Ένα νέο, εκτεταμένο πακέτο κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας, με στόχο να περιορίσει τα έσοδα του Κρεμλίνου από τα ορυκτά καύσιμα και να ενισχύσει τους περιορισμούς σε τράπεζες, εξαγωγές τεχνολογίας και ξένες εταιρείες που κατηγορούνται ότι βοηθούν τη Μόσχα να παρακάμψει προηγούμενα μέτρα, ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρουσίασε στις 19 Σεπτεμβρίου στις Βρυξέλλες το 19ο κατά σειρά πακέτο κυρώσεων σχετιζόμενο με τη Ρωσία, χαρακτηρίζοντάς το ως αναγκαία απάντηση στην κλιμάκωση της πολεμικής δράσης της Μόσχας στην Ουκρανία.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επισπεύσει την απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου, θα απαγορεύσει συναλλαγές με πρόσθετες ρωσικές τράπεζες και, για πρώτη φορά, θα στοχεύσει σε πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων που χρησιμοποιούνται για την παράκαμψη των οικονομικών περιορισμών», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
«Δυστυχώς, τον τελευταίο μήνα η Ρωσία έδειξε το πλήρες μέγεθος της περιφρόνησής της προς τη διπλωματία και το διεθνές δίκαιο», σημείωσε, επικαλούμενη μαζικές επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους σε ουκρανικές πόλεις, που έπληξαν μάλιστα και τη διπλωματική αποστολή της Ε.Ε. στο Κίεβο. «Δεν πρόκειται για τις ενέργειες κάποιου που επιδιώκει την ειρήνη. Ο Πούτιν κλιμακώνει ξανά και ξανά. Σε απάντηση, η Ευρώπη αυξάνει την πίεση».
Επισπεύδεται η απαγόρευση LNG
Ο πυρήνας της πρότασης είναι η απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού LNG από την 1η Ιανουαρίου 2027, ένα χρόνο νωρίτερα από τον προηγούμενο σχεδιασμό. «Το μέτρο αυτό αποτελεί το αποκορύφωμα της ευρωπαϊκής προσπάθειας να διακόψει τους ενεργειακούς δεσμούς με τη Μόσχα, μέσω προγράμματος της Ε.Ε. που ξεκίνησε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, με στόχο τη διαφοροποίηση προμηθευτών και την επιτάχυνση της στροφής στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
»Ήρθε η ώρα να κλείσουμε τη στρόφιγγα», τόνισε. «Είμαστε έτοιμοι για αυτό. Κάναμε εξοικονόμηση ενέργειας, διαφοροποιήσαμε τις πηγές και επενδύσαμε σε χαμηλού άνθρακα ενέργεια όσο ποτέ άλλοτε. Σήμερα, αυτές οι προσπάθειες φέρνουν αποτελέσματα». Από την έναρξη της εισβολής, το μερίδιο του ρωσικού αερίου στις εισαγωγές της Ε.Ε. μειώθηκε από περίπου 45% το 2021 στο 19% το 2024.
Το νέο πακέτο κυρώσεων μειώνει επίσης το ανώτατο όριο τιμής του ρωσικού αργού στα 47,60 δολάρια το βαρέλι από την G7 και προσθέτει άλλα 118 πλοία από τον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας στη μαύρη λίστα της Ε.Ε., ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό πάνω από τα 560 σκάφη.
Οι κρατικοί κολοσσοί Rosneft και Gazpromneft έρχονται αντιμέτωποι με καθολική απαγόρευση συναλλαγών, ενώ και άλλες ενεργειακές εταιρείες θα δουν τα περιουσιακά τους στοιχεία να «παγώνουν».
Τράπεζες, κρυπτονομίσματα και κινεζικές εταιρείες
Η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η Ε.Ε. εντείνει την εκστρατεία κατά των χρηματοοικονομικών «κενών». «Η Ένωση θα απαγορεύσει συναλλαγές με επιπλέον ρωσικές τράπεζες, θα περιορίσει τις δοσοληψίες με ξένες τράπεζες που συνδέονται με εναλλακτικά ρωσικά συστήματα πληρωμών και θα απαγορεύσει συναλλαγές σε πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων.
»Καθώς οι τακτικές παρακάμψεων γίνονται πιο εξελιγμένες, οι κυρώσεις μας προσαρμόζονται για να παραμένουν μπροστά», σημείωσε. «Για πρώτη φορά, λοιπόν, τα περιοριστικά μέτρα θα επεκταθούν στις πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων και θα απαγορεύσουν σχετικές συναλλαγές».
Η υπουργός Εξωτερικών, Καϊακάλος, συμπλήρωσε ότι τα νέα μέτρα επεκτείνονται σε μεγάλους οικονομικούς παράγοντες που εμπλέκονται στην παράκαμψη κυρώσεων, τη δημιουργία εσόδων και την ενίσχυση της ρωσικής στρατιωτικής βιομηχανίας, καθώς και στο ρωσικό σύστημα πιστωτικών καρτών και άμεσων πληρωμών.
Ανέφερε ακόμη πως προτείνεται η απαγόρευση επενδύσεων σε ρωσικές ειδικές οικονομικές ζώνες και επιπρόσθετα μέτρα για κινεζικές εταιρείες που στηρίζουν τη ρωσική αμυντική βιομηχανία.
«Βασικός στόχος του νέου πακέτου είναι οι εξαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων, η κύρια πηγή χρηματοδότησης των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία. Στοχεύουμε διυλιστήρια, διαμεσολαβητές πετρελαίου και πετροχημικές εταιρείες σε τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας», είπε η φον ντερ Λάιεν. «Σε τρία χρόνια, τα ρωσικά έσοδα από το πετρέλαιο στην Ευρώπη μειώθηκαν κατά 90%. Κλείνουμε οριστικά αυτό το κεφάλαιο».
Οικονομική πίεση
Η φον ντερ Λάιεν επισήμανε ενδείξεις ότι οι κυρώσεις πιέζουν τα ρωσικά δημοσιονομικά, με τα επιτόκια στη Ρωσία να κινούνται στο 17% και τον πληθωρισμό να παραμένει σε υψηλά επίπεδα. «Η υπερθερμασμένη πολεμική οικονομία της Ρωσίας φτάνει στα όριά της», ανέφερε, προσθέτοντας πως τα πρώτα αιτήματα που προβάλλει η Ρωσία σε διαπραγματεύσεις με εταίρους αφορούν την άρση των κυρώσεων, γεγονός που, κατά την ίδια, αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών μέτρων οικονομικής πίεσης.
Το πακέτο ανοίγει και τον δρόμο για τη χορήγηση «επανoρθωτικού δανείου» στην Ουκρανία, που θα χρηματοδοτηθεί από τα έσοδα από τόκους δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Η φον ντερ Λάιεν διαβεβαίωσε ότι το Κίεβο θα αποπληρώσει το δάνειο μόνο όταν η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις για τον πόλεμο.
Απαιτείται πάντως ομοφωνία και των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. για την υιοθέτηση του πακέτου, μια διαδικασία που αναμένεται δύσκολη. Η Σλοβακία είχε παλαιότερα μπλοκάρει το 18ο πακέτο κυρώσεων, με τον πρωθυπουργό Ρόμπερτ Φίτσο να χαρακτηρίζει την έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα «παράλογη». Αντιρρήσεις σε περαιτέρω ενεργειακούς περιορισμούς συνεχίζει να εκφράζει και η Ουγγαρία.
Η φον ντερ Λάιεν δήλωσε επίσης ότι τα νέα μέτρα εναρμονίζονται με τα συμφωνηθέντα των G7, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι διαβουλεύσεις συνεχίζονται με την Ουάσιγκτον, όπου ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει συνδέσει τη στήριξή του σε νέες κυρώσεις με την προϋπόθεση να διακόψουν οι χώρες του ΝΑΤΟ τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου.
Κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψής του στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτή την εβδομάδα, ο Τραμπ δήλωσε: «Ο Πούτιν με απογοήτευσε συνεχίζοντας τον πόλεμο», προσθέτοντας πως «αν πέσει η τιμή του πετρελαίου, ο Πούτιν θα αποσυρθεί—δεν θα έχει άλλη επιλογή».
