Τρίτη, 23 Απρ, 2024
Ράχη, εξώφυλλο και οπισθόφυλλο των "Διαλόγων", του Sperone Speroni, 1546. The Barbier-Mueller Foundation, University of Geneva)

Τα εξώφυλλα της Αναγέννησης

Μια σπάνια συλλογή βιβλίων της Αναγέννησης κρυμμένη για 400 χρόνια μέχρι σήμερα

Από τον J.H. White

Μετάφραση: Αλία Ζάε

Όπως οι πίνακες και τα γλυπτά της Αναγέννησης, έτσι και τα βιβλία και τα χειροποίητα δεσίματά τους βοηθούσαν στην ανύψωση του ανθρώπου σε ηθικά ιδεώδη. Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης του 16ου αιώνα στη Γαλλία, έζησε ένας πολιτικός, ο Κλοντ Γ’ ντε Λομπεσπίν [Claude III de Laubespine], που το πάθος του ήταν η παραγγελία και η συλλογή βιβλίων με περίτεχνα διακοσμημένα εξώφυλλα.

“Φανταστείτε την εικόνα αυτών των εξαιρετικών βιβλίων τοποθετημένων στη βιβλιοθήκη το ένα δίπλα στο άλλο”, λέει ο Τζον Μπίντγουελ, επιμελητής στο Μουσείο και Βιβλιοθήκη Μόργκαν [The Morgan Library & Museum], σε τηλεφωνική συνέντευξη. “Είναι σύμβολα γνώσης και μάθησης.”

Οι Παριζιάνοι της χρυσής εποχής είχαν ανώτερη μόρφωση και ήθελαν να τους θυμούνται για τους πολιτισμένους τρόπους τους. Ο Λομπεσπίν, σύζυγος κληρονόμου και ευνοούμενος του βασιλιά Καρόλου Θ’, ανέδειξε αυτόν τον εκλεπτυσμό.

“Υπήρχαν πολλοί τρόποι να δείχνεις τον πλούτο σου. Μπορούσες να έχεις όμορφα ρούχα της μόδας, σταύλους γεμάτους με καθαρόαιμα άλογα ή κήπους. Τα πολυτελή δεσίματα βιβλίων [του Λομπεσπίν] είναι ένας τρόπος επίδειξης πλούτου και μόρφωσης. Είναι ένας τρόπος διακήρυξης πλούτου και καλλιέργειας”, λέει ο Μπίντγουελ.

Αλλά το κίνητρο του Λομπεσπίν δεν ήταν μόνο η επίδειξη. Σε αντίθεση με άλλους συλλέκτες της Αναγέννησης δεν ζητούσε να αναγράφεται το όνομά του στις παραγγελίες που έκανε. Η σεμνότητά του αυτή έκανε ακόμα πιο δύσκολη την ανακάλυψη της συλλογής του, όπως και την πιστοποίηση της αυθεντικότητάς της.

Κομμάτι κομμάτι ανακάλυψαν οι ιστορικοί μια από τις σημαντικότερες συλλογές βιβλίων της Γαλλικής Αναγέννησης. Κρυμμένοι ανά την υφήλιο για 400 χρόνια, οι λογοτεχνικοί θησαυροί του Λομπεσπίν θα παρουσιαστούν τώρα στην έκθεση “Poetry and Patronage: The Laubespine-Villeroy Library Rediscovered” (Ποίηση και χορηγίες: η ανακάλυψη της βιβλιοθήκης Λομπεσπίν-Βιλερουά), από τις 16 Οκτωβρίου 2020 μέχρι τις 24 Ιανουαρίου 2021.

Μαλακό μαροκινό δέρμα με κοκκώδη υφή και περίπλοκα διακοσμητικά σχέδια τυλίγουν αυτά τα βιβλία. Ένα από τα βιβλία της συλλογής, η “Υπνερωτομαχία Πολύφιλου” [“Hypnerotomachia Poliphili”], είναι “καλυμμένο με σκόνη χρυσού. Εκτός από το επιχρύσωμα των σχεδίων, όλο το δέρμα έχει μια χρυσαφένια ανταύγεια. Όταν το κοιτάζουμε μέσα στην προθήκη, μπορούμε να διακρίνουμε χρυσά στίγματα”, αναφέρει ο Μπίντγουελ.

Η ράχη και το εξώφυλλο του βιβλίου του Φραντσέσκο Κολόνα “Υπνερωτομαχία Πολύφιλου”, του 1499. (Από τη συλλογή του Jean Bonna)

 

Η έκθεση παρουσιάζει 12 βιβλία της συλλογής του Λομπεσπίν. Περιλαμβάνει βιβλία ποίησης και Ιταλικής αρχιτεκτονικής, ιδανικά για εικονογράφηση χάρη στο μεγάλο τους μέγεθος. Από εξώφυλλο σε εξώφυλλο, οι καλλιτέχνες γέμιζαν τις λογοτεχνικές παραγγελίες του με ομορφιά.

“Εκτός των άλλων, τα εκθέματα μας αφηγούνται και το πώς μεταφέρθηκαν οι ιδέες και οι τρόποι της Ιταλικής Αναγέννησης στη Γαλλία”, λέει ο Μπίντγουελ. “Και είναι μια ευκαιρία [για το μουσείο Μόργκαν] να είναι το πρώτο που θα πει αυτήν τη σημαντική ιστορία στην αγγλική γλώσσα.”

Μια νέα αποκάλυψη

Το 2004, η Ιζαμπέλ ντε Κονιχού [Isabelle de Conihout] – ιστορικός και συνεπιμελήτρια της έκθεσης – δημοσίευσε ένα άρθρο για τη συλλογή του Λομπεσπίν. “Τότε, νομίζαμε ότι παραήταν καλό για να είναι αληθινό”, λέει ο Μπίντγουελ.

Καθώς ο Λομπεσπίν δεν έβαζε το όνομά του στα βιβλία του και οι καλλιτέχνες βιβλιοδέτες ήταν κατά κανόνα ανώνυμοι “η καταγωγή των βιβλίων ήταν άγνωστη”, λέει ο Μπίντγουελ.

Για περισσότερα από 10 χρόνια, η Κονιχού και ο συνεργάτης της Πασκάλ Ρακτ-Μαντού [Pascal Ract-Madoux] εξερευνούσαν όλες τις μεγάλες βιβλιοθήκες της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Αμερικής σε αναζήτηση σπάνιων διακοσμητικών δεσιμάτων. Σε πολλά από τα βιβλία που βρήκαν, ανακάλυψαν την ύπαρξη συγκεκριμένων μοτίβων στα εξώφυλλα, ενώ στα πρώτα εσωτερικά τους φύλλα αναγράφονταν με μελάνι χειρόγραφοι σειριακοί αριθμοί απογραφής.

“Σιγά σιγά, και με τη βοήθεια της τύχης , το ένστικτο και η διαίσθησή της οδήγησαν την Ιζαμπέλ να βρίσκει τα σωστά βιβλία, αυτά που περιείχαν αυτούς τους σειριακούς αριθμούς”, λέει ο Μπίντγουελ. Πίστευε ότι αυτά τα σημάδια υποδείκνυαν ότι αυτά τα βιβλία ανήκαν στον αυλικό Λομπεσπίν. Όμως, “οι ανακαλύψεις της αντιμετωπίστηκαν με σκεπτικισμό”.

Μια μέρα, η Κονιχού έδωσε μια διάλεξη για τη θεωρία της για τη συλλογή του Λομπεσπίν. Μετά από την ομιλία, έμαθε ότι ένας από τους ακροατές κατείχε έναν χειρόγραφο κατάλογο της συλλογής του Λομπεσπίν. Τα περιεχόμενά του “αντιστοιχούσαν ακριβώς στους σειριακούς αριθμούς, αποδείκνυοντας έτσι τις εικασίες της Ιζαμπέλ”, λέει ο Μπίντγουελ. “Στον κόσμο μας [των ιστορικών βιβλίων], αυτή ήταν μια συνταρακτική αποκάλυψη.”

Ποίηση και χορηγίες

Καθώς οι ιστορικοί γνώριζαν ποιους χορηγούσαν οι Λομπεσπίν, τα ονόματα των συγγραφέων τους βοήθησαν να καθορίσουν τον ιδιοκτήτη των βιβλίων ποίησης και κατ’ επέκταση να πιστοποιήσουν την αυθεντικότητα της συλλογής.

Η έκθεση παρουσιάζει τα όμορφα δεμένα έργα που ο Λομπεσπίν είχε παραγείλλει σε δυο από τους πιο φημισμένους ποιητές της Γαλλικής Αναγέννησης: τον Πιερ ντε Ρονσάρ και τον Φιλίπ Ντεπόρτ [Pierre de Ronsard, Philippe Desportes]. Η Μαντλέν ντε Λομπεσπίν, αδερφή του Λομπεσπίν που κληρονόμησε τη συλλογή, ήταν η χορηγός του ποιητή Πιερ ντε Ρονσάρ.

Ο Ρονσάρ, όπως και άλλοι ποιητές της Γαλλικής Αναγέννησης, έβγαζε τα προς το ζην κερδίζοντας την εύνοια υψηλά ιστάμενων αξιωματούχων και του βασιλιά. Η ελίτ στήριζε τους ποιητές για πολλούς λόγους: οι ευγενείς και οι αξιωματούχοι εκτιμούσαν τις τέχνες και την ποίηση. Ήξεραν επίσης πως οι ποιητές μπορούσαν να γράψουν εγκώμια για αυτούς, λειτουργώντας ως καλές δημόσιες σχέσεις, εξηγεί ο Μπίντγουελ.

Είναι επίσης πιθανόν ότι οι ποιητές “καλλώπιζαν” τους εργοδότες τους, ακριβώς όπως και οι ζωγράφοι της Αναγέννησης αποτύπωναν τα μοντέλα τους ομορφότερα στον καμβά. ο στόχος ήταν να ανυψωθεί η κοινωνία σε ένα αισθητικό ιδανικό και η σκέψη των ανθρώπων μέσω του κάλλους.

Vignola, 1507-1573. Regola delli cinque ordini d’architettura / [Roma : s.n., 1562], Title page with author’s portrait, PML 51314

 

Στον διαδικτυακό κατάλογο της έκθεσης, διαβάζουμε ότι ο Ρονσάρ υμνούσε “τα κτήματα και τη βιβλιοθήκη με τα αρωματισμένα δεσίματα, που, όπως έλεγε, ‘ευωδίαζαν σαν τις πορτοκαλιές’ [της Μαντλέν ντε Λομπεσπίν]”.

Ο Ρονσάρ, ένας ερασιτέχνης ποιητής του οποίου τα έργα μόλις τώρα αρχίζουν να λαμβάνουν αναγνώριση για την πραγματική τους αξία, συνεχίζει τις κολακείες του προς τη Μαντλέν: “[Ο Ρονσάρ] της γράφει ένα ποίημα όπου λέει ‘Είσαι τόσο καλή. Με κάνεις να νιώθω λίγο κατώτερος'”, αναφέρει ο Μπίντγουελ.

Συνυπολογίζοντας τα ηθικά ιδεώδη της αναγέννησης και την πλούσια γλώσσα που κοσμεί τις σελίδες των βιβλίων του Λομπεσπίν, ο Μπίντγουελ μας λέει ότι “σε αυτή την περίπτωση, τα φαινόμενα δεν απατούν”.*

Ο Τζ.Χ. Γουάιτ ζει στη Νέα Υόρκη και αρθρογραφεί για τις τέχνες, τον πολιτισμό και την αντρική μόδα.

* ΣτΜ: “This is a case where you can tell a book by its cover” – η αγγλική έκφραση για τα “φαινόμενα που δεν απατούν”.

Σε τι διαφέρει η Epoch Times από άλλες εφημερίδες;

Η Epoch Times είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ανεξάρτητη εφημερίδα στην Αμερική. Είμαστε διαφορετικοί από άλλους οργανισμούς μέσων μαζικής ενημέρωσης επειδή δεν επηρεαζόμαστε από καμία κυβέρνηση, εταιρεία ή πολιτικό κόμμα. Ο μόνος μας στόχος είναι να φέρουμε στους αναγνώστες μας ακριβείς πληροφορίες και να είμαστε υπεύθυνοι στο κοινό.
Δεν ακολουθούμε την ανθυγιεινή τάση στο σημερινό περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης, της δημοσιογραφίας που έχει μια ατζέντα, και αντ’ αυτού χρησιμοποιούμε τις αρχές μας Αλήθεια και Παράδοση ως πυξίδα.

Αν εκτιμάτε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία μας, βοηθήστε μας να συνεχίσουμε. Στηρίξτε την αλήθεια και την παράδοση.

[give_form id=”3924″]

Πως μπορείτε να μας βοηθήσετε ώστε να συνεχίσουμε να σας κρατάμε ενημερωμένους

Ποιος είναι ο λόγος που χρειαζόμαστε την βοήθειά σας για την χρηματοδότηση του ερευνητικού ρεπορτάζ μας; Επειδή είμαστε ένας ανεξάρτητος οργανισμός ειδήσεων που δεν επηρεάζεται από καμία κυβέρνηση, εταιρεία ή πολιτικό κόμμα. Από την ημέρα που ξεκινήσαμε, έχουμε έρθει αντιμέτωποι με προσπάθειες αποσιώπησης της αλήθειας κυρίως από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Αλλά δεν θα λυγίσουμε. Η ελληνική έκδοση της Epoch Times βασίζεται ολοκληρωτικά στις γενναιόδωρες συνεισφορές σας για να διατηρήσει την παραδοσιακή δημοσιογραφία ζωντανή και υγιή στην Ελληνική γλώσσα. Μαζί, μπορούμε να συνεχίσουμε να διαδίδουμε την αλήθεια.

Σχολιάστε