ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ — Η επίθεση των Ηνωμένων Πολιτειών σε τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας της 21ης προς την 22α Ιουνίου εκτελέστηκε βάσει ενός ιδιαίτερα περίπλοκου σχεδίου, στο οποίο συμμετείχαν περισσότερα από 125 αεροσκάφη και πολεμικά πλοία, ενώ αξιοποιήθηκαν και μέθοδοι παραπλάνησης, όπως δήλωσε ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πητ Χέγκσεθ, σε συνέντευξη Τύπου στο Πεντάγωνο.
Σύμφωνα με τον Χέγκσεθ, οι προετοιμασίες για την επιχείρηση — με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Μεταμεσονύκτιο Σφυρί» — είχαν ξεκινήσει μήνες πριν, «ώστε να είμαστε έτοιμοι όταν θα το ζητούσε ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών».
Η επίθεση των ΗΠΑ σημειώθηκε μία εβδομάδα μετά από αιφνιδιαστικά ισραηλινά πλήγματα σε ολόκληρο το Ιράν, με στόχο την αποδυνάμωση του πυρηνικού του προγράμματος και των στρατιωτικών του δυνατοτήτων.
Εντασσόμενες στην ευρύτερη σύγκρουση που άνοιξε το Ισραήλ, οι ΗΠΑ έθεσαν ως κύριο στόχο τους την υπόγεια μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό, η οποία βρίσκεται σε ορεινή περιοχή και σε μεγάλο βάθος. Για την καταστροφή της χρησιμοποιήθηκαν βομβαρδιστικά B-2 Spirit της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, εξοπλισμένα με βόμβες διάτρησης σκυροδέματος βάρους 30.000 λιβρών, τύπου GBU-57A/B.
Ο στρατηγός Νταν Κέιν, πρόεδρος του Μεικτού Επιτελείου, δήλωσε ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη αποστολή βομβαρδιστικών B-2 από το 2001, τη δεύτερη μεγαλύτερη συνολικά και την πρώτη επιχειρησιακή χρήση των συγκεκριμένων βομβών.
Χρονολόγιο της επιχείρησης
- Η επιχείρηση ξεκίνησε λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ώρα Ανατολικής Ακτής, στις 21 Ιουνίου, όταν επτά βομβαρδιστικά B-2 αναχώρησαν από τη βάση Whiteman της Πολεμικής Αεροπορίας στο Μισούρι, κατευθυνόμενα ανατολικά προς το Ιράν.
- Τα βομβαρδιστικά B-2 έλαβαν υποστήριξη ανεφοδιασμού από δεκάδες ιπτάμενα τάνκερ καθ’ όλη τη διάρκεια της πτήσης τους πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό και τη Μεσόγειο Θάλασσα.
- Τα επτά αμερικανικά βομβαρδιστικά έφτασαν στην περιοχή ευθύνης της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ περίπου στις 17:00, ώρα Ανατολικής Ακτής (περίπου τα μεσάνυχτα ώρα Ελλάδος), στις 22 Ιουνίου. Λίγο πριν από την είσοδο αυτών των βομβαρδιστικών στην περιοχή της Κεντρικής Διοίκησης, αμερικανικά υποβρύχια άρχισαν να εκτοξεύουν πυραύλους κρουζ τύπου Τόμαχοκ εναντίον στόχων στο Ιράν.
- Αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη πέταξαν μπροστά από τα βομβαρδιστικά και το σύνολο της αεροπορικής δύναμης κρούσης εισήλθε στον ιρανικό εναέριο χώρο περίπου στις 6 μ.μ., ώρα Ανατολικής Ακτής (περίπου μία και μισή μετά τα μεσάνυχτα, ώρα Ιράν).
- Καθώς πετούσαν μπροστά, τα αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη άρχισαν προληπτικά να καταστέλλουν τα ιρανικά συστήματα αεράμυνας γύρω από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Φορντό και της Νατάνζ, ανοίγοντας τον δρόμο για τα πληρώματα των βομβαρδιστικών.
- Περίπου στις 6:40 μ.μ., ώρα Ανατολικής Ακτής (2:00 π.μ., ώρα Ιράν), τα πρώτα πληρώματα των βομβαρδιστικών έφτασαν στην πυρηνική εγκατάσταση του Φορντό και έριξαν δύο βόμβες GBU-57. Κατά τη διάρκεια των επόμενων 20 λεπτών, τα υπόλοιπα πληρώματα των βομβαρδιστικών έριξαν τα φορτία τους πάνω από το Φορντό και τη Νατάνζ.
- Οι εκτοξευθέντες από τη θάλασσα πύραυλοι Τόμαχοκ έφτασαν στον τρίτο και τελευταίο στόχο, την πυρηνική εγκατάσταση του Ισφαχάν στο Ιράν, και ολοκλήρωσαν την επιχείρηση βομβαρδισμού περίπου στις 7:05 μ.μ., ώρα Ανατολικής Ακτής (περίπου 2:30 π.μ. ώρα Ιράν).
- Τα πληρώματα των βομβαρδιστικών B-2 εξήλθαν από τον ιρανικό εναέριο χώρο περίπου στις 7:30 μ.μ., ώρα Ανατολικής Ακτής (περίπου 3:00 π.μ., ώρα Ιράν).
Κατά τη διάρκεια των δηλώσεων στον Τύπο, το πρωί της 22ας Ιουνίου, σχετικά με τις επιδρομές, ο Χέγκσεθ ανέφερε ότι τα πληρώματα των αεροσκαφών των ΗΠΑ ήταν στη διαδικασία επιστροφής στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι ΗΠΑ ρίχνουν 14 βαριές διατρητικές βόμβες
Αφού το πρώτο βομβαρδιστικό έριξε τις δύο βόμβες GBU-57, τα υπόλοιπα έξι βομβαρδιστικά B-2 απελευθέρωσαν από δύο βαριές διατρητικές βόμβες το καθένα πάνω από τις εγκαταστάσεις του Φορντό και της Νατάνζ.
Συνολικά, τα πληρώματα αυτών των βομβαρδιστικών έριξαν 14 διατρητικές βόμβες.
Υποβρύχια εκτοξεύουν πάνω από δύο δεκάδες πυραύλους Τόμαχοκ
Αναφερόμενος στην επιχείρηση, ο Κέιν δήλωσε ότι τα αμερικανικά υποβρύχια που συμμετείχαν στις επιδρομές άρχισαν να εκτοξεύουν «πάνω από δύο δεκάδες πυραύλους Τόμαχοκ επίγειας επίθεσης εναντίον κρίσιμων επιφανειακών υποδομών στο Ισφαχάν».
Τα αεροναυτικά στοιχεία του πακέτου επιδρομής των ΗΠΑ συντονίστηκαν προσεκτικά ώστε οι επιπτώσεις των πυραύλων Τόμαχοκ να συμπέσουν με το στενό χρονικό πλαίσιο του υπόλοιπου πακέτου επιδρομής.
Μέθοδοι παραπλάνησης
Η επιχείρηση επιδρομής των ΗΠΑ περιελάμβανε διάφορες μεθόδους παραπλάνησης προκειμένου να αποπροσανατολίσει τις ιρανικές άμυνες.
Ενώ τα πληρώματα των βομβαρδιστικών που ήταν υπεύθυνα για την εκτέλεση των επιδρομών πετούσαν ανατολικά από τη βάση της Πολεμικής Αεροπορίας Whiteman, ο Κέιν ανακοίνωσε ότι ορισμένα βομβαρδιστικά κατευθύνονταν δυτικά πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Ο Κέιν δήλωσε ότι επρόκειτο για «μια επιχείρηση παραπλάνησης γνωστή μόνο σε έναν εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό στρατιωτικών σχεδιαστών και βασικών ηγετών εδώ στην Ουάσιγκτον και στην Τάμπα».
Ο ανώτατος Αμερικανός στρατηγός ανέφερε ότι οι αμερικανικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν και άλλες τακτικές παραπλάνησης κατά τη διάρκεια της αποστολής, χωρίς όμως να διευκρινίσει ποιες ήταν αυτές.
Περισσότερα από 125 αμερικανικά αεροσκάφη
Σύμφωνα με τον Κέιν, περισσότερα από 125 στρατιωτικά αεροσκάφη συμμετείχαν στην «Επιχείρηση Μεταμεσονύκτιο Σφυρί», μεταξύ αυτών τα βομβαρδιστικά B-2 stealth, «πολλαπλές πτήσεις μαχητικών τετάρτης και πέμπτης γενιάς» και «δεκάδες και δεκάδες αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού».
Καμία βολή από το Ιράν
Τονίζοντας τον αιφνιδιαστικό χαρακτήρα της επιχείρησης, ο Κέιν ανέφερε πως ο αμερικανικός στρατός δεν έχει πληροφορίες για κάποιο περιστατικό κατά το οποίο ιρανικές δυνάμεις να έβαλαν κατά των αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών κατά τη διάρκεια της αποστολής.
«Τα ιρανικά μαχητικά δεν πέταξαν, και φαίνεται πως τα ιρανικά συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας δεν μας εντόπισαν καθ’ όλη τη διάρκεια της αποστολής», είπε ο Κέιν. «Διατηρήσαμε πλήρως το στοιχείο του αιφνιδιασμού.»
Ο Χέγκσεθ τόνισε επίσης ότι οι ικανότητες και ο συντονισμός που επέδειξαν οι αμερικανικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της επιχείρησης θα αποτελέσουν καθοριστικό παράγοντα αποτροπής του Ιράν από το να προβεί σε αντίποινα.
«Πιστεύουμε ότι αυτό θα έχει σαφή ψυχολογική επίδραση στον τρόπο με τον οποίο βλέπουν το μέλλον, και ελπίζουμε ότι θα ακολουθήσουν τη διαπραγματευτική οδό προς την επίτευξη ειρήνης», παρατήρησε. «Δεν θα μπορούσα να είμαι πιο υπερήφανος για τον τρόπο που λειτούργησε αυτή η μονάδα, για την ακρίβεια, την προσοχή και τον επαγγελματισμό των στρατιωτών που συμμετείχαν σε αυτήν την αποστολή.»
Συνεχίζονται οι αξιολογήσεις των ζημιών
Ο Χέγκσεθ δήλωσε ότι η «Επιχείρηση Μεταμεσονύκτιο Σφυρί», ξεκίνησε με σκοπό την καταστροφή ή «τη σοβαρή υπονόμευση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν».
Η πλήρης έκταση των ζημιών που προκλήθηκαν στις τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί ανεξάρτητα ακόμη. Παρόλα αυτά, ο Κέιν εξέφρασε μια αισιόδοξη αρχική εκτίμηση.
«Γνωρίζω ότι το θέμα των ζημιών από τα πλήγματα ενδιαφέρει ιδιαίτερα», είπε. «Για την τελική εκτίμηση των βλαβών θα χρειαστεί χρόνος, αλλά οι πρώτες αξιολογήσεις δείχνουν ότι και οι τρεις τοποθεσίες υπέστησαν εξαιρετικά σοβαρές ζημιές και καταστροφές.»
Σε δήλωση που δημοσιοποίησε η κρατική PressTV του Ιράν λίγο μετά τις επιδρομές των ΗΠΑ, ο Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας του Ιράν υποσχέθηκε ότι θα συνεχίσει το έργο του και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να καταδικάσει την επίθεση.
Ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς δήλωσε ότι οι αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές σε τρεις από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν έχουν καθυστερήσει σημαντικά το πυρηνικό πρόγραμμα του καθεστώτος, κατά την εκτίμησή του.
«Νιώθω απόλυτη βεβαιότητα ότι έχουμε καθυστερήσει σημαντικά την ανάπτυξη πυρηνικού όπλου από πλευράς τους, και αυτός ήταν ο στόχος αυτής της επίθεσης. Γι’ αυτό ήταν επιτυχία», είπε ο Βανς στις 22 Ιουνίου στην εκπομπή Meet the Press του NBC.
«Πιστεύω ότι έχουμε ουσιαστικά ανακόψει το πρόγραμμά τους για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Νομίζω ότι θα περάσουν πάρα πολλά χρόνια πριν οι Ιρανοί μπορέσουν να αναπτύξουν πυρηνικά όπλα.»
Προ της επίθεσης, το Ισραήλ είχε δηλώσει ότι το Ιράν μπορεί να απέχει μόλις μερικές εβδομάδες από την απόκτηση πυρηνικού όπλου, ενώ ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε πει ότι το Ιράν βρισκόταν σε απόσταση εβδομάδων έως μηνών από την κατασκευή μίας πυρηνικής βόμβας.
