Η σύγχρονη κοινωνία συχνά κυριεύεται από φόβο στην απλή αναφορά του καρκίνου. Ένας διάχυτος παράγοντας της εποχής μας -η ασθένεια χτυπά φαινομενικά αδιακρίτως σε κάθε ηλικία. Ωστόσο, έχουν υπάρξει περιπτώσεις όπου τα καρκινικά κύτταρα εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς, ακόμη και σε ασθενείς που θεωρούνταν χωρίς ελπίδα από τους επαγγελματίες της ιατρικής. Η κυρίαρχη ιατρική αποδίδει αυτές τις περιπτώσεις σε «αυθόρμητη ύφεση».
Γιατί η επικρατούσα ιατρική νοοτροπία αδυνατεί να εξηγήσει τέτοια περιστατικά; Πώς ερμηνεύουν αυτές τις περιπτώσεις ειδικοί από άλλους τομείς; Ποιους τομείς θα πρέπει να διερευνήσει η ανθρωπότητα για να ξεκλειδώσει τον κώδικα για τη θεραπεία του καρκίνου;
Ο Δρ Μπέρναρντ Λόουν (Dr. Bernard Lown), ο πρωτοπόρος καρδιολόγος και ανθρωπιστής που ίδρυσε το Ινστιτούτο Lown, έγραψε στο βιβλίο του «The Lost Art of Healing: Practicing Compassion in Medicine» (Η χαμένη τέχνη της θεραπείας: Η άσκηση της συμπόνιας στην ιατρική):
«Οι ασθενείς δεν θα συναινέσουν στην απόλυτη αλλοτρίωση του να υποβιβάζονται σε τυποποιημένα αντικείμενα. Κανείς δεν θα δεχτεί για πολύ καιρό να αναγνωρίζεται απλώς από την ασθένειά του, ως ένα σύνολο από κατεστραμμένα βιολογικά μέρη. Οι ασθενείς επιθυμούν μια συνεργασία με τους γιατρούς τους που είναι τόσο ευαίσθητοι στην πονεμένη ψυχή τους όσο και στη δυσλειτουργική ανατομία τους. Λαχταρούν όχι για ένα σφιχτοδεμένο επιχειρηματικό συμβόλαιο, αλλά για ένα σύμφωνο εμπιστοσύνης μεταξύ ίσων που κερδίζεται από τον γιατρό που ασκεί την τέχνη της φροντίδας».
Η δήλωση του Λόουν αναδεικνύει τις ελλείψεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η σύγχρονη ιατρική.
Σύγχρονη ιατρική δυσπραγία: Παραβλέποντας τη φροντίδα «ολόκληρου του ατόμου»
Οι παρασιτικές ασθένειες, οι μολυσματικές ασθένειες και οι διατροφικές ελλείψεις αποτελούσαν κάποτε τις πρωταρχικές απειλές για την ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο, οι ασθένειες που σχετίζονται με την ψυχολογία και τους κοινωνικούς παράγοντες έχουν αναδειχθεί σε σημαντικά ζητήματα υγείας στη σύγχρονη κοινωνία. Οι παραδοσιακές βιοϊατρικές προσεγγίσεις για τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόληψη από μόνες τους δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις ασθένειες.
Πριν συζητήσουμε τη δυσχερή θέση της σύγχρονης ιατρικής, ας κατανοήσουμε πρώτα τι συνεπάγεται το «βιοϊατρικό μοντέλο». Η σύγχρονη ιατρική επικεντρώνεται στη μελέτη των βιολογικών αλλαγών – εμβαθύνοντας στην ανατομία, τη φυσιολογία, την παθολογία, τη βιοχημεία και άλλες πτυχές για τη διερεύνηση των αιτιών και των θεραπειών των ασθενειών.
Λόγω της έμφασης στις βιοϊατρικές πτυχές, η σύγχρονη ιατρική βλέπει μόνο την «ασθένεια», βασιζόμενη στα φάρμακα και τις χειρουργικές επεμβάσεις για την εξάλειψη των βλαβών στην κλινική πρακτική.
Εκτός από το φυσικό σώμα, οι άνθρωποι διαθέτουν άυλα στοιχεία, όπως ο νους και η συνείδηση. Στα αίτια και την εξέλιξη των ασθενειών, οι διανοητικές και συνειδησιακές πτυχές παίζουν συχνά κυρίαρχο ρόλο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει την υγεία ως «πλήρη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία και όχι απλώς την απουσία ασθένειας ή αναπηρίας».
Ωστόσο, το «βιοϊατρικό μοντέλο» διαχωρίζει τον άνθρωπο από την ασθένεια, απομονώνοντας την εξέταση των εκκρίσεων των ασθενών και των παθολογικών δειγμάτων ιστών, αναζητώντας αποκλειστικά τα αίτια των ασθενειών, ενώ παραμελεί την επίδραση των κοινωνικών, ψυχολογικών και συμπεριφορικών παραγόντων στις ασθένειες, διαγράφοντας έτσι πλήρως την ανθρώπινη εικόνα.
Εν κατακλείδι, το αντικείμενο της ιατρικής είναι ο άνθρωπος και για τη θεραπεία οποιασδήποτε σημαντικής ασθένειας, ιδίως του καρκίνου, η έμφαση στην «ενοποίηση νου-σώματος» είναι πιο σημαντική από την αποκλειστική εστίαση στη σωματική θεραπεία. Το «βιοϊατρικό μοντέλο», το οποίο παραμελεί την «πληρότητα του ανθρώπου», αποτυγχάνει σαφώς να ανταποκριθεί σε αυτή την απαίτηση.
Ερευνητικά ευρήματα: Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που σχετίζονται με τον καρκίνο
Όσον αφορά την έρευνα για τον καρκίνο στη σύγχρονη ιατρική, η εστίαση συχνά αφορά απτές και μετρήσιμες καρκινογόνες ουσίες. Ευτυχώς, ορισμένοι ειδικοί διερευνούν τα αίτια του καρκίνου από διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Σύμφωνα με τον Άντριου Γκόλισεκ (Andrew Goliszek), καθηγητή στο North Carolina A&T State University, υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των συναισθημάτων και της ευαισθησίας μας σε ασθένειες και νοσήματα. Ο Γκόλισεκ υποστηρίζει ότι αρνητικά συναισθήματα όπως η κατάθλιψη, ο θυμός και η εχθρότητα μπορούν να μας κάνουν πιο επιρρεπείς σε ασθένειες, ενώ θετικές συμπεριφορές όπως η ελπίδα, η αισιοδοξία και η ευτυχία μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα και να μας προστατεύσουν από τις ασθένειες.
Ο Γκόλισεκ αναλύει περαιτέρω ορισμένα χαρακτηριστικά που αναφέρει ως «καρκινογενείς προσωπικότητες», οι οποίες μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Αυτά τα χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν:
- Καταπίεση τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών συναισθημάτων.
- Επίδειξη θυμού, δυσαρέσκειας ή εχθρότητας προς τους άλλους.
- Ανάληψη επιπλέον καθηκόντων και ευθυνών, ακόμη και όταν προκαλούν άγχος.
- Αρνητική αντίδραση και δυσκολία στην αντιμετώπιση των αλλαγών στη ζωή.
- Aπαισιόδοξη προοπτική.
- Kατάθλιψη ή το αίσθημα απελπισίας που βιώνετε εύκολα.
- Συχνή και υπερβολική ανησυχία για τους άλλους.
- Ανάγκη για έγκριση και διαρκής επιδίωξη να ικανοποιεί τους άλλους.
Ο Λόρενς ΛεΣαν (Lawrence LeShan), ψυχοθεραπευτής στη Νέα Υόρκη, παρατήρησε παρόμοια μοτίβα στην κλινική θεραπεία του καρκίνου. Τα άτομα συχνά παρουσιάζουν βαθιά θλίψη, αποθάρρυνση και απώλεια ως απάντηση σε δυσμενή γεγονότα της ζωής τους, ενώ καταπιέζουν τα εσωτερικά τους συναισθήματα. Αυτή η αρνητική στάση μπορεί να αποδυναμώσει σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα, δημιουργώντας ευκαιρίες για τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων.
Με βάση την πολυετή αλληλεπίδρασή του με καρκινοπαθείς, ο ΛεΣαν διαπίστωσε σημαντικές βελτιώσεις στη σωματική και ψυχική τους ευεξία κατά την καταπολέμηση του καρκίνου σε τρεις πτυχές: τη φυσιολογική, την ψυχολογική και την πνευματική.
Τα τελευταία χρόνια, περισσότεροι άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί από το μοντέλο βιοϊατρικής σκέψης και έχουν αρχίσει να αναγνωρίζουν τη σημασία της θετικής σκέψης και της συναισθηματικής αποτοξίνωσης για τη σωματική υγεία.
Η Λουίζ Λ. Χέι (Louise L. Hay), μια διάσημη Αμερικανίδα θεραπεύτρια, γνωστή για το έργο της σχετικά με τη σύνδεση νου-σώματος, παρέχει ένα εύστοχο παράδειγμα αυθόρμητης ύφεσης από τον καρκίνο. Αφού διαγνώστηκε με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στα 52 της χρόνια, απελευθέρωσε συσσωρευμένο θυμό και δυσαρέσκεια από παιδική κακοποίηση. Έξι μήνες αργότερα, τα καρκινικά κύτταρα στο σώμα της εξαφανίστηκαν.
Τα παραδείγματα αυτά καταδεικνύουν την αυξανόμενη τάση των ασθενών να στρέφονται σε συμπληρωματικές και εναλλακτικές ιατρικές προσεγγίσεις, όπως η παραδοσιακή κινεζική ιατρική (Traditional Chinese medicine-TCM), ο βελονισμός, ο διαλογισμός, η ενσυνειδητότητα και το τσιγκόνγκ.
Η φροντίδα για την ευημερία των ασθενών είναι ζωτικής σημασίας για την άμβλυνση της εσωτερικής αναταραχής του καρκίνου
Για την αντιμετώπιση των περιορισμών του βιοϊατρικού μοντέλου στη σύγχρονη ιατρική, οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να προβληματίζονται και να αναθεωρούν αυτή τη στρατηγική προσέγγιση.
Το βιβλίο «Healing Cancer from Within: The Key Report on Cancer Psychology» (Θεραπεύοντας τον καρκίνο από μέσα σου: Η βασική έκθεση για την ψυχολογία του καρκίνου) υπογραμμίζει ότι ο καρκίνος είναι μια ολοκληρωμένη και συστημική ασθένεια που προκαλείται από «εσωτερικές διαταραχές» που προκύπτουν από διαταραχές σε πολλαπλές πτυχές του σώματος. Οι ολοκληρωμένες προσαρμογές αυτών των διαταραχών είναι εξίσου απαραίτητες, ακόμη και ζωτικής σημασίας, για την πρόληψη της μετάστασης και της υποτροπής.
Ο Τζορτζ Λ. Ένγκελ (George L. Engel), ψυχολόγος, πρότεινε σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, ότι το «βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο», ξεπερνά τους περιορισμούς του βιοϊατρικού μοντέλου δίνοντας έμφαση στην ολοκληρωμένη και συστηματική ενσωμάτωση των βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών προοπτικών στην κατανόηση της ανθρώπινης υγείας και ασθένειας. Αναγνωρίζει τη σημασία της αντιμετώπισης των ψυχολογικών αναγκών των ατόμων και των κοινωνικών παραγόντων.
Ένα άλλο αναδυόμενο μοντέλο, το «οικολογικό μοντέλο», περιλαμβάνει ένα ευρύτερο πεδίο εφαρμογής. Μελετά τη σχέση μεταξύ της κατάστασης της υγείας και του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος του ανθρώπινου σώματος μέσω της έννοιας του οικοσυστήματος, με στόχο την επίτευξη αρμονικής ανάπτυξης μεταξύ ανθρώπου και φύσης.
Στα αρχικά στάδια, το μοντέλο αυτό επικεντρώθηκε στο εξωτερικό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των επιδράσεων του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος στο ανθρώπινο σώμα. Σε μεταγενέστερα στάδια, αναγνώρισε το ρόλο του εσωτερικού περιβάλλοντος του ανθρώπινου σώματος, δίνοντας έμφαση στη διατήρηση της εσωτερικής μικροβιακής ισορροπίας. Συνοπτικά, υπογραμμίζει την ανάγκη ενοποίησης του εσωτερικού και του εξωτερικού περιβάλλοντος, επιτυγχάνοντας αρμονία και συντονισμό για μακροχρόνια υγεία και ευεξία.
Το οικολογικό ιατρικό μοντέλο δίνει έμφαση στην αρμονία μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης και στον εσωτερικό συντονισμό του ανθρώπινου σώματος, γεγονός που ευθυγραμμίζεται με τις αρχές της TCM. Από μακροσκοπική άποψη, η TCM εστιάζει στο σύνολο και χρησιμοποιεί μεθόδους ολοκληρωμένης ανάλυσης για να μελετήσει τις εσωτερικές συνδέσεις εντός του ανθρώπινου σώματος και τη σχέση του με το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον. Στην ουσία, το οικολογικό και το παραδοσιακό κινεζικό ιατρικό μοντέλο είναι συμβατά.
Η δυτική ιατρική προσέγγιση, η οποία συχνά επικεντρώνεται στην τοπική θεραπεία, και η ολιστική και μακρο-ρυθμιστική προσέγγιση της TCM, μπορούν να ενώσουν τα χέρια τους και να ενσωματωθούν οργανικά για να συμβάλουν στην καταπολέμηση του καρκίνου και να προωθήσουν τη συνολική ανθρώπινη υγεία. Πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη εξέλιξη.
Από τον Dr. Wu Kuo-Pin
Ο Dr. Wu Kuo-Pin είναι ο προϊστάμενος της καρδιολογικής κλινικής Taiwan Xinyitang. Το 2008 άρχισε να σπουδάζει παραδοσιακή κινεζική ιατρική και απέκτησε πτυχίο από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Κίνας στην Ταϊβάν.
