Μετάφραση: Αλία Ζάε
Ο διαλογισμός είναι πλέον μια διαδεδομένη και δημοφιλής άσκηση, με πολλά οφέλη για την υγεία, όπως μείωση του στρες και του άγχους, ανακούφιση από την κατάθλιψη και από χρόνιες ασθένειες και βελτίωση της ενέργειας.
Πολλές μελέτες έχουν γίνει γύρω από την επίδραση που ασκεί ο διαλογισμός τόσο στο σώμα όσο και στο πνεύμα. Στο παρόν άρθρο, θα δούμε τα οφέλη του διαλογισμού από την προοπτική της αρχαίας κινεζικής ιατρικής και θα δώσουμε μερικές συμβουλές για το πώς να διαλογίζεστε πιο αποτελεσματικά.
Η αρχαία κινεζική ιατρική
Ας ξεκινήσουμε με τις βασικές αρχές της αρχαίας κινεζικής ιατρικής. Η σύγχρονη ιατρική έχει αναπτυχθεί πάνω στη γνώση που έχει συγκεντρώσει για την ανθρώπινη ανατομία και βιοχημεία. Κατά συνέπεια, οι θεραπευτικές μέθοδοι που ακολουθεί συνίστανται κυρίως στη χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων και σε χειρουργικές παρεμβάσεις.
Από την άλλη, η αρχαία κινεζική ιατρική βασίζεται στην κληρονομημένη γνώση για τη ζωτική ενέργεια του ανθρώπινου σώματος. Οι θεραπευτικές μέθοδοί της, όπως ο βελονισμός και η βοτανοθεραπεία, στοχεύουν κυρίως στην αποκατάσταση της ενεργειακής ισορροπίας. Αυτό ίσως ξενίζει όσους δεν γνωρίζουν τους πολλαπλούς τρόπους με τους οποίους ο ηλεκτρισμός λειτουργεί στον ανθρώπινο οργανισμό.
Το τσι
Η ανθρώπινη ζωτική ενέργεια, γνωστή και ως τσι, είναι αυτό που η σύγχρονη δυτική επιστήμη αποκαλεί ηλεκτρική ενέργεια του ανθρώπινου σώματος και η οποία ελέγχει τις σωματικές και νοητικές διεργασίες. Δεν είναι μόνο ότι οι νευρώνες (τα εγκεφαλικά κύτταρα) παράγουν ηλεκτρικό φορτίο. Πέρα από αυτό, τα κύτταρα χρησιμοποιούν το δικό τους αρνητικό φορτίο για να καλέσουν, για διάφορους λόγους περιλαμβανομένης της επικοινωνίας, θετικά φορτισμένα ιόντα (κατιόντα) που βρίσκονται πέρα από το κυτταρικό τοίχωμα. Με άλλα λόγια, όλες οι λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος εξαρτώνται από την αέναη ροή απειροελάχιστων ηλεκτρικών φορτίων.
Η σύγχρονη δυτική ιατρική μετρά την ηλεκτρική δραστηριότητα του σώματος με το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, το ηλεκτροκαρδιογράφημα και το ηλεκτρομυογράφημα. Η κινεζική ιατρική αξιολογεί τη ροή του τσι μέσω των σωματικών και νοητικών συμπτωμάτων που εμφανίζονται, της κατάστασης της γλώσσας και του σφυγμού και παρατηρώντας τη διανοητική και ψυχική κατάσταση του ατόμου.
Οι μεσημβρινοί
Όπως το αίμα κυκλοφορεί μέσα στις αρτηρίες και τις φλέβες, η ζωτική ενέργεια κινείται στο σώμα μέσα από ενεργειακά κανάλια, που ονομάζονται τζινγκ λούο ή μεσημβρινοί. Η σύγχρονη δυτική ιατρική μελετά την ηλεκτρική δραστηριότητα σε ορισμένες περιοχές όπως ο εγκέφαλος, η καρδιά ή οι μύες. Η κινεζική ιατρική παρακολουθεί πώς συνδέονται όλα τα μέρη του σώματος μεταξύ τους μέσω των τα ενεργειακών καναλιών.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την ‘αλαφράδα’ αυτής της ενέργειας. Το ανθρώπινο σώμα δεν είναι μια μηχανή αποτελούμενη από βαριά εξαρτήματα και πηχτό λάδι, αλλά ένα ευαίσθητο και καλοκουρδισμένο ενεργειακό σύστημα. Η ισορροπία του μπορεί να διαταραχτεί απροσδόκητα ή έμμεσα από πολλούς παράγοντες και πολλές φορές ακόμα και η γνώση για αυτούς τους παράγοντες, δεν μπορεί να εμποδίσει τη δράση τους.
Καθαρός αέρας και θρεπτικό φαγητό
Η κινεζική ιατρική ασχολείται με διάφορα είδη ενέργειας, όπως π.χ. την προγεννητική ενέργεια, αλλά επικεντρωνόμαστε στην ενέργεια που έχουμε μετά τη γέννησή μας. Αυτό το είδος ηλεκτρικού τσι δημιουργείται από τον αέρα που αναπνέουμε και από το φαγητό που τρώμε. Αυτές είναι οι δυο κύριες πηγές από τις οποίες το σώμα μας δημιουργεί ενέργεια. Όπως μια γεννήτρια πρέπει να κάψει ρεύμα ή αέριο για να παράγει ηλεκτρισμό, το αναπνευστικό και το πεπτικό μας σύστημα εξαρτώνται από τον καθαρό αέρα και το πλούσιο σε θρεπτικές ουσίες φαγητό για να δημιουργήσουν τσι. Αυτό το τσι αποκαλείται ‘μεταγεννητικό τσι’ και είναι αυτό που τροφοδοτεί τις καθημερινές νοητικές και σωματικές λειτουργίες μας.
Σύνδεση με τους άλλους και με τη φύση
Εκτός από το φαγητό και τον αέρα, η ενέργειά μας επηρεάζεται και από τις συνεχείς αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον μας, από τις αλλαγές των εποχών και από το τοπικό κλίμα.
Ένα παράδειγμα είναι η επίδραση του ήλιου στο σώμα. Το δέρμα μας χρησιμοποιεί το ηλιακό φως για να συνθέσει μια ορμόνη γνωστή ως βιταμίνη D, η οποία είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος και για τις εκατοντάδες ηλεκτροχημικές αντιδράσεις που συνιστούν τον μεταβολισμό μας. Η έλλειψη ηλιακού φωτός συνεπάγεται έλλειψη βιταμίνης D, κάτι που συνδέεται με δεκάδες ασθένειες, αλλά και με την κακή διάθεση.
Η κινεζική ιατρική τονίζει ότι πρέπει να ακολουθάμε τις αλλαγές των εποχών στον τρόπο ζωής μας, για να είμαστε σε αρμονία με το περιβάλλον μας. Το να τρώμε εποχικά λαχανικά και φρούτα που καλλιεργούνται στην περιοχή μας, το να προσαρμόζουμε τις συνήθειες και τη συμπεριφορά μας στην ανατολή και τη δύση του ηλίου και στην υψηλή ή χαμηλή θερμοκρασία, είναι κάποιοι βασικοί τρόποι προσαρμογής και εναρμόνισής μας με τους κύκλους που κάνει η ζωή στον πλανήτη μας.
Όπως η άνοιξη είναι η εποχή της αναγέννησης για το φυτικό και ζωικό βασίλειο, είναι αντίστοιχα κατάλληλη εποχή και για νέα ξεκινήματα ή για αλλαγή συνηθειών, πράγματα δηλαδή που χρειάζονται επιπλέον ενέργεια. Και όπως ο χειμώνας είναι η εποχή κατά την οποία η ζωή αποτραβιέται και πέφτει σε νάρκη, αντίστοιχα και εμείς καλό είναι να στρεφόμαστε προς τα μέσα, να εξετάζουμε τον εαυτό και τις πράξεις μας, διαφυλάσσοντας την περιορισμένη μας ενέργεια.
«Ύλη και πνεύμα είναι ένα και το αυτό»1
Επειδή η ζωτική ενέργεια είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στις σκέψεις και τη συναισθηματική ένταση, ο διαλογισμός είναι κάτι που μας βοηθά πολύ. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα είναι εκδηλώσεις της ανθρώπινης ενέργειας. Η σύγχρονη δυτική ιατρική αναφέρεται στη σχέση μεταξύ χρόνιου στρες και ασθένειας και στο πώς το πρώτο οδηγεί στη δεύτερη, κυρίως λόγω της διατάραξης της ομαλής εναλλαγής των καταστάσεων χαλάρωσης και εγρήγορσης, από τις οποίες καθορίζεται και η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Παρομοίως, η παραδοσιακή κινεζική ιατρική αναγνωρίζει το συναισθηματικό στρες ως την κυριότερη απειλή για την υγεία μας.
Σύμφωνα με τη θεωρία της αρχαίας κινεζικής ιατρικής, συγκεκριμένα συναισθήματα αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα ενεργειακά συστήματα και μεσημβρινούς. Παραδείγματος χάριν, ο θυμός επηρεάζει τον μεσημβρινό που περνά από το συκώτι και τη χολή. Η συσσώρευση του θυμού οδηγεί σε ημικρανίες, αϋπνία, κατάθλιψη, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και ινομυαλγία.
Ενώ η σύγχρονη δυτική ιατρική μιλά για τους συμπληρωματικούς ρόλους του συμπαθητικού (κατάσταση εγρήγορσης) και παρασυμπαθητικού (κατάσταση χαλάρωσης) νευρικού συστήματος, η κινεζική ιατρική εξηγεί πώς το συναισθηματικό στρες αναγκάζει το τσι να κινηθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση, προκαλώντας καούρες, ναυτία, βήχα και συρρίτουσα αναπνοή. Επίσης, εμποδίζει τη ροή του τσι και πιέζει τους μεσημβρινούς, με αποτέλεσμα πόνους, στάση αίματος και όγκους.
Συνεκδοχικά, ο βασικότερος παράγοντας καλής υγείας και μακροζωίας είναι η ελεύθερη ροή και η ισορροπία του τσι. Για να το πετύχετε αυτό, χρειάζεται να διατηρείται τον νου σας σε γαλήνια κατάσταση.
Σημαντικές παράμετροι για σωστό διαλογισμό
Ο διαλογισμός είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους να ηρεμείτε τον νου σας, μειώνοντας τον καταρράκτη των σκέψεων που τόσο βλαβερές συνέπειες έχουν για το σώμα. Υπάρχουν πολλά είδη διαλογισμού, τα οποία μοιράζονται κάποια βασικά χαρακτηριστικά και τεχνικές, απαραίτητες για να έχει αποτέλεσμα ο διαλογισμός μας. Η γνώση των κυριότερων αρχών της κινεζικής ιατρικής μάς επιτρέπει να κατανοήσουμε το γιατί είναι απαραίτητες.
Η πρώτη απαίτηση είναι ο νους μας να είναι συγκεντρωμένος στο τώρα. Όταν σκεπτόμαστε πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε, πράγματα του παρελθόντος ή του μέλλοντος, τείνουμε να ταραζόμαστε και να χάνουμε τον έλεγχο των σκέψεών μας. Όταν ζούμε σύμφωνα με τον τρόπο που μας αρέσει, είμαστε πιο χαλαροί και αυτή η κατάσταση είναι δυνατή μόνο στην παρούσα στιγμή. Ταυτόχρονα, όταν ελευθερωνόμαστε από τη συναισθηματική ένταση, το τσι ρέει πιο ελεύθερα μέσα στους μεσημβρινούς.
Ίσως ακούγεται εύκολο να αδειάσουμε τον νου μας, στην πραγματικότητα όμως είναι εξαιρετικά δύσκολο. Στη σημερινή εποχή, είμαστε γεμάτοι έγνοιες από τις οποίες είναι σχεδόν αδύνατο να απαλλαγούμε έστω και για λίγο. Πολλές φορές, όσο πιο πολύ προσπαθούμε να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε τόσο περισσότερες σκέψεις εισβάλλουν στο μυαλό μας. Για να ξεπεράσετε αυτό το πρόβλημα, μια λύση είναι να αποκηρύξετε όσες σκέψεις δεν μπορείτε να ελέγξετε και να πάψετε να συμμετέχετε και να αντιδράτε όταν αυτές εμφανίζονται.
Η δεύτερη απαίτηση είναι να κάθεστε με ίσια πλάτη σε διπλό λωτό (ή έστω σταυροπόδι) ή αλλιώς να στέκεστε με τα χέρια σε συγκεκριμένες θέσεις. Έτσι, τα διάφορα ενεργειακά δίκτυα του σώματος συνδέονται με τον βέλτιστο τρόπο, η ροή του τσι είναι πιο ομαλή και η ανταλλαγή ενέργειας με τη φύση γίνεται πιο αποτελεσματικά.
Τρίτον, πρέπει να ακουμπάτε την άκρη της γλώσσας σας στον ουρανίσκο. Στο μπροστινό μέρος του σώματος υπάρχει ένας επιπλέον μεσημβρινός που αποκαλείται Ρεν Μάι, ‘το δοχείο σύλληψης’, ο οποίος συνδέει όλα τα ενεργειακά κανάλια που περνούν από τα συμπαγή εσωτερικά όργανα, όπως το συκώτι, την καρδιά, τη σπλήνα, τους πνεύμονες και τα νεφρά. Στην πλάτη, ένας άλλος επιπλέον μεσημβρινός, γνωστός ως Ντου Μάι, ‘το κυβερνών δοχείο’, συνδέει όλα τα ενεργειακά κανάλια που περνούν από τα κούφια εσωτερικά όργανα, όπως το λεπτό και το παχύ έντερο, το στομάχι, τη χολή και την ουροδόχο κύστη. Αυτοί οι δύο επιπλέον μεσημβρινοί συνδέονται μεταξύ τους στη στοματική κοιλότητα. Όταν η γλώσσα σας αγγίζει τον ουρανίσκο, η σύνδεσή τους ενισχύεται και η ενέργεια τρέφει το σώμα πολύ καλύτερα.
Κατά κανόνα δεν χρειάζεται να νοιαζόμαστε για το πώς αναπνέουμε κατά τη διάρκεια του διαλογισμού – αρκεί να αναπνέουμε φυσικά. Η συγκέντρωση στην αναπνοή βοηθά κυρίως όταν θέλουμε να εμποδίσουμε το νου μας να παρασύρεται από ανεξέλεγκτες σκέψεις.
Τα ανθρώπινα όντα είμαστε τόσο ενεργειακά όσο και φυσικά και βιοχημικά όντα. Όσο διατηρούμε την υγεία μας καλή, η βιοχημεία και η δομή του σώματος αυτορυθμίζονται. Όταν διαλογιζόμαστε με σωστό τρόπο, η φυσική και η πνευματική μας ενέργεια ενισχύονται, ο οργανισμός μας διατηρεί το νεανικό του σφρίγος και ζούμε πιο αποδοτικά τη ζωή μας.
Ο Δρ. Τζίνγκντουαν Γιανγκ είναι νευρολόγος και ψυχίατρος, ειδικευμένος στον βελονισμό, την κινεζική ιατρική και την ενοποιητική ιατρική. Είναι ιδρυτής του Ινστιτούτου Ενοποιητικής Ιατρικής Γιανγκ, της Κλινικής Βελονισμού Τάο και του Αμερικανικού Ινστιτούτου Ιατρικού Βελονισμού. Επίσης, έχει συμμετάσχει στη συγγραφή δύο βιβλίων: «Κοιτάζοντας ανατολικά: Μυστικά υγείας και ομορφιάς, από την αρχαιότητα για τον σύγχρονο κόσμο» και «Ιατρικός βελονισμός και αρχαία κινεζική ιατρική».
Το παρόν άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο Radiant Life Magazine.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Λι Χονγκτζί, «Τζούαν Φάλουν», σελ. 36. (εκδ. Ελληνική Ένωση Φάλουν Ντάφα, 2016)
