Μετάφραση: Αλία Ζάε
Τα τελευταία 26 χρόνια, η Συλβί Ντεσάμ [Sylvie Deschamps], ειδικευμένη στα κεντήματα με χρυσοκλωστή, βρίσκεται επικεφαλής του Le Bégonia d’Or («Η χρυσή μπιγκόνια»), ένα εργαστήριο κεντημάτων με χρυσοκλωστή, στην ιστορική πόλη Ροσφόρ [Rochefort], νότια της Λα Ροσέλ στη δυτική Γαλλία.
Η πόλη χρονολογείται από τον 11ο αιώνα, όταν χτίστηκε το κάστρο Ροσφόρ για να εμποδίσει μια ενδεχόμενη νορμανδική επίθεση. Όμως η πιο σύγχρονη, περιτειχισμένη πόλη Ροσφόρ ιδρύθηκε στα τέλη του 17ου αιώνα, όταν ο υπουργός του Βασιλιά Ήλιου Λουδοβίκου ΙΔ΄, Ζαν-Μπατίστ Κολμπέρ [Jean-Baptiste Colbert] εγκαθίδρυσε εκεί ένα οπλοστάσιο και ένα στρατιωτικό λιμάνι.
Η Ντεσάμ συνεχίζει την παράδοση της πόλης στα κεντήματα με χρυσοκλωστή. Κατέχει τον περίοπτο τίτλο του Master Artist, μια τιμητική διάκριση που απονέμει το Γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού & Επικοινωνίας σε εξαιρετικούς τεχνίτες, που έχουν αναγνωριστεί από τους συναδέλφους τους ως άριστοι στο είδος τους και που μπορούν να κληροδοτήσουν την τέχνη τους στις μελλοντικές γενιές.
Υπάρχουν μόνο 89 Master Artists στη Γαλλία, από τους οποίους η Ντεσάμ είναι η μοναδική με αυτόν τον τίτλο για την τέχνη του κεντήματος με χρυσοκλωστή. Η μέρα που έλαβε την τιμητική διάκριση, το 2010, ήταν μια από τις πιο αξιομνημόνευτες της ζωής της, όπως ομολόγησε σε μια τηλεφωνική συνέντευξη.
Ο τίτλος της Master Artist προσέλκυσε την προσοχή των μέσων ενημέρωσης στην ίδια και στο ατελιέ Le Bégonia d’Or, αλλά και πολλή υψηλή πελατεία, όπως οι Οίκοι μόδας και υψηλής ραπτικής Hermès, Cartier και Valentino, η αρωματοποιία Guerlain, η ελβετική ωρολογοποιία Piaget και η υποδηματοποιία John Lobb.
Ο ελβετικός οίκος ωρολογοποιίας Piaget ανέθεσε στο Le Bégonia d’Or τη δημιουργία 350 καντράν σε δύο σχέδια: ένα τριαντάφυλλο και ένα κλαδί δάφνης. (Piaget / ευγενική παραχώρηση του Le Bégonia d’Or)
Εκτός από τις παραγγελίες των διαφόρων οίκων πολυτελείας, το ατελιέ Le Bégonia d’Or αναλαμβάνει επίσης το σχεδιασμό και τη δημιουργία μοναδικών διακοσμητικών στοιχείων που προορίζονται για το εσωτερικό ιδιωτικών τζετ, γιωτ ή κατοικιών. Επιπλέον, αναλαμβάνουν την αναπαλαίωση και αποκατάσταση των κεντημάτων με χρυσοκλωστή διαφόρων κομματιών, που ποικίλλουν από εκκλησιαστικά λάβαρα μέχρι καναπέδες ιδιωτών.
Μια σημαντική πλευρά της λειτουργίας του ατελιέ είναι η μετάδοση της παράδοσης του κεντήματος με χρυσοκλωστή στις επερχόμενες γενιές. Η μαθητευόμενη της Ντεσάμ, Μαρλέν Ρουώ [Marlène Rouhaud] δουλεύει στο πλάι της, ενώ καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους παραδίδονται εργαστήρια και μαθήματα για κάθε επίπεδο.
Κατακτώντας την τέχνη του κεντήματος με χρυσοκλωστή
Ως έφηβη, το όνειρο της Ντεσάμ ήταν να γίνει δημιουργός εσωρούχων, καθώς της άρεσαν πολύ τα διάφορα είδη λεπτοδουλεμένης δαντέλας. Η αγάπη της για τη δαντέλα παραμένει, αλλά οι ελπίδες της για μια επαγγελματική σταδιοδρομία στον χώρο των εσωρούχων γκρεμίστηκαν όταν ήταν 15 ετών, όταν λόγω έλλειψης συμμετοχών η σειρά μαθημάτων που σκόπευε να παρακολουθήσει ακυρώθηκε εκείνη τη χρονιά.
Το σχολείο όμως ειδικευόταν και στο κέντημα με χρυσοκλωστή και όταν η Ντεσάμ είδε κάποια ολοκληρωμένα κομμάτια κατάλαβε ότι αυτό ήταν που ήθελε να σπουδάσει.
«Η χρυσή κλωστή με διάλεξε, όχι εγώ αυτήν», λέει ή ίδια.
Για έξι χρόνια μάθαινε από την καλύτερη κεντήστρα της Λυών, Λυσί Τεστόν, στο Bouvard & Duviard. Υπό την αυστηρή καθοδήγηση της Τεστόν, τελειοποίησε τις δεξιότητές της και έμαθε πολλές τεχνικές κεντήματος – κάποιες από τις οποίες χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα. Το 1995, της προτάθηκε να αναλάβει τη διεύθυνση του καινούριου ατελιέ, Le Bégonia d’Or, το οποίο είναι το μοναδικό ατελιέ κεντήματος με χρυσοκλωστή στη Γαλλία που λαμβάνει κρατική χρηματοδότηση. Ο λόγος ίδρυσης του νέου ατελιέ ήταν να παρέχει θέσεις εργασίας στους φοιτητές του κεντήματος με χρυσοκλωστή της τοπικής σχολής, ώστε να εξασκούνται στις παραδοσιακές τεχνικές και να κερδίζουν επαγγελματική εμπειρία.
Κατασκευασμένο στη Γαλλία σχολαστικά
Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται στο ατελιέ είναι γαλλικής κατασκευής, ενώ η χρυσή κλωστή συγκεκριμένα προέρχεται από τον ιστορικό κατασκευαστή χρυσών κλωστών της χώρας, Ετς Καρλιάν [Ets Carlhian].
Η χρυσή κλωστή διαφέρει από τις άλλες κλωστές κεντήματος, όπως πχ. οι μεταξένιες. Η χρυσή κλωστή αποτελείται από ένα μικρό κομμάτι χρυσού, που κόβεται και περνιέται στην κλωστή, όπως περνάμε τις χάντρες. Αυτή η πολύτιμη κλωστή δεν είναι τόσο εύκαμπτη όσο η κοινή κλωστή και απαιτεί πολύ προσεκτικό χειρισμό γιατί είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και καταστρέφεται εύκολα, όπως μας εξηγεί η Ντεσάμ.
«Η χρυσή κλωστή είναι λεία και κρύα στο άγγιγμα…και υπέροχη να τη δουλεύεις και να την κρατάς ανάμεσα στα δάχτυλά σου», λέει.
Η επιδεξιότητα της Ντεσάμ, και ιδιαίτερα η μεγάλη υπομονή της, είναι φανερές σε πολλές από τις δημιουργίες του Le Bégonia d’Or. Παραδείγματος χάριν, στα 350 καντράν περιορισμένης έκδοσης που παρήγγειλε ο οίκος Piaget για την αποκλειστική του σειρά ρολογιών Altiplano.
Τα ρολόγια της σειράς Altiplano είναι εξαιρετικά λεπτά και η Ντεσάμ και η βοηθός της χρειάστηκε να δουλέψουν με χρυσή κλωστή λεπτή σαν τρίχα για να κεντήσουν διάφορα σχέδια, όπως ένα τριαντάφυλλο με ροζ και λευκόχρυση κλωστή ή ένα κλαδί δάφνης με λευκόχρυση πάλι κλωστή. Η Ντεσάμ μας εξήγησε ότι έπρεπε να σταματούν συχνά επειδή η χρυσή κλωστή έσπαγε κάθε τόσο. Για κάθε τριαντάφυλλο χρειάστηκαν 35 ώρες, ενώ για κάθε κλαδί δάφνης 10 ώρες.
Το 2013, ο οίκος καλλυντικών Guerlain γιόρτασε την 160η επέτειο της δημιουργίας του θρυλικού του αρώματος L’Eau Impériale. Η εταιρεία προκήρυξε διαγωνισμό για Μaster Αrtists, για τη δημιουργία διακόσμησης ενός συλλεκτικού μπουκαλιού ή της συσκευασίας του. Εννέα σχέδια επιλέχθηκαν.
Ανάμεσα σε αυτά ήταν και το σχέδιο του Le Bégonia d’Or. Η Ντεσάμ και η Ρουώ χρειάστηκαν 135 ώρες για να κεντήσουν το μπουκάλι, που εκτίθεται τώρα στην μπουτίκ του Οίκου Guerlain στα Ηλύσσια Πεδία στο Παρίσι.
Για περισσότερες πληροφορίες για το ατελιέ Le Bégonia d’Or, μπορείτε να επισκεφθείτε το Broderieor.com.
H Evelyn Combeau μετέφρασε το άρθρο από τα γαλλικά στα αγγλικά.
