Η Κίνα επιχειρεί να προσεγγίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση, ασκώντας ταυτόχρονα τιμωρητική πολιτική σε βάρος της – μια αντίφαση που αρχίζει να έχει ορατές συνέπειες.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι, βρέθηκε στις Βρυξέλλες στις 2 Ιουλίου για να προετοιμάσει σύνοδο κορυφής με αφορμή την επέτειο των 50 ετών διπλωματικών σχέσεων ΕΕ–Κίνας.
Δύο ημέρες αργότερα, το Πεκίνο επέβαλε δασμούς έως και 34,9% στο ευρωπαϊκό μπράντι. Στις 6 Ιουλίου, πήγε ακόμη παραπέρα, απαγορεύοντας στους περισσότερους ευρωπαίους προμηθευτές τη συμμετοχή σε μεγάλους διαγωνισμούς προμήθειας ιατρικού εξοπλισμού στην Κίνα. Αμφότερα τα μέτρα ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της ιδιαίτερα σημαντικής περιοδείας του Γουάνγκ σε Βρυξέλλες, Βερολίνο και Παρίσι.
Ο Γουάνγκ Γι ζητεί από την Ευρώπη να σταθεί στο πλευρό του Πεκίνου απέναντι στην εντεινόμενη πίεση των ΗΠΑ. Ωστόσο, το Πεκίνο πλήττει ακριβώς τις εξαγωγές που ενδιαφέρουν περισσότερο την Ευρώπη, σε μια τακτική που, σύμφωνα με αναλυτές, απομακρύνει περαιτέρω τις δύο πλευρές.
Οι ίδιοι υπενθυμίζουν ότι η ασφάλεια της Ευρώπης εξακολουθεί να βασίζεται στις ΗΠΑ, η υπομονή της με τα εμπόδια της κινεζικής αγοράς εξαντλείται, ενώ η σταθερή υποστήριξη του Πεκίνου στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία καθιστά ανούσια κάθε συζήτηση για πολιτική προσέγγιση.
Το διπλό χτύπημα του Πεκίνου
Την 4η Ιουλίου, το κινεζικό Υπουργείο Εμπορίου επέβαλε δασμούς έως 34,9% στο ευρωπαϊκό μπράντι, επικαλούμενο παραβιάσεις «αντιντάμπινγκ».
Δύο ημέρες μετά, το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι οι εταιρείες της ΕΕ που δεν κατασκευάζουν ήδη στην Κίνα δεν θα μπορούν πλέον να συμμετέχουν σε μεγάλους διαγωνισμούς προμηθειών νοσοκομειακού εξοπλισμού. Οι διαγωνισμοί αυτοί αφορούν συμβάσεις αξίας άνω των 45 εκατ. γιουάν, ενώ για μη Ευρωπαίους προμηθευτές το ποσοστό ευρωπαϊκών εξαρτημάτων δεν πρέπει να ξεπερνά το 50% της αξίας κάθε σύμβασης.
Τα μέτρα πλήττουν δυναμικούς και εξειδικευμένους τομείς της Ευρώπης – από τα τεχνητά μέλη και τα χειρουργικά εργαλεία έως τα ενδοσκόπια και τα τεχνητά όργανα – με μοναδική εξαίρεση εξοπλισμό που μόνο ευρωπαϊκές εταιρείες μπορούν να προμηθεύσουν.
Η ΕΕ διαμαρτύρεται εδώ και χρόνια για το γεγονός ότι, ενώ το 95% των ευρωπαϊκών δημοσίων διαγωνισμών είναι ανοιχτοί σε ξένες εταιρείες, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις πρακτικά αποκλείονται από αντίστοιχες συμβάσεις στην Κίνα.
Στις 20 Ιουνίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενεργοποίησε το νέο διεθνές εργαλείο δημοσίων συμβάσεων, αποκλείοντας κινεζικές επιχειρήσεις από διαγωνισμούς ιατρικού εξοπλισμού άνω των 5 εκατ. ευρώ σε όλη την ΕΕ. Το μπράντι και τα ιατρικά μηχανήματα αποτελούν απλώς τα τελευταία επεισόδια ενός κλιμακούμενου εμπορικού πολέμου.
Οι Βρυξέλλες ερευνούν επίσης κινεζικές προσφορές για αιολικά πάρκα, σιδηροδρομικά έργα και φωτοβολταϊκά πάνελ, ενώ έχουν ήδη επιβάλει προσωρινούς δασμούς έως 35,3% στα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα λόγω κρατικών επιδοτήσεων.
Ο αναλυτής διεθνών σχέσεων, Γουάνγκ Γι, δήλωσε στην Epoch Times ότι τα ευρωπαϊκά μέτρα ήταν αποτέλεσμα μήνες ερευνών, διαλόγου και άκαρπων διαπραγματεύσεων. «Το Πεκίνο, χωρίς πραγματική αιτία, αντέδρασε αμέσως και σηματοδότησε μετωπική σύγκρουση. Αυτή η διπλωματία της “λύσσας του λύκου” αποτελεί βαρύ πλήγμα για τις σχέσεις ΕΕ–Κίνας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο ίδιος εκτιμά πως ο Γουάνγκ ταξίδεψε στην Ευρώπη για να την φέρει πιο κοντά στην Κίνα και να ανατρέψει το ευρωατλαντικό μέτωπο. «Όταν όμως διακυβεύονται οικονομικά συμφέροντα, το Πεκίνο αρνείται να κάνει ουσιαστικές παραχωρήσεις. Θέλει την Ευρώπη με το μέρος του, αλλά συνεχίζει την επιθετική πολιτική. Αυτή είναι η αντίφαση», τόνισε.
Η εμπιστοσύνη είχε ήδη διαβρωθεί λόγω Ουκρανίας. «Δεν μπορείς να επιδιώκεις σύσφιξη δεσμών με την Ευρώπη όσο υποστηρίζεις έναν πόλεμο στην ευρωπαϊκή γειτονιά», προειδοποίησε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλλας, τον Γουάνγκ Γι κατά τη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες στις 2 Ιουλίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Γουάνγκ παραδέχθηκε στη συνομιλία πως «το Πεκίνο δεν αντέχει στρατιωτική ήττα της Ρωσίας επειδή φοβάται ότι κατόπιν οι ΗΠΑ θα στραφούν εξ ολοκλήρου κατά της Κίνας» — μια παραδοχή που αποκλίνει από την κλασική θέση ουδετερότητας του Πεκίνου. Η Κάλλας ζήτησε από την Κίνα να διακόψει κάθε υλική στήριξη στη ρωσική πολεμική μηχανή.
Ο Ολά Ιβασένκο, επικεφαλής της υπηρεσίας εξωτερικών πληροφοριών της Ουκρανίας, δήλωσε στα τέλη Μαΐου πως διαθέτει επιβεβαιωμένες πληροφορίες ότι η Κίνα προμηθεύει μηχανήματα ακριβείας, χημικά, πυρίτιδα και ηλεκτρονικά εξαρτήματα για drones σε τουλάχιστον 20 ρωσικά εργοστάσια όπλων.
Μέχρι τις αρχές του 2025, «το 80% των κρίσιμων ηλεκτρονικών εξαρτημάτων στα ρωσικά drones προερχόταν από την Κίνα, συχνά μέσω ενδιάμεσων εταιρειών».
Οι συνέπειες δεν άργησαν να επηρεάσουν και κινέζικα συμφέροντα. Ρωσικό drone που έπληξε το λιμάνι της Οδησσού το διάστημα 3–4 Ιουλίου προκάλεσε φθορές και στο κινεζικό προξενείο, ενώ τα συντρίμμια των drones περιείχαν κινεζικά εξαρτήματα, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Τα όρια της κινεζικής πίεσης
Όπως και με τις ΗΠΑ, η Κίνα διατηρεί τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα έναντι της Ευρώπης — πάνω από 300 δισ. δολάρια το 2024 — συνεπώς μια κλιμάκωση των αντιποίνων ενδέχεται να πλήξει τελικά περισσότερο το Πεκίνο παρά τις Βρυξέλλες.
Η ασφάλεια της Ευρώπης διασφαλίζεται από τη Συμμαχία του ΝΑΤΟ και ο μεγαλύτερος εξαγωγικός της εταίρος παραμένουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. «Μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου, η Ευρώπη σχεδόν σίγουρα θα προτιμήσει τις ΗΠΑ», σημειώνει ο καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Σεντ Τόμας, Γιαογιάο Γιουάν, μιλώντας στην Epoch Times. «Η εμπιστοσύνη καταρρέει με ταχύτητα», προσθέτει.
Η προσπάθεια προσέγγισης της ΕΕ από το Πεκίνο έχει επιφέρει το αντίθετο αποτέλεσμα, εντείνοντας τις τριβές. Με τον αποκλεισμό των ευρωπαϊκών εταιρειών από μεγάλους διαγωνισμούς νοσοκομειακού εξοπλισμού, η Κίνα κινδυνεύει να πλήξει τις δικές της ανάγκες, καθώς εξακολουθεί να εξαρτάται ιδιαίτερα από την ευρωπαϊκή τεχνολογία υψηλής τεχνολογίας. «Η Κίνα διακινδυνεύει να στερήσει από τους ίδιους της τους ασθενείς κορυφαίο ιατρικό εξοπλισμό», παρατηρεί ο Γουάνγκ.
Το ρήγμα διευρύνεται. Ενώ οι Βρυξέλλες εξετάζουν τα κινεζικά αιολικά, τα βαγόνια και τα φωτοβολταϊκά, το Πεκίνο απειλεί με αντίποινα σε εξαγωγές ευρωπαϊκών τυριών και χοιρινού κρέατος. «Το Πεκίνο πιστεύει πως είναι τόσο ισχυρό ώστε όλοι πρέπει να το ακούσουν», σχολιάζει ο Γιέ. «Η Ευρώπη όμως απομακρύνεται σταθερά.»
Ο καθηγητής διοίκησης επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας, Φρανκ Τιάν Σια, εκτιμά ότι το Πεκίνο δύσκολα θα δημιουργήσει πραγματικό αντι-αμερικανικό μέτωπο. Την ώρα που διεξάγονται παγκόσμιες διαπραγματεύσεις για το εμπόριο, η Ουάσιγκτον ετοιμάζεται να επιβάλει νέους δασμούς που θα πλήξουν τόσο κινεζικές όσο και ευρωπαϊκές εξαγωγές. «Αφού το Πεκίνο πιέζει και την Ευρώπη, η τελευταία έχει περιορισμένο όφελος να ταχθεί υπέρ της Κίνας.»
Ο ίδιος θεωρεί πως, αν και οι διεθνείς συγκρούσεις συχνά παρουσιάζονται ως διαμάχες για εδάφη ή θρησκείες, η ρίζα τους παραμένει οικονομική. «Για την Κίνα, η εμπορική σύγκρουση σχετίζεται εν τέλει με ζητήματα εθνικής ασφάλειας.»
Ο κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ ήλπιζε ότι η επέτειος των 50 ετών σχέσεων Κίνας–ΕΕ θα αναδείξει μια εταιρική σχέση διαφορετική από εκείνη Ευρώπης–ΗΠΑ. Αντίθετα, διπλωμάτες πλέον μιλούν για διαχείριση διαφορών αντί εορτασμού κοινών αξιών.
Για την ώρα, η ΕΕ δεν φαίνεται διατεθειμένη να αποκοπεί από την Κίνα, παρατηρεί ο Γιέ. «Γερμανία και Γαλλία εξακολουθούν να επιδιώκουν πρόσβαση στη τεράστια κινεζική αγορά, όμως οι αυξανόμενοι κίνδυνοι φρενάρουν τις νέες επενδύσεις.
Την ίδια στιγμή, οι Βρυξέλλες προωθούν αυστηρούς κανόνες μείωσης εξαρτήσεων, δείχνοντας πως θα χρησιμοποιήσουν τα εμπορικά αμυντικά εργαλεία πιο δυναμικά από ποτέ.»
Με την συμβολή των Φέι Ζεν, Νινγκ Χαϊτζόνγκ και Λούο Γιουέ
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι γνώμες του αρθρογράφου και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times
