Η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε την Τρίτη νέο πρόγραμμα επιδότησης, ύψους 650 εκατ. λιρών, που στοχεύει στη διευκόλυνση της μετάβασης από τα βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα σε ηλεκτρικά οχήματα.
Σύμφωνα με το σχέδιο, οι οδηγοί που θα προχωρήσουν σε αγορά νέου ηλεκτρικού αυτοκινήτου αξίας έως 37.000 λιρών θα μπορούν να λάβουν κρατική επιδότηση έως 3.750 λιρών. Η διαδικασία υποβολής αιτήσεων ξεκινά αύριο, αμέσως μετά την καταχώριση των επιλέξιμων μοντέλων από τους κατασκευαστές.
Η κυβέρνηση των Εργατικών, που έχει δεσμευθεί να απαγορεύσει την πώληση νέων αυτοκινήτων και βαν με κινητήρες εσωτερικής καύσης από το 2030, τόνισε πως το πρόγραμμα αποσκοπεί στην ενίσχυση των κατασκευαστών οχημάτων, στην τόνωση της ζήτησης και στη συνολική ανάπτυξη της οικονομίας.
Η υπουργός Μεταφορών, Χάιντι Αλεξάντερ, δήλωσε: «Η επιδότηση για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα επιτρέψει στους πολίτες να διατηρήσουν περισσότερα από τα χρήματά τους, ενώ παράλληλα θα βοηθήσει τη βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία να αξιοποιήσει μία από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες του 21ου αιώνα».
Το Λονδίνο επισημαίνει ότι τα ηλεκτρικά γίνονται ολοένα και πιο προσιτά, με το 40% των μεταχειρισμένων ηλεκτρικών να πωλούνται πλέον κάτω από τις 20.000 λίρες και 33 νέα μοντέλα διαθέσιμα σε τιμές κάτω των 30.000 λιρών.
Το νέο αυτό χρηματοδοτικό εργαλείο ακολουθεί το τέλος του προηγούμενου, οριζόντιου προγράμματος ενίσχυσης για τα ηλεκτρικά οχήματα που είχε καταργηθεί το 2022 από την τότε συντηρητική κυβέρνηση, επικαλούμενη το δημοσιονομικό βάρος και τις ελλείψεις στις υποδομές.
Οι αντιδράσεις των Συντηρητικών
Ο σκιώδης υπουργός Μεταφορών των Συντηρητικών, Γκάρεθ Μπέικον, επέκρινε το μέτρο, προειδοποιώντας πως θα επιβαρύνει επιπλέον τους φορολογούμενους. «Πέρσι, μόλις ένας στους δέκα ιδιώτες αγοραστές νέων οχημάτων επέλεξε ηλεκτρικό. Η ζήτηση απλά δεν υπάρχει. Την περασμένη εβδομάδα το Γραφείο Δημοσιονομικής Ευθύνης ήταν σαφές: η μετάβαση στα ηλεκτρικά έχει κόστος· το νέο σχέδιο το αυξάνει. Δεν υπάρχει αμφιβολία, τον φθινόπωρο έρχονται νέες αυξήσεις φόρων», σχολίασε.
Το Συντηρητικό Δίκτυο για το Περιβάλλον ζήτησε από την κυβέρνηση να δώσει προτεραιότητα στις επενδύσεις για υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων αντί των επιδοτήσεων.
Σύμφωνα με την Εθνική Ελεγκτική Αρχή, η τοποθέτηση σταθμών φόρτισης προχωρά με τον αναμενόμενο ρυθμό, ωστόσο απαιτείται επιτάχυνση για πλήρη κάλυψη της χώρας.
Πώς αντέδρασε η αγορά
Ο Σύνδεσμος Κατασκευαστών και Εμπόρων Αυτοκινήτων χαιρέτισε την πρωτοβουλία, με τον διευθύνοντα σύμβουλο, Μάικ Χοζ, να τονίζει: «Το μέτρο αποτελεί ξεκάθαρο σήμα προς το καταναλωτικό κοινό ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για τη μετάβαση».
Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου, το μερίδιο των ηλεκτρικών και υβριδικών plug-in στο σύνολο της αγοράς αυξήθηκε το 2025 έναντι του προηγούμενου έτους, με τα αμιγώς ηλεκτρικά να καταγράφουν τη μεγαλύτερη άνοδο. Τα οχήματα χαμηλών εκπομπών εξακολουθούν να υπεραποδίδουν ως κατηγορία, σε σύγκριση με τη συνολική αγορά αυτοκινήτου.
Η Βρετανία έχει θέσει δεσμευτικούς στόχους για τα οχήματα μηδενικών εκπομπών, με το ποσοστό των πωλήσεων που πρέπει να καλύπτονται από τέτοια μοντέλα να ανεβαίνει από 22% το 2024 σε 80% το 2030 και 100% το 2035. Ωστόσο, ο Σύνδεσμος επισημαίνει πως η αγορά εξακολουθεί να υπολείπεται των στόχων, με έναν στους δέκα ιδιώτες να επιλέγουν ακόμη ηλεκτρικό όχημα και τα βενζινοκίνητα να διατηρούν την κυριαρχία τους.
Αναμένεται ελάφρυνση των όρων το 2025
Τον Απρίλιο του 2025, μετά από σχετική διαβούλευση, η κυβέρνηση ανακοίνωσε σειρά χαλαρώσεων στο ρυθμιστικό πλαίσιο των υποχρεωτικών στόχων.
Ο επικεφαλής πολιτικής της Βασιλικής Λέσχης Αυτοκινήτου, Σάιμον Ουίλιαμς, δήλωσε: «Τα πρώτα φθηνότερα ηλεκτρικά αναμένεται να εμφανιστούν στις αντιπροσωπείες μέσα σε λίγες εβδομάδες. Τα μεγαλύτερα οφέλη θα αφορούν τα μοντέλα με το υψηλότερο οικολογικό αποτύπωμα στη γραμμή παραγωγής—έτσι οι πολίτες θα επωφελούνται όχι μόνο οικονομικά, αλλά και για το καλό του πλανήτη».
Επιφυλάξεις για το κοινωνικό αποτύπωμα της ενίσχυσης
Κριτική άσκησε και η Συμμαχία Βρετανών Οδηγών, υποστηρίζοντας ότι οι επιδοτήσεις δεν θα πρέπει να στοχεύουν τα ευκατάστατα νοικοκυριά. Ο υπεύθυνος πολιτικής Μπράιαν Γκρέγκορι σημείωσε: «Εφόσον δημόσιο χρήμα διοχετεύεται για τη στήριξη οδηγών, δεν πρέπει να κατευθύνεται σε όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν καινούργιο αυτοκίνητο. Πιο ορθό θα ήταν να ενισχυθούν εκείνοι που δυσκολεύονται να διατηρήσουν τα παλιά τους οχήματα, κάτι που συχνά αποτελεί τη βιωσιμότερη επιλογή».
Διεθνής συγκυρία
Η βρετανική κίνηση έρχεται τη στιγμή που οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να καταργήσουν την ομοσπονδιακή έκπτωση φόρου 7.500 δολαρίων για τα ηλεκτρικά οχήματα μετά την ψήφιση του σχετικού προϋπολογισμού στο Κογκρέσο.
Οι επιδοτήσεις που θεσπίστηκαν με τον Νόμο για τη Μείωση του Πληθωρισμού το 2022 συνέβαλαν στην αύξηση των πωλήσεων ηλεκτρικών, ωστόσο επικριτές υποστηρίζουν ότι όλο και περισσότερα οφέλη κατέληγαν σε οχήματα που χρησιμοποιούν υλικά κινεζικής προέλευσης.
