Επτά οργανώσεις που προασπίζονται την Ελευθερία του Τύπου έστειλαν επιστολή στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Παναγιώτη Πικραμμένο, τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Τάκη Θεοδωρικάκο, τον υπουργό Δικαιοσύνης, Κωνσταντίνο Τσιάρα, τον Γ.Γ. Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, Κωνσταντίνο Γαλαμάτη, αλλά και τον διοικητή της ΕΥΠ Παναγιώτη Κοντολέων για την υπόθεση παρακολούθησης του Θανάση Κουκάκη.
Ο δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης ανακάλυψε πρόσφατα ότι έχει υπάρξει θύμα παρακολούθησης από δύο διαφορετικά συστήματα στο διάστημα ενός χρόνου. Η δεύτερη παρακολούθηση ήταν αυτή που αποκαλύφθηκε πρώτη. Πιο συγκεκριμένα, ο ίδιος όπως δήλωσε σε διαδικτυακή εκπομπή, έλαβε ένα sms από άγνωστο αριθμό στο κινητό του τηλέφωνο που περιείχε ένα link το οποίο και πάτησε.
Μετά από μια διαδικασία ερευνών σε συνεργασία με ένα εργαστήριο του πανεπιστημίου του Toronto το Citizen Lab, το οποίο ειδικεύεται σε λογισμικά παρακολούθησης, διαπιστώθηκε ότι στις 12 Ιουλίου 2021 το συγκεκριμένο sms που έλαβε, μόλυνε το κινητό του μέσω του λογισμικού Predator, το οποίο ήταν υπό παρακολούθηση μέχρι και τις 24 Σεπτεμβρίου 2021, δηλαδή για 10 εβδομάδες.
Το θέμα έχει απασχολήσει και διεθνή μέσα ενημέρωσης με μετά την εισαγγελική έρευνα που έχει ξεκινήσει με το πρακτορείο Reuters να αναφέρει, «το τηλέφωνό του είχε μολυνθεί από λογισμικό υποκλοπής spyware Predator που αναπτύχθηκε από την Cytrox, μια εταιρεία παρακολούθησης με έδρα την Ευρώπη. Το λογισμικό υποκλοπής spyware cytrox Predator πωλείται στην Ελλάδα από την Intellexa, η οποία δεν απάντησε σε αίτημα του Reuters για σχολιασμό».
Η επιστολή επτά διεθνών οργανισμών
Ακολουθεί ολόκληρη η επιστολή που δημοσιεύτηκε στο international press institute
Αγαπητέ Κυριάκο Μητσοτάκη, Πρωθυπουργέ της Ελλάδας
Παναγιώτη Πικραμένο, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης,
Τάκη Θεοδωρικάκο, Υπουργέ Προστασίας του Πολίτη,
Κωνσταντίνο Τσιάρα, Υπουργό Δικαιοσύνης,
Δημήτρη Γαλαμάτη, Γενικός Γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης,
Παναγιώτη Κοντολέων, διοικητής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Ελλάδας
cc.
Sophie in ‘t Veld, MEO, Εισηγήτρια της Εξεταστικής Επιτροπής για τη διερεύνηση της χρήσης του Pegasus και ισοδύναμου λογισμικού κατασκοπείας παρακολούθησης
Jeroen Lenaers, Πρόεδρος της Εξεταστικής Επιτροπής για τη διερεύνηση της χρήσης του Pegasus και ισοδύναμου λογισμικού παρακολούθησης Didier Reynders — Ευρωπαίος Επίτροπος για τη Δικαιοσύνη.
——————–
Οι υπογράφοντες ευρωπαϊκές και διεθνείς οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου και οι δημοσιογραφικές οργανώσεις γράφουν για να εκφράσουν τη σοβαρή μας ανησυχία σχετικά με την πρόσφατη παρακολούθηση του Έλληνα οικονομικού δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη με τη χρήση ενός νέου ισχυρού εργαλείου κατασκοπείας, του Predator.
Οι οργανώσεις μας είναι εξίσου θορυβημένες από τα κρατικά έγγραφα που αποκαλύπτουν ότι ένα χρόνο πριν από την παρακολούθηση με spyware, οι ιδιωτικές επικοινωνίες του ίδιου δημοσιογράφου είχαν υποκλαπεί από την Ελληνική Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), έναν οργανισμό που εποπτεύεται από το γραφείο του Πρωθυπουργού.
Υπό το πρίσμα αυτών των αποκαλύψεων, καλούμε τις ελληνικές αρχές να δώσουν πρώτον περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πηγή της επίθεσης με το spyware και δεύτερον να δώσουν άμεσα εξηγήσεις για την κρατική παρακολούθηση ενός δημοσιογράφου και να αναφέρουν με σαφήνεια εάν τα δύο αυτά περιστατικά συνδέονται μεταξύ τους.
Στις 11 Απριλίου αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά ότι ο Κουκάκης, ερευνητής δημοσιογράφος του CNN Greece, ο οποίος αρθρογραφεί για πολλές διεθνείς εκδόσεις, συμπεριλαμβανομένων των Financial Times και του CNBC, ότι είχε μολυνθεί το κινητό του τηλέφωνο μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου 2021 από το Predator, ένα προηγμένο εργαλείο κατασκοπευτικού λογισμικού που αναπτύχθηκε από μια βορειομακεδονική εταιρεία με την ονομασία Cytrox.
Στον απόηχο των πρώτων αποκαλύψεων, στις 12 Απριλίου ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου άφησε να εννοηθεί ότι το hack του Predator είχε πραγματοποιηθεί από «ιδιώτη» και αρνήθηκε ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε οποιοδήποτε ρόλο στην παρακολούθηση του Κουκάκη με τη χρήση του εργαλείου κατασκοπευτικού λογισμικού.
Λίγες ημέρες αργότερα, ωστόσο, αποκαλύφθηκε ότι η ίδια η ΕΥΠ είχε πραγματοποιήσει παρακολούθηση του Κουκάκη τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2020 για «λόγους εθνικής ασφάλειας», όπως είπε. Τα έγγραφα δείχνουν ότι όταν ο δημοσιογράφος ζήτησε από την ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) να επιβεβαιώσει αν το τηλέφωνό του είχε παρακολουθηθεί, η ΕΥΠ σταμάτησε την ίδια μέρα την παρακολούθηση.
Όταν ο Κουκάκης ζήτησε να επιβεβαιώσει τις υποψίες του για υποκλοπές, δεν έλαβε απάντηση από την ΑΔΑΕ επί ένα χρόνο. Στο διάστημα αυτό, τον Μάρτιο του 2021, η ελληνική κυβέρνηση ψήφισε τροπολογία που εμπόδιζε την ΑΔΑΕ, με αναδρομική ισχύ, να ενημερώνει τους πολίτες εάν είχαν παρακολουθηθεί, εάν αυτό είχε γίνει για λόγους εθνικής ασφάλειας, πράγμα που σημαίνει ότι ο δημοσιογράφος εμποδίστηκε να μάθει εάν το τηλέφωνό του είχε υποκλαπεί ή όχι.
Αυτές οι δύο περιπτώσεις παρακολούθησης είναι ανησυχητικές σε πολλά επίπεδα. Οι οργανώσεις μας καλούν την ελληνική κυβέρνηση να παράσχει πρώτα μεγαλύτερη σαφήνεια και απαντήσεις σχετικά με το πώς και από ποιον έγινε κατάχρηση του Predator για τη στοχοποίηση του Κουκάκη. Η Intellexa, στην οποία ανήκει η Cytrox, υποστηρίζει ότι πωλεί τις υπηρεσίες της σε υπηρεσίες επιβολής του νόμου – όχι σε ιδιώτες. Επιπλέον, όπως και άλλα προηγμένα προϊόντα κατασκοπευτικού λογισμικού, το Predator είναι εξαιρετικά ακριβό στην απόκτησή του, γεγονός που το καθιστά απρόσιτο για πολλούς ιδιώτες. Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να λάβουν όλα τα μέτρα για να προσδιορίσουν αν υπεύθυνος ήταν κάποιος ιδιωτικός φορέας ή ιδιώτης, εξασφαλίζοντας μια πλήρη και ανεξάρτητη έρευνα με σκοπό να προσαχθούν οι φερόμενοι ως δράστες στη δικαιοσύνη.
Ωστόσο, οι οργανώσεις μας σημειώνουν ότι η επιβεβαιωμένη κρατική παρακολούθηση του Κουκάκη μόλις ένα χρόνο πριν από την επίθεση με το Predator υπονομεύει τον ισχυρισμό ότι οι κρατικές υπηρεσίες πληροφοριών δεν είχαν κανένα ρόλο στην πρόσφατη παρακολούθηση. Είναι βαθύτατα ανησυχητικό το γεγονός ότι μια υπηρεσία υπό τον έλεγχο του γραφείου του πρωθυπουργού κατασκοπεύει έναν δημοσιογράφο που ερευνά τη διαφθορά στον επιχειρηματικό και οικονομικό κόσμο.
Οι λόγοι για την παρακολούθηση το 2020, οι οποίοι εγκρίθηκαν από εισαγγελέα της ΕΥΠ, φαίνεται να είναι εντελώς αβάσιμοι και παραπέμπουν σε δυνητικά παράνομη παρακολούθηση από την υπηρεσία. Ως εκ τούτου, χαιρετίζουμε την προκαταρκτική έρευνα που ξεκίνησε ο επικεφαλής της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, η οποία πρέπει να εξακριβώσει γιατί εγκρίθηκε η απόφαση παρακολούθησης του Κουκάκη και αν παραβιάστηκε η νομοθεσία περί απορρήτου των τηλεπικοινωνιών.
Σε ένα ευρύτερο επίπεδο, η χρονική στιγμή της αναδρομικής νομοθετικής αλλαγής το 2021 σχετικά με την ΕΥΠ θέτει επίσης ερωτήματα σχετικά με το αν η κυβέρνηση άλλαξε τον νόμο προκειμένου να εμποδίσει τη δημοσιοποίηση της παρακολούθησης του Κουκάκη. Σημειώνουμε με ανησυχία ότι δεν είναι η πρώτη φορά που έρχονται στην επιφάνεια πιθανά στοιχεία ότι η ΕΥΠ έχει υποκλέψει τις ιδιωτικές επικοινωνίες δημοσιογράφων και των πηγών τους. Οι υποθέσεις αυτές είχαν ανατριχιαστικό αντίκτυπο στη δημοσιογραφία δημοσίου συμφέροντος στην Ελλάδα και θέτουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την εντολή της ΕΥΠ, την εγγύτητά της με το γραφείο του πρωθυπουργού και το κράτος δικαίου στην Ελλάδα.
Προχωρώντας προς τα εμπρός, πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό η Ελλάδα να λάβει άμεσα μέτρα για την καλύτερη ρύθμιση της τεχνολογίας κατασκοπείας, ώστε να μην μπορεί να γίνει κατάχρηση στο μέλλον. Όπως είδαμε τον τελευταίο χρόνο, κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στην ΕΕ, έχουν χρησιμοποιήσει αυτό το είδος κατασκοπευτικού λογισμικού για να κατασκοπεύουν δημοσιογράφους, θέτοντας σοβαρές απειλές για το απόρρητο των πηγών και την ασφάλεια των δημοσιογράφων. Ως εκ τούτου, καλούμε την κυβέρνηση να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει με σαφήνεια εάν οι δικές της υπηρεσίες επιβολής του νόμου ή οι υπηρεσίες πληροφοριών έχουν αποκτήσει το Predator ή άλλα προϊόντα κατασκοπευτικού λογισμικού ιδιωτικής ανάπτυξης, τώρα ή στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένου του κατασκοπευτικού λογισμικού Pegasus που πωλείται από την ισραηλινή εταιρεία NSO Group.
Η μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με το εμπόριο αυτών των τεχνολογιών εντός της ΕΕ είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την κατανόηση της κλίμακας της βιομηχανίας παρακολούθησης για ενοικίαση εντός του μπλοκ και για την απόδοση ευθυνών όταν συμβαίνουν καταχρήσεις. Υπό το πρίσμα αυτών των ισχυρισμών σε σχέση με την Intellexa, μια ελληνική εταιρεία, οι εθνικές αρχές πρέπει επίσης να διασφαλίσουν την πλήρη συμμόρφωση με τον νέο αναδιατυπωμένο κανονισμό διπλής χρήσης της ΕΕ, ο οποίος επιδιώκει να αποτρέψει τη βλάβη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προκύπτει από την ψηφιακή επιτήρηση, θεσπίζοντας ελέγχους στις εξαγωγές τεχνολογίας επιτήρησης από εταιρείες της ΕΕ, μεταξύ άλλων με την παροχή διαφάνειας γύρω από τις άδειες εξαγωγής και την πλήρη αξιολόγηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες-στόχους για εξαγωγή.
Καθώς τα ερωτήματα σχετικά με την παρακολούθηση αυξάνονται τόσο στην Ελλάδα όσο και στις Βρυξέλλες, οι οργανώσεις μας πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να προστεθεί μεγαλύτερη σαφήνεια σε αυτή την υπόθεση. Προσβλέπουμε στην απάντησή σας.
Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (IPI)
Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων (CPJ)
Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ελευθερία του Τύπου και των Μέσων Ενημέρωσης (ECPMF)
Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ)
Ελεύθερος Τύπος (FPU)
Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF)
OBC Transeuropa (OBCT)
Ακολουθήστε μας στο Telegram @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
