Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε μια φιλόδοξη πρωτοβουλία για την απεξάρτηση των Ηνωμένων Πολιτειών από την Κίνα όσον αφορά τα μεταλλεύματα σπάνιων γαιών μέσα σε διάστημα 18 μηνών.
Σε συνέντευξή του, στις 2 Νοεμβρίου, στην εκπομπή 60 Minutes του CBS, ο Τραμπ τόνισε την κατεπείγουσα φύση του προγράμματος αυτού, το οποίο χαρακτήρισε ως κρίσιμη προτεραιότητα για την εθνική ασφάλεια.
«Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα έχουμε όλα όσα χρειαζόμαστε. Έχουμε θεσπίσει ένα πρόγραμμα έκτακτης ανάγκης και μέσα σε έναν-ενάμιση χρόνο, θα έχουμε πλήρη αυτάρκεια, ανεξαρτήτως της απειλής που θα αντιμετωπίσουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η ανακοίνωση σχετίζεται με τα πρόσφατα περιοριστικά μέτρα στις εξαγωγές των σπάνιων γαιών που επέβαλε το Πεκίνο, τα οποία τόσο ο Τραμπ όσο και η κυβέρνησή του θεωρούν στρατηγική απειλή για τις ΗΠΑ. Η Κίνα ελέγχει σήμερα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής, και ακόμη μεγαλύτερο μερίδιο στην επεξεργασία τους. Τα συγκεκριμένα μεταλλεύματα είναι απαραίτητα για τεχνολογίες αιχμής, από τα τηλέφωνα με σύνδεση στο διαδίκτυο έως τον αμυντικό εξοπλισμό.
Αναφερόμενος σε παλαιότερες κινήσεις της Κίνας, ο Τραμπ υπενθύμισε ότι το Πεκίνο είχε εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημά του, επιβάλλοντας ελέγχους στις εξαγωγές κατά τη διάρκεια διπλωματικής κρίσης με την Ιαπωνία το 2010.
Πρόσθεσε ότι περίπου μια δεκαετία αργότερα, η Κίνα εφάρμοσε ανάλογα μέτρα και κατά των Ηνωμένων Πολιτειών, περιορίζοντας την πρόσβαση σε βασικά υλικά όπως το αντιμόνιο, το γερμάνιο και το βολφράμιο. «Αυτό συνιστά πραγματικά μια απειλή κατά του κόσμου. Όλος ο κόσμος συσπειρώθηκε, νομίζω, κατόπιν δικής μας πρωτοβουλίας», επεσήμανε ο Τραμπ.
Ο πρόεδρος εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι οι ΗΠΑ μπορούν να υπερβούν αυτές τις προκλήσεις, προβλέποντας ότι «μέσα σε δύο χρόνια το ζήτημα των σπάνιων γαιών θα σταματήσει να υφίσταται ως πρόβλημα». Παρότι η Κίνα συμφώνησε σε προσωρινή αναστολή των περιορισμών στις εξαγωγές σπάνιων γαιών έπειτα από συνεννόηση με τον Τραμπ και τον Σι Τζινπίνγκ, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να εργάζονται εντατικά για την απεξάρτηση των αλυσίδων εφοδιασμού από το κινεζικό μονοπώλιο.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του, ο Τραμπ απέδωσε εν μέρει το έδαφος για αυτήν τη στροφή στη δασμολογική πολιτική που ακολούθησε η κυβέρνησή του. «Οι δασμοί μάς προσφέρουν εθνική ασφάλεια και τεράστιο πλούτο. Όταν μας έκοψαν τις σπάνιες γαίες – σε εμάς και στον υπόλοιπο κόσμο – επέβαλα αμέσως δασμό 100% πάνω από τον ήδη υπάρχοντα. Τότε, αμέσως κάθισαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», τόνισε.
Σε ξεχωριστή του εμφάνιση στην εκπομπή State of the Union του CNN, ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσσεντ εξέφρασε τη στήριξή του στη δέσμευση του Τραμπ για ανεξαρτησία των ΗΠΑ από τις σπάνιες γαίες.
Υπογράμμισε πως η απειλή από τους κινεζικούς ελέγχους έχει επιφέρει ταχεία κινητοποίηση των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους. «Αυτό το σχεδίαζαν εδώ και 25-30 χρόνια. Οι ΗΠΑ είχαν μείνει αδρανείς. Τώρα, όμως, αυτή η κυβέρνηση θα κινηθεί με ταχύτητα αστραπής τα επόμενα ένα με δύο χρόνια», δήλωσε ο Μπέσσεντ.
Σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, η Κίνα ελέγχει περίπου το 70% της παγκόσμιας εξόρυξης σπάνιων γαιών και το 90% των δυνατοτήτων διαχωρισμού και επεξεργασίας. Ο Μπέσσεντ τόνισε τη σημασία συντονισμένης απάντησης από τις συμμαχικές χώρες: «Έχουμε συσπειρώσει τους συμμάχους, και έτσι όλες οι δυτικές δημοκρατίες, οι ασιατικές δημοκρατίες και η Ινδία θα συμμετάσχουν σε αυτή την κοινή προσπάθεια δημιουργίας δικών μας αλυσίδων εφοδιασμού. Δεν επιδιώκουμε αποσύνδεση από την Κίνα, αλλά πρέπει να μειώσουμε τον κίνδυνο. Έχει αποδειχθεί σε πολλές περιπτώσεις αναξιόπιστος εταίρος».
Για την ενίσχυση της αμερικανικής επάρκειας στα κρίσιμα αυτά υλικά, η κυβέρνηση Τραμπ προχωρά ταχύτερα στη διαδικασία αδειοδότησης νέων μεταλλευτικών έργων και χρηματοδοτεί μονάδες επεξεργασίας, ενώ καλεί τους συμμάχους της να συντονίσουν τις επενδύσεις τους ώστε να μειωθεί η παγκόσμια εξάρτηση από την Κίνα.
Ο Μπέσσεντ κατέληξε λέγοντας πως αυτές οι πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να περιορίσουν την ισχύ που προσφέρει στο Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας η αποκλειστικότητα της παραγωγής και επεξεργασίας των σπάνιων γαιών μέσα σε ένα ή δύο χρόνια.
