Από τον J.H. White
Όταν έγραφε ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν τις σημειώσεις του, μεταμόρφωνε το απλό μελάνι και χαρτί σε κάτι πέρα από το συνηθισμένο. Το 1907, ο Τζ. Π. Μόργκαν διαπίστωσε αυτή την ιδιαίτερη ποιότητα όταν βρήκε ένα από τα πρωτότυπα χειρόγραφα του μεγάλου συνθέτη.
Ενώ ο Μόργκαν βρισκόταν στο Παρίσι για δουλειές, άκουσε για κάποιον έμπορο που ζούσε στη Φλωρεντία της Ιταλίας και ο οποίος είχε οργανώσει να δοθεί ένα κονσέρτο απευθείας από το πρωτότυπο χειρόγραφο του Μπετόβεν για τη Σονάτα αρ. 10, Οp. 96 για βιολί και πιάνο σε Σολ Μείζονα. «Ο κ. Μόργκαν σκέφτηκε πως αυτό ήταν κάτι πολύ ενδιαφέρον», μου είπε σε μια τηλεφωνική συνέντευξη ο Ρόμπιν ΜακΛέλαν, βοηθός επιμελητή μουσικής στο Μουσείο και Βιβλιοθήκη Μόργκαν, σχετικά με την τρέχουσα έκθεση “Beethoven 250: Autograph Music Manuscripts by Ludwig van Beethoven.” Την έκθεση μπορείτε να δείτε διαδικτυακά, αλλά και ζωντανά, αμέσως μόλις ξανανοίξει το Μουσείο Μόργκαν, μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου.
Ο Μόργκαν πήρε αμέσως ένα τρένο για τη Φλωρεντία και πήγε στο σπίτι του εμπόρου. Ο επιχειρηματίας κάθισε και ξεφύλλισε το χειρόγραφο, που τον γέμισαν δέος.
«[Τα χειρόγραφα] είναι ένας τρόπος να βρεθείς κοντά [στον Μπετόβεν]», λέει ο ΜακΛέλαν. Ο Μόργκαν το αγόρασε και έγινε ένα από τα πρώτα μουσικά χειρόγραφα της συλλογής Μόργκαν. Τώρα παρουσιάζονται σε αυτήν τη φυσική και διαδικτυακή έκθεση για τον εορτασμό της 250ης επετείου των γενεθλίων του Μπετόβεν.
Η έκθεση περιλαμβάνει συνολικά 11 έργα, χωρισμένα σε δύο τμήματα: στο πρώτο βρίσκονται τα ακατάστατα μουσικά σκίτσα, που ο δάσκαλος κατέγραφε σε μονά φύλλα χαρτιού κατά τη διάρκεια της ζωής του. Στο δεύτερο τμήμα, ανήκουν τα πλήρη, πολυσέλιδα χειρόγραφα.
Η έκθεση μας βοηθά να συνδεθούμε με τον Μπετόβεν, κάτι που μπορεί να είναι μια υπερβατική εμπειρία, καθώς η μουσική του στο κάτω κάτω δεν ήταν απλώς για ευχαρίστηση.
O E.T.A. Hoffmann, συγγραφέας, συνθέτης και μουσικοκριτικός των αρχών του 19ου αιώνα είχε πει για τον Μπετόβεν ότι «το βασίλειό του δεν βρίσκεται σε αυτόν τον κόσμο».
Ο Μπετόβεν «θεωρούνταν συνδεδεμένος με κάποιο είδος πνευματικής αλήθειας, που ξεπερνά τα συνηθισμένα άτομα», λέει ο ΜακΛέλαν. Ο Μπετόβεν εργαζόταν πάνω σε αυτήν και «μπορούσε να τη διδάξει ή να τη μεταδώσει στους συνηθισμένους ανθρώπους».
Από το χάος η τελειότητα
Ο ΜακΛέλαν δεν είχε μελετήσει αυτά τα συγκεκριμένα χειρόγραφα λεπτομερώς, πριν πιάσει δουλειά στο Μόργκαν. Αλλά η ανάλυση των ποικίλων μουσικών ιδεών που απλώνονταν παντού στα χαρτιά του Μπετόβεν, στο πρώτο τμήμα της έκθεσης, δεν ήταν εύκολο έργο.
«Μου έκανε εντύπωση το πόσο ακατάστατες και χαοτικές είναι [οι σημειώσεις]», ομολογεί ο ΜακΛέλαν. «Είναι κατανοητό, γιατί δεν προορίζονταν για το κοινό. Ήταν προσωπικές σημειώσεις.»
Λείπουν όμως σημαντικές πληροφορίες από αυτές τις γρήγορες σημειώσεις. Για παράδειγμα, δεν είναι πάντα ξεκάθαρο αν οι νότες βρίσκονται σε ψηλό ή χαμηλό κλειδί, ή ποιος είναι ο ζητούμενος τόνος. Ευτυχώς, όντας και ο ίδιος ο ΜακΛέλαν συνθέτης, μπόρεσε να αναλύσει τη μουσική αρκετά ικανοποιητικά.
«Δεν ξεπηδούσε [η μουσική] από το χαρτί», λέει. «Χρειαζόταν να ερευνήσω και να μαντέψω προσπαθώντας να ανασκευάσω αυτό που πραγματικά εννοεί εδώ».
Η κούραση του ταξιδιού που χρειάστηκε να κάνει ο ΜακΛέλαν μέσα στα έργα του Μπετόβεν μοιάζει δίκαιη σε σχέση με το πόσο υπέφερε ο ίδιος ο συνθέτης κατά τη δημιουργική διαδικασία. Σε αντίθεση με τον Μότσαρτ, για τη μουσική του οποίου συχνά πιστεύουμε ότι του μεταδόθηκε σε έτοιμη μορφή, ο Μπετόβεν έκανε επίπονη δουλειά, αναφέρει ο ΜακΛέλαν:
«Ένα από τα πράγματα για τα οποία φημίζεται [ο Μπετόβεν] σε αυτά τα σκίτσα είναι η πολλή εργασία που χρειάστηκε για να φτάσει στο τελικό αποτέλεσμα και το πόσο δύσκολη και κοπιώδης αυτή η εργασία ήταν. Ήταν σαν ένας ήρωας που ριψοκινδύνευε στο πνευματικό βασίλειο και μετά επέστρεφε για να μεταδώσει τις βαθιές αλήθειες που είχε εκεί ανακαλύψει».
Μέσα από αυτή την κοπιαστική διαδικασία, ο Μπετόβεν έφερνε στο φως διαμάντια – μια σύντομη μελωδία ή μια μουσική φράση. Το πιο διάσημο παράδειγμα είναι η φράση «τα-τα-τα-τααα τα-τα-τα-τααα» στην αρχή της Πέμπτης Συμφωνίας. Αυτός ο σύντομος ρυθμός εμφανίζεται ξανά και ξανά σε διαφορετικές επαναλήψεις σε όλη τη διάρκεια του κομματιού. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη πρακτική του να έχουμε μια μελωδία, ύστερα μια άλλη και ύστερα μια άλλη.
Ο ΜακΛέλαν μας εξηγεί ότι, κατά κανόνα, η μουσική του Μπετόβεν «βασίζεται σε μια μικρή μελωδία ή ρυθμό. Κάθε τμήμα ενός κομματιού επιστρέφει σε αυτό τον μικρό σβώλο χρυσού, που ενοποιεί τη μουσική και βοηθά τον ακροατή να ακολουθήσει τη διάθεσή της. Αυτός ο μικρός χρυσός σβώλος είναι σαν ένας χαρακτήρας. Καθώς ο χαρακτήρας μεταμορφώνεται και βιώνει διαφορετικές εμπειρίες, η ιστορία που αφηγείται ο συνθέτης εκτυλίσσεται».
Πρόσβαση στο θεϊκό
Ο Μπετόβεν δεν επηρέασε απλώς τον τρόπο σύνθεσης, αλλά έφερε τη μεταφυσική ποιότητα της μουσικής στην καθημερινή ζωή. Στους προηγούμενους αιώνες, οι άνθρωποι άκουγαν μαζί ύμνους στην εκκλησία έχοντας έτσι μια συλλογική εμπειρία. Αλλά τον 19ο αιώνα, στο αποκορύφωμα του Ρομαντισμού στη μουσική, η εμπειρία έγινε προσωπική, ατομική.
Σύμφωνα με τον ΜακΛέλαν, με τη μουσική του Μπετόβεν «μπορείς, ως ακροατής, να οδηγηθείς σε εκείνο το βαθύ εσωτερικό μέρος και να λάβεις εσύ ως άτομο από τη μουσική κάποιο είδος βαθιάς αλήθειας ή νοήματος, χωρίς να χρειάζεσαι τα στολίδια της θρησκείας…Η μουσική του Μπετόβεν μας παρέχει άμεση πρόσβαση στο θεϊκό βασίλειο, αυτή είναι η ιδέα.»
Για περισσότερες πληροφορίες, παρακολουθήστε ένα βίντεο για την έκθεση “Beethoven 250: Autograph Music Manuscripts by Ludwig van Beethoven.”
Ο J.H. White ζει στη Νέα Υόρκη και αρθρογραφεί για την τέχνη, τον πολιτισμό και την αντρική μόδα.
Πώς διαφέρει η Epoch Times από άλλες εφημερίδες;
Η Epoch Times είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ανεξάρτητη εφημερίδα στην Αμερική. Είμαστε διαφορετικοί από άλλους οργανισμούς μέσων μαζικής ενημέρωσης επειδή δεν επηρεαζόμαστε από καμία κυβέρνηση, εταιρεία ή πολιτικό κόμμα. Ο μόνος μας στόχος είναι να φέρουμε στους αναγνώστες μας ακριβείς πληροφορίες και να είμαστε υπεύθυνοι στο κοινό.
Δεν ακολουθούμε την ανθυγιεινή τάση στο σημερινό περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης, της δημοσιογραφίας που έχει μια ατζέντα, και αντ’ αυτού χρησιμοποιούμε τις αρχές μας Αλήθεια και Παράδοση ως πυξίδα.
[give_form id=”3924″]
