Στο Ρόανοκ, ένα από τα νησιά που συναπαρτίζουν τις απώτερες ακτές (Outer Banks) της Βόρειας Καρολίνας, στις ΗΠΑ, μια πινακίδα καλωσορίζει τους επισκέπτες στον τόπο «γέννησης της πρώτης Αγγλίδας της Αμερικής». Ποια ήταν αυτή; Πώς βρέθηκε εκεί; Ποιοι ήταν οι γονείς της; Και τι της συνέβη; Αυτά τα ερωτήματα κεντρίζουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών, ωθώντας τους σε μια αναζήτηση της «χαμένης αποικίας».
Ο βρετανικός εποικισμός του Ρόανοκ
Τον 16ο αιώνα, στην ακμή της ισπανικής και πορτογαλικής κυριαρχίας στους ωκεανούς, η νεαρή βασίλισσα Ελισσάβετ Α΄ αποφάσισε να προκαλέσει αυτές τις υπερδυνάμεις υποστηρίζοντας μια αποστολή στον Νέο Κόσμο. Ο Σερ Γουώλτερ Ράλεϊ, αρχηγός της φρουράς της βασίλισσας, οργάνωσε τρία ταξίδια στο Ρόανοκ, τα οποία πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 1584 και 1587. Αν και δεν ηγήθηκε ο ίδιος αυτών των αποστολών, του χορηγήθηκε το προνόμιο να εξερευνήσει και να εγκαταστήσει αποικίες σε «απομακρυσμένες, ειδωλολατρικές και βάρβαρες περιοχές, χώρες και εδάφη, που δεν ανήκαν σε κανέναν χριστιανό πρίγκιπα ούτε κατοικούνταν από χριστιανούς».
Το πρώτο ταξίδι, το 1584, ήταν μια αποστολή αναγνώρισης, κατά την οποία συνάντησαν τον Μαντέο, από τη φυλή των Κροάτοαν, και τον Γουαντσέσε των Ρόανοκ, Ινδιάνους που αργότερα ταξίδεψαν στην Αγγλία μαζί με τους άνδρες της βασίλισσας.
Το δεύτερο ταξίδι, το 1585, είχε ως στόχο την ίδρυση ενός στρατιωτικού οικισμού. Αυτό το ταξίδι έσπειρε τους σπόρους της δυσπιστίας μεταξύ των κάποτε φιλικών ιθαγενών και των ορμητικών και θερμοκέφαλων στρατιωτών. Οι περισσότεροι από τους δεύτερους τελικά επέστρεψαν στην Αγγλία.
Το τρίτο και τελευταίο ταξίδι, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 1587, έφερε 117 άνδρες, γυναίκες και παιδιά στις ακτές του Ρόανοκ, σε μια προσπάθεια να δημιουργηθεί μια μόνιμη αγγλική αποικία στον Νέο Κόσμο. Αυτό το ταξίδι συγκεκριμένα θα προκαλούσε πολλές απορίες και εικασίες.
Στο δεύτερο και τρίτο ταξίδι συμμετείχε ένας άνδρας ονόματι Τζον Γουάιτ. Υπηρέτησε ως ζωγράφος της δεύτερης αποστολής, προκειμένου να αποτυπώσει σε σχέδια και πίνακες τους ανθρώπους, τη χλωρίδα και την πανίδα της νέας γης.
Στο τρίτο ταξίδι, διορίστηκε κυβερνήτης της αποικίας, και η κόρη του, Ελεωνόρα Ντέαρ, και ο γαμπρός του, Ανανίας, τον συνόδευσαν για να γίνουν μέλη του νέου οικισμού.
Όταν οι έποικοι αποβιβάστηκαν στις ακτές, βρήκαν το εγκαταλελειμμένο φρούριο του στρατιωτικού οικισμού και έχτισαν έναν φράχτη γύρω από αυτό. Εγκαταστάθηκαν και έχτισαν νέες κατοικίες. Λίγο αργότερα, στις 18 Αυγούστου 1587, η Ελεωνόρα, που ήταν έγκυος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, γέννησε μια κόρη την οποία ονόμασαν Βιρτζίνια. Αυτό είναι το παιδί που αναφέρεται στην πινακίδα καλωσορίσματος του νησιού Ρόανοκ.
Ωστόσο, με την εποχή της σποράς να πλησιάζει στο τέλος της και την αδυναμία τους να βασιστούν στη βοήθεια των ιθαγενών, ο κυβερνήτης Τζον Γουάιτ, παππούς της μικρής Βιρτζίνια, δεν είχε άλλη επιλογή από το να επιστρέψει στην πατρίδα για να φέρει τα απαραίτητα εφόδια. Ωατόσο, η απουσία του, που θα διαρκούσε λίγους μήνες, εξελίχθηκε σε τριετή αναμονή. Η Αγγλία βρισκόταν σε πόλεμο με την Ισπανία και όλα τα πλοία είχαν επιστρατευτεί για να αντιμετωπίσουν την τρομερή ισπανική αρμάδα.
Μόνο το 1590 κατάφερε τελικά ο Γουάιτ να εξασφαλίσει πλοίο για να επιστρέψει στο Ρόανοκ με προμήθειες. Προσέγγισε τις ακτές την ημέρα των γενεθλίων της εγγονής του, αλλά όταν έφτασε στον οικισμό, τον βρήκε εγκαταλελειμμένο. Δεν υπήρχαν σημάδια καταστροφής που να υποδηλώνουν εχθρική συμπεριφορά των ιθαγενών. Μια ένδειξη που αποτελούνταν από τα γράμματα «CRO» ήταν χαραγμένη σε ένα δέντρο. Σύμφωνα με έναν προκαθορισμένο κώδικα, αν οι άποικοι έπρεπε να φύγουν σε περίπτωση κινδύνου, έπρεπε να χαράξουν ένα σταυρό πάνω ή κάτω από τα γράμματα, αλλά δεν υπήρχε κανένας. Η λέξη «Croatoan», η φυλή του Μαντέο, που παρέμενε φιλική προς τους εποίκους, βρέθηκε επίσης στην είσοδο του οικισμού. Μήπως είχαν πάει στη γη των ιθαγενών εκείνης της φυλής, στο νησί νότια του Ρόανοκ; Μπόρεσαν να επιβιώσουν από έναν σκληρό χειμώνα χωρίς προμήθειες; Τι συνέβη πραγματικά σε αυτή την ομάδα των εκατό και πλέον εποίκων;
Το ανεξιχνίαστο μυστήριο
Ακόμα και σήμερα, στον 21ο αιώνα, υπάρχουν ποικίλες θεωρίες για το τι μπορεί να συνέβη σε αυτή την ομάδα πρώτων Άγγλων εποίκων. Παρά τα αρχαιολογικά ευρήματα και την ιστορική έρευνα, οι διαφωνίες και οι συζητήσεις καλά κρατούν στην επιστημονική κοινότητα.
Το Εθνικό Ιστορικό Μνημείο Fort Raleigh, που βρίσκεται στο βόρειο άκρο του νησιού Ρόανοκ, στεγάζει τον χώρο όπου βρίσκονται τα χωματουργικά έργα που έγιναν από τα μέλη του δεύτερου ταξιδιού στο Ρόανοκ. Οι γνώσεις του δασοφύλακα και ένα σύντομο εισαγωγικό βίντεο θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε το ιστορικό υπόβαθρο αυτών των τριών ταξιδιών, ενώ υπάρχουν και πολλά εκθέματα.
Όταν ρωτήσαμε για την τύχη των πρώτων εποίκων, ο δασοφύλακας μας εξήγησε ότι είναι πιθανό να αναγκάστηκαν να χωριστούν, καθώς καμία φυλή ιθαγενών δεν θα μπορούσε να συντηρήσει μια τόσο μεγάλη ομάδα, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες. Υπάρχουν θεωρίες ότι μερικοί μπορεί να βρήκαν καταφύγιο στη φυλή Κροατόαν του Μαντέο, ενώ άλλοι μπορεί να μετακόμισαν στην ηπειρωτική χώρα, όπου φαίνεται πως είχε δρομολογηθεί η ανέγερση ενός ακόμη οικισμού.
Ο Σκοτ Ντώσον, ωστόσο, έχει άλλες ιδέες. Είχε ακούσει από καιρό τις ιστορίες για την αποικία του Ρόανοκ και έκανε τη δική του έρευνα. Ως ερασιτέχνης αρχαιολόγος, κατάφερε να εντοπίσει μια τοποθεσία όπου αυτός και η ομάδα του ανακάλυψαν κάννες όπλων, οικιακά σκεύη, μάρκες της Νυρεμβέργης, ακόμη και τμήματα ενός ξίφους, τα οποία σαφώς δεν προέρχονταν από τους Κροατόαν. Για τον ίδιο και την ομάδα του δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η αποικία δεν χάθηκε ποτέ και ότι οι κάτοικοί της έφτασαν στο νησί Χαττέρας, την πατρίδα των Κροατόαν. Για να ακολουθήσουν αυτό το στοιχείο, οι επισκέπτες θα πρέπει να οδηγήσουν για περισσότερο από μία ώρα από το Μαντέο μέχρι το Μουσείο της Χαμένης Αποικίας στο Μπάξτον, όπου υπάρχουν μερικά από αυτά τα αντικείμενα στο μουσείο, το οποίο διευθύνει ο Ντώσον, και μπορεί να ακούσουν και τον ίδιο να μιλάει για τις ανακαλύψεις του.
Ένα ταξίδι για όλη την οικογένεια
Για τα μικρά παιδιά, υπάρχουν δύο μέρη όπου μπορούν να απορροφήσουν όλη αυτή την πλούσια ιστορία. Το πρώτο μέρος είναι το Roanoke Island Festival Park, όπου οι επισκέπτες μπορούν να επισκεφθούν τέσσερις διαφορετικές περιοχές με ένα εισιτήριο. Εδώ, οι μικροί επισκέπτες μπορούν να διασκεδάσουν με διαδραστικές δραστηριότητες στο μουσείο, να επιβιβαστούν σε βάρκες και να δοκιμάσουν κοστούμια. Στη συνέχεια, θα εξερευνήσουν τον χώρο των αυτόχθονων ινδιάνικων φυλών, όπου μπορούν να δουν το εσωτερικό ενός μακρόστενου σπιτιού και ενός σκαφωτού κανό. Μετά, μια επίσκεψη στους εποίκους, όπως ο σιδηρουργός, ο ξυλουργός και ο δεσμοφύλακας στον οικισμό του πάρκου, ντυμένους με ρούχα εποχής, είναι απαραίτητη για να μάθετε για τη ζωή στις πρώτες αποικίες. Το αποκορύφωμα είναι η επίσκεψη σε ένα αντίγραφο ενός από τα μεσαίου μεγέθους σκάφη που χρησιμοποίησαν οι έποικοι του Ρόανοκ για να διασχίσουν τον Ατλαντικό Ωκεανό. Θα μείνετε έκπληκτοι με το πόσοι επιβάτες μπορούσαν να χωρέσουν σε αυτό το σκάφος των 50 τόνων.
Κατευθυνθείτε επίσης προς το Waterside Theatre, ακριβώς δίπλα στο Φορτ Ράλεϊ, για να παρακολουθήσετε την απογευματινή παράσταση του «The Lost Colony». Το έργο, που γράφτηκε το 1937 από τον βραβευμένο με Πούλιτζερ συγγραφέα Πωλ Γκρην, είναι ένα από τα μακροβιότερα υπαίθρια συμφωνικά έργα στην Αμερική. Παρουσιάζει την ιστορία και μια επανερμηνεία των γεγονότων που έζησαν οι έποικοι κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο νησί, χρησιμοποιώντας ξύλινες μαριονέτες ζώων και υψηλής τεχνολογίας προβολές.
Με την πλούσια ιστορία τους, τα νησιά Ρόανοκ και Χαττέρας επιτρέπουν στους επισκέπτες να φανταστούν πώς ήταν η ζωή σε στις αμμώδεις ακτές τους. Με την επιστημονική κοινότητα να αδυνατεί να καταλήξει σε ένα βέβαιο συμπέρασμα για το τι συνέβη στους εποίκους, η τύχη τους συνεχίζει να γοητεύει τον κόσμο 438 χρόνια αργότερα.
Της Lynn Topel
