση είναι τα παλαιού τύπου κινητά τηλέφωνα, που επιτρέπουν μόνο κλήσεις και μηνύματα. Υποστήριξε ότι η πίεση από τους συνομηλίκους εξαφανίζεται όταν ένα παιδί γνωρίζει ότι αρκετοί συμμαθητές του έχουν επίσης παλαιού τύπου κινητό και όχι ένα σύγχρονο.
Ο Ορ-Γιούινγκ εξήγησε ότι το εγχείρημα μεγάλωσε με εντυπωσιακό ρυθμό: μέσα σε δύο ημέρες εντάχθηκαν 2.000 γονείς και σήμερα ξεπερνούν τους 300.000. Όπως είπε, αυτό αντανακλά το ένστικτο προστασίας των γονιών. Παρά τις διαφορετικές απόψεις και κίνητρα, υπάρχει ένας κοινός πυρήνας ανησυχίας γύρω από το πώς είναι να είσαι γονέας σήμερα.
Ο Ορ-Γιούινγκ έχει συνεργαστεί με σχολεία για να αναδείξει τους κινδύνους της παρουσίας κινητών τηλεφώνων εντός των εγκαταστάσεων. Τόνισε ότι, ενώ οι γονείς μπορούν να περιορίσουν τη χρήση στο σπίτι, είναι δύσκολο να ελεγχθεί στο σχολικό περιβάλλον. Σε χώρους χωρίς επίβλεψη, όπως τα γήπεδα και οι τουαλέτες, τα παιδιά έχουν ελεύθερη πρόσβαση.
Κατά την εμπειρία γονέων, τα παιδιά εκτίθενται σε βίαια βίντεο ή πορνογραφικό υλικό ακόμη και από την πρώτη ημέρα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ μόνο το 10% των σχολείων εφαρμόζει αυστηρή πολιτική απαγόρευσης κινητών.
«Είμαστε η πρώτη γενιά»
Η Λίνζι Μήντεν, μητέρα και υπεύθυνη του δικτύου Smartphone-Free Childhood στο Κεντ, δήλωσε ότι ποτέ δεν άφησε τα δίδυμα παιδιά της, που φοιτούν στο δημοτικό, να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε συσκευές στο σπίτι. Τόνισε ότι οι σημερινοί γονείς είναι η πρώτη γενιά που καλείται να διαχειριστεί αυτό το φαινόμενο.
Παραδέχτηκε ότι είναι δύσκολο να πειστούν κάποιοι γονείς, αλλά μόλις δουν τα στατιστικά στοιχεία και ακούσουν πραγματικές ιστορίες, συχνά αλλάζουν γνώμη και υπογράφουν το σύμφωνο. Ως θεραπεύτρια ψυχικού τραύματος, η ίδια και ο σύζυγός της βλέπουν καθημερινά νεαρούς ενήλικες να παλεύουν με την εθιστική χρήση των κινητών και υψηλά επίπεδα άγχους. Κατά την άποψή της, τα κινητά τηλέφωνα σχεδιάστηκαν για ενήλικες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι για παιδιά.
Η Λούσυ Μαρς, του Family Education Trust, υπογράμμισε ότι οι γονείς πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για τη χρήση του κινητού από τα παιδιά και να συνεργαστούν ώστε αυτά να μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους χωρίς να χρειάζονται σύγχρονα κινητά τηλέφωνα. Πρότεινε ως λύση τη χρήση τα παλαιού τύπου τηλέφωνα ή ακόμη και την επιστροφή στα σταθερά τηλέφωνα.
Παρατήρησε επίσης ότι οι πάροχοι μπορούν να διαθέσουν ασφαλή τηλέφωνα για παιδιά, χωρίς πρόσβαση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Παράλληλα, όμως, οι γονείς πρέπει να δίνουν το παράδειγμα, αποφεύγοντας και οι ίδιοι να περνάνε ώρες μπροστά σε μία οθόνη.
Αλλαγές στη συμπεριφορά
Η Ζωή Ουίλλις, μια Καθολική διαδικτυακή αρθρογράφος για την κατ’ οίκον εκπαίδευση και μητέρα πέντε παιδιών, ανέφερε ότι βλέπει τα κινητά τηλέφωνα να αλλάζουν τη δυναμική της παιδικής παρέας. Όπως είπε, όταν εισάγεται ένα κινητό ή μια κονσόλα, η διασκέδαση μειώνεται και αρχίζουν οι καβγάδες.
Οι καθολικές ομάδες κατ’ οίκον εκπαίδευσης, πρόσθεσε, έχουν μεγαλύτερη επαγρύπνηση απέναντι στους κινδύνους. Επεσήμανε μάλιστα την περίπτωση μιας οικογένειας που περιόρισε δραστικά την κόρη της όταν παρατήρησε σοβαρά προβλήματα, δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι «πήραν πίσω το παιδί τους».
Η Ουίλλις ακολουθεί ένα καθολικό πρόγραμμα κατ’ οίκον εκπαίδευσης με την ονομασία Mother of Divine Grace, που δημιουργήθηκε από τη Λώρα Μπέργκουιστ, η οποία προσέγγισε την κατ’ οίκον διδασκαλία με πολιτισμικούς όρους.
Η ίδια ανέφερε ότι η Μπέργγκουιστ είχε πει κάτι πολύ δυνατό, το οποίο ήταν ένας από τους λόγους που την έπεισαν να ακολουθήσει αυτό το πρόγραμμα για τα παιδιά της. Συγκεκριμένα, τόνισε ότι η οικοδιδασκαλία είναι τα νέα μοναστήρια.
Σύμφωνα με την Ουίλλις, η Μπέργκουιστ υποστήριξε ότι παρότι όλα γύρω μοιάζουν να καταρρέουν, οι οικοδιδάσκαλοι θα λειτουργήσουν σαν τα μοναστήρια, ως μικρές εστίες εκπαίδευσης και Χριστιανισμού.
Η Κιμ Ίσεργουντ, από την οργάνωση Public Child Protection Wales, προειδοποίησε ότι πολλοί γονείς δεν αντιλαμβάνονται πλήρως τους κινδύνους των κινητών. Αναφέρθηκε σε περιπτώσεις ανηλίκων που εξαπατήθηκαν από παιδόφιλους στο διαδίκτυο, επιμένοντας ότι η καλύτερη προστασία είναι η αποχή των παιδιών από το διαδίκτυο.
Τεχνολογικά «βαριά» σχολεία
Η Νίκολα Μπέρκινσοου, εκπαιδευτικός και μητέρα, ανέφερε ότι η ίδια και ο σύζυγός της έθεσαν κανόνες για τη χρήση κινητών στον 11χρονο γιο τους, ο οποίος βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού.
Επεσήμανε ότι υπάρχει μια σχολική ομάδα γονέων στο WhatsApp που προσπαθούν να ακολουθήσουν αυτή την τακτική, ωστόσο στην τάξη του γιου της γνωρίζει μόνο έναν ακόμη γονέα που το εφαρμόζει συστηματικά. Πρόσθεσε ότι ένα από τα προβλήματα είναι πως το σχολείο είναι υπερβολικά «τεχνοκεντρικό». Τόνισε ότι ο γιος της αγαπάει το διάβασμα, το οποίο λειτουργεί για εκείνον ως τρόπος χαλάρωσης.
Ο ίδιος χρησιμοποιεί ένα απλό κινητό με αναδιπλούμενο σχεδιασμό, αντί για σύγχρονο τηλέφωνο. Αυτό, όπως εξήγησε, σημαίνει ότι στο λεωφορείο κοιτάζει έξω από το παράθυρο, κάτι πολύ σημαντικό για εκείνον, δεδομένου ότι το σχολείο είναι απαιτητικό και αγχωτικό· έτσι έχει την ευκαιρία να «κλείνει» το μυαλό του. Εάν, αντίθετα, περνούσε την ώρα του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή κάνοντας εργασίες στο τηλέφωνο, θα έχανε αυτή τη δυνατότητα.
Η Μπέρκινσοου παραδέχτηκε ότι η κατάσταση είναι δυσκολότερη με τα κορίτσια, καθώς η κοινωνική πίεση του αποκλεισμού είναι εντονότερη. Είπε ότι, σε μια τέτοια περίπτωση, θα επικοινωνούσε οπωσδήποτε με τους γονείς των φίλων της κόρης της για να αναζητήσουν από κοινού μια λύση.
Ένας πατέρας, που θέλησε να παραμείνει ανώνυμος, ανέφερε ότι η 9χρονη κόρη του ζητάει κινητό τηλέφωνο επειδή έχουν οι φίλες της. Ο ίδιος προσπαθεί να την προστατεύσει, λέγοντας ότι θέλει να παραμείνει παιδί όσο το δυνατόν περισσότερο, χωρίς να εκτίθεται σε ειδήσεις όπως η πρόσφατη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ, που κυκλοφόρησε ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Όπως είπε, τέτοιες πληροφορίες δεν έχουν καμία σχέση με τη ζωή της κόρης του σε αυτή την ηλικία και δεν είναι εύκολο να καθοριστεί ένα κατάλληλο και ασφαλές πλαίσιο [σε αυτό το μέσο].
Του Owen Evans
