Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανακοίνωσε πρόσφατα σημαντική μείωση στη σύνθεση της ηγετικής του ομάδας – από 14 σε 7 μέλη – καθώς και περικοπές του προϋπολογισμού κατά 25%. Η εξέλιξη αυτή συνδέεται με την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη χρηματοδότηση του οργανισμού, με τον ΠΟΥ να στρέφεται πλέον σε ιδιωτικά φιλανθρωπικά ιδρύματα και εταιρικές δωρεές για να καλύψει το κενό.
Σχολιαστές επισημαίνουν ότι αυτού του είδους οι προσαρμογές είναι συνηθισμένες στον ιδιωτικό και οικογενειακό τομέα και ότι οι περικοπές απλώς επαναφέρουν τον οργανισμό στα προ της πανδημίας επίπεδα. Ωστόσο, για τον ΠΟΥ, ο οποίος επί χρόνια γνώριζε μόνο επέκταση αρμοδιοτήτων και προϋπολογισμού, οι αλλαγές αυτές φάνηκαν να προκαλούν έντονη ανησυχία και υπερβολικές αντιδράσεις.
Παρά το γεγονός ότι τα προβλήματα περιγράφονται κυρίως ως διοικητικά και οικονομικά, αρκετοί παρατηρητές υποστηρίζουν ότι η κρίση είναι βαθύτερη και αγγίζει θεμελιώδη φιλοσοφικά ζητήματα που αναδείχθηκαν την τελευταία πενταετία – κυρίως μέσα από τη διαχείριση της πανδημίας.
Ήδη από την έναρξη των παγκόσμιων απαγορεύσεων κυκλοφορίας, ο ΠΟΥ φέρεται να διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην επισημοποίηση της επιβολής μέτρων μαζικού εξαναγκασμού ως ενδεδειγμένης προσέγγισης απέναντι σε έναν νέο ιό. Η αντίληψη περί «υγείας», κατά τους επικριτές, μεταφράστηκε τότε σε διάλυση της κοινωνικής και οικονομικής λειτουργίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αν και αρκετά στελέχη του Οργανισμού σήμερα αρνούνται ότι υποστήριξαν τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας, υπάρχουν καταγεγραμμένα στοιχεία που αφηγούνται μια διαφορετική ιστορία. Ένα από τα σημαντικότερα τεκμήρια είναι η επίσκεψη αντιπροσωπείας διεθνών υγειονομικών αξιωματούχων, υπό την αιγίδα του ΠΟΥ και με τη συμμετοχή εκπροσώπων από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ, στη Γούχαν της Κίνας, μεταξύ 16 και 24 Φεβρουαρίου 2020. Το αποτέλεσμα της αποστολής ήταν μια έκθεση με ημερομηνία 28 Φεβρουαρίου 2020, με τίτλο «Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019» («Έκθεση της Κοινής Αποστολής ΠΟΥ-Κίνας για τη Νόσο του Κορονοϊού 2019»), η οποία παραμένει αναρτημένη στον ιστότοπο του Οργανισμού.
Στην έκθεση αυτή, ο ΠΟΥ εξέφρασε τον θαυμασμό του για τη διαχείριση της πανδημίας από τις κινεζικές αρχές, περιγράφοντάς την ως «την πιο φιλόδοξη, ευέλικτη και επιθετική προσπάθεια περιορισμού ασθένειας στην ιστορία». Η στρατηγική που περιγράφηκε περιλάμβανε μαζική παρακολούθηση θερμοκρασίας, υποχρεωτική χρήση μάσκας και πλύσιμο χεριών, ενώ σταδιακά εφαρμόστηκε μια «επιστημονικά τεκμηριωμένη και βασισμένη στον κίνδυνο» προσέγγιση.
Η έκθεση επαινούσε τη «δέσμευση του κινεζικού λαού στη συλλογική δράση», επισημαίνοντας την «προθυμία τους να συμμορφωθούν με τα πιο αυστηρά μέτρα περιορισμού» – μεταξύ των οποίων η αναστολή δημόσιων συναθροίσεων, οι πολύμηνες συστάσεις παραμονής στο σπίτι και οι απαγορεύσεις μετακινήσεων.
Κατά ορισμένους αναλυτές, η έκθεση αυτή αποτέλεσε το σημείο καμπής στη διεθνή διαχείριση της πανδημίας. Πολλές κυβερνήσεις επικαλέστηκαν το περιεχόμενό της για να δικαιολογήσουν το κλείσιμο σχολείων, εκκλησιών και επιχειρήσεων. Η κοινωνική συναίνεση οικοδομήθηκε εν μέρει πάνω σε αυτό το έγγραφο, το οποίο προωθήθηκε ευρέως και από τα μέσα ενημέρωσης.
Ακόμα και οι ψηφιακές πλατφόρμες φέρονται να προσαρμόστηκαν στη γραμμή του ΠΟΥ. Ενδεικτικά, η YouTube είχε δηλώσει ότι δεν θα επέτρεπε τη δημοσίευση περιεχομένου που αντίκειται στις συστάσεις του Οργανισμού, ενώ η Google – στην οποία ανήκει η YouTube – φέρεται να τροποποίησε τους αλγόριθμους αναζήτησης ώστε να ενισχύει τις επίσημες θέσεις του ΠΟΥ.
Ένας επιστήμονας, επικριτής του μοντέλου «απαγόρευση κυκλοφορίας μέχρι τον εμβολιασμό», όταν ρωτήθηκε για τη σημασία της εν λόγω έκθεσης, απάντησε πως επρόκειτο για την πιο επιδραστική παρέμβαση στη διαμόρφωση της κρατικής πολιτικής. Κατά την άποψή του, το έγγραφο αποτέλεσε τον καταλύτη για την ευρεία εφαρμογή περιοριστικών μέτρων ανά τον κόσμο.
Οι πολιτικές που ακολούθησαν, σύμφωνα με την ίδια οπτική, συνέβαλαν στην επιδείνωση της υγείας παγκοσμίως, στην αύξηση του αναλφαβητισμού μεταξύ των νέων, στη διόγκωση των εξαρτήσεων, και σε μια γενικευμένη απογοήτευση εκατομμυρίων ανθρώπων, που είδαν τις ελευθερίες τους να αναστέλλονται από τη μια μέρα στην άλλη.
Όπως σημειώνεται σε ανάλογα σχόλια, ο ΠΟΥ υπήρξε βασικός μοχλός της συγκεκριμένης διαχείρισης – και μάλιστα σε στενή συνεργασία με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας. Γι’ αυτό και αρκετοί θεωρούν πως η απώλεια αξιοπιστίας του Οργανισμού είναι αναμενόμενη και εύλογη.
Παρά τις ανακατατάξεις, στην κορυφή του ΠΟΥ συνεχίζουν να βρίσκονται στελέχη που συνδέονται άμεσα με τις αποφάσεις εκείνης της περιόδου. Δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη αυτοκριτική – αντιθέτως, σημειώνεται μια επιμονή στη μέχρι τώρα στάση.
Το ερώτημα που τίθεται πλέον, είναι τι μπορούν να κάνουν τα κράτη αυτόνομα, χωρίς τον ΠΟΥ. Αναλυτές εκτιμούν ότι χρειάζεται ένα νέο μοντέλο για την παρακολούθηση και αντιμετώπιση ασθενειών, με μεγαλύτερη έμφαση στις χρόνιες παθήσεις και λιγότερη εξάρτηση από φαρμακευτικές λύσεις.
Η συζήτηση γύρω από αυτό το νέο μοντέλο παραμένει ανοιχτή. Όπως παρατηρείται, παρά την απώλεια κύρους, ο ΠΟΥ δεν πρόκειται να εξαφανιστεί σύντομα. Ωστόσο, παραμένει το ερώτημα εάν διαθέτει πραγματικές πιθανότητες επιβίωσης ως θεσμός με αξιοπιστία στη διεθνή υγειονομική κοινότητα. Προσωπικά, αμφιβάλλω.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι απόψεις του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.
