Κανένας άνθρωπος σε αυτό τον κόσμο δεν ξεφεύγει από τη θλίψη. Είναι αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ζωής και κάτι που όλοι αναπόφευκτα θα βιώσουμε αρκετές φορές. Η απώλεια αγαπημένων προσώπων, οι χαμένες ευκαιρίες, η ερωτική απογοήτευση και οι ματαιώσεις είναι πράγματα που τα συναντάμε ξανά και ξανά – χωρίς η ζωή να μας ρωτήσει ποιοι είμαστε, τι πιστεύουμε ή από πού καταγόμαστε. Θλίψη θα νιώσουμε όλοι.
Τι μπορούμε να κάνουμε όταν συμβεί αυτό; Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση; Η ανατολική ιατρική βλέπει τη θλίψη με διαφορετικό τρόπο και προτείνει πώς μπορούμε να τη διαχειριστούμε ώστε να βγούμε από αυτήν τη δύσκολη εμπειρία πιο δυνατοί.
Τα συναισθήματα στο σώμα μας
Η ανατολική ιατρική αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα ως αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης, ουσιώδη για τη γενική υγεία. Αντίθετα με τη δυτική ιατρική, η οποία διαχωρίζει τον οργανισμό σε σωματικό κομμάτι και δευτερευόντως σε νοητικό και συναισθηματικό, οι ανατολικοί διατηρούν μια ολιστική άποψη και ιατρική, σύμφωνα με την οποία κάθε πλευρά του ανθρώπινου όντος -σωματική, συναισθηματική και πνευματική- αποτελεί ουσιαστικό μέρος ενός ολόκληρου, υγιούς και αδιαίρετου συνόλου.
Στην ανατολική ιατρική, η συναισθηματική ζωή μας είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική και την πνευματική. Τα συναισθήματα και η συναισθηματική έκφραση είναι μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης. Όταν καταπιέζονται, κρύβονται ή εκφράζονται ανεξέλεγκτα ή άτοπα, τότε μπορεί να μας κάνουν να αρρωστήσουμε.
Αυτή η ιδέα δεν είναι τόσο παράδοξη, αρκεί να σκεφτούμε πώς νιώθουμε στο σώμα μας τα συναισθήματά μας. Όταν, π.χ., παίρνουμε άσχημα νέα, το νιώθουμε στο σώμα μας. Όταν θυμώνουμε ή ανησυχούμε, κι αυτό το νιώθουμε. Προσπαθήστε να καταλάβετε σε ποιο σημείο του σώματός σας νιώθετε το κάθε συναίσθημα. Αν παραγνωρίσουμε αυτή την αλήθεια, τα συναισθήματα παραμένουν, ‘λιμνάζουν’ και προξενούν ασθένειες.
Οι σχέσεις μεταξύ των συναισθημάτων και των εσωτερικών οργάνων του σώματος είναι πράγματα γνωστά στην παραδοσιακή κινέζικη ιατρική. Κάθε συναίσθημα συνδέεται με ένα ορισμένο όργανο, μέσω του οποίου εκδηλώνεται η επίδρασή του στο σώμα. Η θλίψη συγκεκριμένα συνδέεται με τους πνεύμονες και το παχύ έντερο. Άλλες αντιστοιχίες είναι:
- Χαρά – καρδιά
- Ανησυχία, υπερβολική σκέψη – σπλήνα
- Θυμός – συκώτι
- Φόβος – νεφρά
Οι παραπάνω αντιστοιχίσεις χρησιμεύουν και ως εργαλείο διάγνωσης, βοηθώντας έναν ασκούμενο γιατρό να απομονώσει ένα πρόβλημα ανάλογα με τη θέση του και τα συναισθήματα που βιώνονται.
Οι πνεύμονες και η δύναμη να προχωρούμε
Στην ανατολική ιατρική, κάθε όργανο έχει και το συμπληρωματικό του, ένα γιν και ένα γιανγκ, από τη συνεργασία των οποίων εξαρτάται η ισορροπία του σώματος. Όσον αφορά τη θλίψη, οι πνεύμονες είναι το γιν όργανο και το παχύ έντερο το συμπληρωματικό γιανγκ.
Δουλειά των πνευμόνων είναι να προμηθεύουν το σώμα με νέο, πλούσιο σε οξυγόνο αέρα, ενώ το παχύ έντερο απορρίπτει τις άχρηστες ουσίες σε αέναο κύκλο – μέσα το νέο, έξω το περιττό. Πολλά αναπνευστικά και εντερικά προβλήματα έχουν τις ρίζες τους στην υπερβολική θλίψη και, αντίστροφα, η υπερβολική θλίψη μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστικές και εντερικές διαταραχές. Αυτό οφείλεται κυρίως στη διαταραχή της ισορροπίας των εισερχομένων με τα εξερχόμενα, η οποία είναι βασική για την υγεία μας: να μπορούμε να καλωσορίζουμε το νέο και να αποχαιρετάμε το παλιό.
Συνεπώς, το να είμαστε ανοικτοί σε νέες εμπειρίες και να μπορούμε να αφήνουμε τα πράγματα που δεν μας είναι πλέον χρήσιμα είναι καίριας σημασίας για τη σωματική και τη συναισθηματική υγεία μας.
Για την ανατολική ιατρική, τα συναισθήματα είναι είτε η αιτία είτε το αποτέλεσμα μιας ασθένειας. Παραδείγματος χάριν, το άσθμα μπορεί να προκύψει μετά από παρατεταμένη θλίψη (συναίσθημα των πνευμόνων, όπως αναφέραμε). Από την άλλη, κάποιος με χρόνιο άσθμα μπορεί με την πάροδο του χρόνου να αναπτύξει βαθιά θλίψη – σε αυτή την περίπτωση, το άσθμα είναι η αιτία της θλίψης.
Η συναισθηματική πλευρά των πνευμόνων
Όταν η ενέργεια των πνευμόνων είναι ισορροπημένη και άφθονη, σκεφτόμαστε και επικοινωνούμε ξεκάθαρα, είμαστε ανοικτοί σε νέες ιδέες και εμπειρίες, έχουμε θετική εικόνα για τον εαυτό μας και μπορούμε να χαλαρώνουμε, να ξεχνάμε και να είμαστε χαρούμενοι.
Όταν είμαστε λυπημένοι, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για παρατεταμένη ή έντονη λύπη, η ενέργεια των πνευμόνων αποδυναμώνεται και η λειτουργία τους παρουσιάζει ύφεση. Από ενεργειακή άποψη, όταν νιώθουμε πολύ έντονη λύπη, θα δυσκολευόμαστε να χειριστούμε την απώλεια και τις αλλαγές, θα έχουμε ένα αίσθημα αποστασιοποίησης και μια αίσθηση εμμένουσας θλίψης που δεν μας αφήνει.
Η σχέση των πνευμόνων με την αίσθηση του δεσίματος σημαίνει ότι αν δυσκολεύεται κάποιος να αφήσει ή να ξεχάσει ανθρώπους, μέρη ή εμπειρίες – ή αν ζει ξανά και ξανά το παρελθόν – είναι πιθανό οι πνεύμονες του να αποδυναμωθούν. Αυτά τα συναισθήματα είναι αρκετά κοινά όταν περνάμε μία έντονη ή παρατεταμένη λύπη.
Η παρατεταμένη θλίψη αποδυναμώνει τους πνεύμονες και την ικανότητά τους να φέρνουν μέσα στο σώμα νέα ενέργεια (τσι). Τσι ονομάζουμε την ενέργεια που λαμβάνουμε μέσω της τροφής και της αναπνοής, την οποία χρειάζεται το σώμα μας για να εκτελεί τις διάφορες λειτουργίες του. Όταν η παρατεταμένη θλίψη δεν αναγνωρίζεται, αντιμετωπίζεται και απελευθερώνεται είναι πιθανό να οδηγήσει σε κατάθλιψη ή και σε σοβαρότερα ακόμα προβλήματα.
Οι πνεύμονες συνδέονται με:
- το γιν
- Συμπληρωματικό όργανο γιανγκ: παχύ έντερο
- Συναίσθημα: Θλίψη
- Εποχή: Φθινόπωρο
- Γεύση: πικάντικη
- Χρώμα: Λευκό
Βιώνοντας τη θλίψη με υγιή τρόπο
Ευτυχώς, υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να περάσουμε μια δύσκολη περίοδο θλίψης με πιο ανώδυνο τρόπο. Το πιο σημαντικό είναι να συνειδητοποιήσουμε και να παραδεχτούμε πώς νιώθουμε. Πολλοί άνθρωποι αρνούνται να αναγνωρίσουν τα δύσκολα, δυσάρεστα και δυσβάσταχτα συναισθήματα, ενώ άλλοι προτιμούν να τα αγνοούν ολοκληρωτικά. Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι να αρχίσετε να παρατηρείτε τα συναισθήματά σας, αυτά θα παραμένουν. Αυτή η στάσιμη θλίψη είναι ό, τι χειρότερο για τον οργανισμό σας και μπορεί να επιφέρει πραγματική πανωλεθρία στο σώμα σας και στη ζωή σας μέχρι να καταφέρετε να τη δουλέψετε και να την αφήσετε πίσω σας.
Δεν υπάρχει ιδανικός τρόπος αντιμετώπισης της θλίψης – καθείς πρέπει να βρει τον δικό του δρόμο. Ωστόσο, το να την αναγνωρίσουμε, να την επεξεργαστούμε και τελικά να την αφήσουμε είναι όλα απαραίτητα βήματα για μια υγιή, χαρούμενη ζωή.
Όταν βιώνουμε και εκφράζουμε πλήρως τη θλίψη μας και προχωρούμε στη λύση της, η διαδικασία μας δυναμώνει τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Αυτού του είδους η συναισθηματική ρύθμιση είναι το κλειδί για να έχουμε ισορροπία σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Ακολουθούν μερικές προτάσεις, που ίσως σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τη θλίψη με υγιή τρόπο.
Αναπνευστικές ασκήσεις για την απελευθέρωση της θλίψης
Λόγω της σύνδεσης της θλίψης με τους πνεύμονες, ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους για να απελευθερώσετε αυτό το συναίσθημα είναι οι βαθιές αναπνευστικές ασκήσεις: αναπνέοντας βαθιά μέχρι την κοιλιά σας και γεμίζοντας τους πνεύμονες με αέρα στο μέγιστο. Προσθέτοντας τον οραματισμό, η άσκηση γίνεται ακόμα πιο αποτελεσματική και συμβάλλει στον καθαρισμό, αποτοξίνωση και απελευθέρωση της θλίψης από το σώμα.
Βαθιές αναπνοές
Αναπνεύστε αργά από τη μύτη, στέλνοντας όσο αέρα μπορείτε στην κοιλιά σας. Όταν έχουν γεμίσει και τα πνευμόνια σας, κρατήστε τον αέρα μετρώντας μέχρι το πέντε και κατόπιν εκπνεύστε αργά από το στόμα, αδειάζοντας πλήρως τα πνευμόνια σας. Επαναλάβατε τρεις φορές. Όταν είστε σε κατάσταση πένθους, είναι καλό να κάνετε αυτή την άσκηση τρεις φορές την ημέρα.
Οραματισμός λευκού θεραπευτικού φωτός
Αυτή η τεχνική συνδυάζει τις αναπνοές με τον οραματισμό. Καθώς το χρώμα των πνευμόνων είναι το λευκό, οραματιζόμαστε λευκό φως.
Καθόμαστε αναπαυτικά με τα δυο πόδια να πατάνε σταθερά στο έδαφος και τα χέρια μας να ακουμπάνε στα πόδια. Εντοπίζουμε νοητικά τη θέση των πνευμόνων στο στήθος και συνδεόμαστε μαζί τους. Όσο πιο καθαρή είναι η σύνδεση τόσο καλύτερα και γρηγορότερα τα αποτελέσματα.
Αναπνέουμε αργά από τη μύτη, πηγαίνοντας τον αέρα μέχρι την κοιλιά, γεμίζοντας τους πνεύμονες στο μέγιστο, ενώ παράλληλα τους ‘βλέπουμε’ να γεμίζουν μέσα στο στήθος μας. Ενώ κρατάμε την αναπνοή μας μετρώντας μέχρι το πέντε, οραματιζόμαστε ένα λευκό θεραπευτικό φως να πλημμυρίζει τα πνευμόνια μας. Κατόπιν, εκπνέουμε αργά, αδειάζοντας πλήρως τους πνεύμονες και ‘βλέποντας’ τη θλίψη να φεύγει μαζί με τον αέρα. Επαναλαμβάνουμε τρεις φορές, νιώθοντας κάθε φορά το λευκό φως να θεραπεύει τους πνεύμονές μας. Με κάθε εκπνοή, βγάζουμε κυριολεκτικά και τη θλίψη. Μπορείτε να κάνετε αυτή την άσκηση όσες φορές θέλετε. Θα σας βοηθήσει να διώξετε τη θλίψη από το σώμα σας.
Περπατώντας στη φύση
Το να είμαστε έξω, στη φύση, είναι μια από τις πιο θεραπευτικές δραστηριότητες, ιδίως για περιόδους πένθους. Περπατήστε έξω, ανάμεσα σε δέντρα – είναι οι πνεύμονες του πλανήτη μας – παίρνοντας βαθιές αναπνοές που γεμίζουν το σώμα σας με οξυγόνο και διώχνουν κάθε τι περιττό.
Μιλήστε σε έναν καλό φίλο
Η ομιλία είναι άλλος ένας δρόμος που οδηγεί τη θλίψη έξω από το σώμα. Όταν μοιραζόμαστε με έναν καλό μας φίλο τη θλίψη μας, τη βάζουμε σε κίνηση και την επεξεργαζόμαστε ευκολότερα. Όταν τα συναισθήματα βαλτώνουν μέσα μας χωρίς να τα αναγνωρίζουμε, γίνονται βλαβερά. Οι φίλοι μας μας βοηθούν να τα δούμε και να τα εξετάσουμε υπό νέο πρίσμα και από κάποια απόσταση.
Βελονισμός και μασάζ
Στην ανατολική ιατρική, θέλουμε η ενέργεια να κινείται. Όταν δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας, η ροή της ενέργειας παρεμποδίζεται οδηγώντας στη δημιουργία ασθενειών.
Ο βελονισμός και το μασάζ είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά μέσα επαναφοράς της κίνησης της ενέργειας και διατήρησης της υγείας. Πόσες φορές κατά τη διάρκεια του μασάζ δεν νιώσατε έναν σκληρό κόμπο κάτω από τα δάκτυλα του χειρομαλάκτη; Αυτοί οι κόμποι είναι οι υλικές εκδηλώσεις της μπλοκαρισμένης ενέργειας.
Όταν πενθούμε, το μασάζ και ο βελονισμός μπορεί να αποδειχθούν εξαιρετικά βοηθητικά και παρηγορητικά εργαλεία, απελευθερώνοντας κάθε τι που ‘κολλάει’. Είναι συχνό φαινόμενο οι άνθρωποι να κλαίνε κατά τη διάρκεια του μασάζ ή του βελονισμού, γιατί αυτές οι τεχνικές κινούν τα συσσωρευμένα από χρόνια ή δεκαετίες πράγματα – κάτι πολύ καλό. Το κλάμα είναι και αυτό ένας τρόπος αποβολής της θλίψης από το σώμα – είναι μια ισχυρή κάθαρση.
Τελευταίες σκέψεις
Μερικές από τις παραπάνω ιδέες είναι αρκετά ξένες προς τον δυτικό τρόπο σκέψης, εντούτοις έχουν διαμορφωθεί από χιλιάδες χρόνια παρατήρησης και πρακτικής. Η συναισθηματική συνειδητότητα είναι κάτι που επιβάλλεται να μάθουμε και να καλλιεργήσουμε, αν θέλουμε να έχουμε μια καλή και υγιή ζωή.
Η κατανόηση και επεξεργασία των συναισθημάτων μας είναι μια ευκαιρία για ανάπτυξη, αυτογνωσία και καλύτερο, πιο συνειδητό αυτοέλεγχο. Έχοντας αυτογνωσία μπορούμε να καταλαβαίνουμε και τους άλλους καλύτερα και να σχετιζόμαστε μαζί τους με μεγαλύτερη συμπόνια και καλοσύνη, κάτι που σύμφωνα με την αρχαία σοφία είναι το κλειδί για μια ευτυχισμένη, γεμάτη ζωή.
Μετάφραση: Αλία Ζάε
