Η φετινή απονομή του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης στην ηγέτιδα της αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα Μαρία Κορίνα Μασάδο έχει πυροδοτήσει ευρεία πολιτική και διπλωματική συζήτηση, με την Επιτροπή Νόμπελ να υπερασπίζεται την επιλογή της και τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ να δηλώνει πως η ίδια η βραβευθείσα τον τίμησε αφιερώνοντάς του το βραβείο.
Η Μασάδο, πρώην προεδρική υποψήφια της αντιπολίτευσης, τιμήθηκε στις 10 Οκτωβρίου «για την ακούραστη δράση της στην προώθηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων του λαού της Βενεζουέλας» και «για τον αγώνα της να επιτύχει μια ειρηνική μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία». Η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ, σε ανακοίνωσή της, την περιέγραψε ως «μια θαρραλέα και αφοσιωμένη υπερασπίστρια της ειρήνης» που «κρατά τη φλόγα της δημοκρατίας αναμμένη μέσα στο σκοτάδι της καταστολής».
Η απόφαση, ωστόσο, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε πολιτικούς κύκλους στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς πολλοί θεωρούσαν ότι το βραβείο θα έπρεπε να απονεμηθεί στον πρόεδρο Τραμπ, ο οποίος έχει αναγνωριστεί διεθνώς για τις μεσολαβητικές του προσπάθειες σε διάφορες εστίες πολέμου.
Η Επιτροπή απαντά στις πιέσεις
Κατά την ανακοίνωση της απονομής στο Όσλο, ο πρόεδρος της Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ, Γιόργκεν Βάτνε Φρίντνες, δέχθηκε ερωτήσεις σχετικά με το αν η παράλειψη του ονόματος του Τραμπ συνιστά πολιτική επιλογή. Ο Φρίντνες υπογράμμισε ότι «στη μακρά ιστορία του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, η Επιτροπή έχει δει πολλές μορφές εκστρατειών και δημόσιας πίεσης», εξηγώντας πως η απόφαση βασίζεται αποκλειστικά «στο έργο και τη βούληση του Άλφρεντ Νόμπελ». Όπως είπε χαρακτηριστικά, «η Επιτροπή συνεδριάζει σε μια αίθουσα γεμάτη με τα πορτρέτα όλων των βραβευμένων, μια αίθουσα που αποπνέει θάρρος και ακεραιότητα».
Ο πρόεδρος της Επιτροπής απέφυγε να σχολιάσει το ζήτημα του χρονισμού, επισημαίνοντας απλώς ότι η προθεσμία για τις φετινές υποψηφιότητες έληξε στις 31 Ιανουαρίου — λίγες ημέρες μετά την έναρξη της δεύτερης προεδρικής θητείας του Τραμπ. Αυτό σημαίνει ότι οι πιο πρόσφατες ειρηνευτικές του πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να εξεταστούν για το βραβείο του 2026.
Παρά τη διευκρίνιση, ο διευθυντής επικοινωνίας του Λευκού Οίκου, Στήβεν Τσενγκ, κατηγόρησε την Επιτροπή για πολιτική μεροληψία, υποστηρίζοντας ότι «έθεσε την πολιτική πάνω από την ειρήνη». Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X, ανέφερε ότι ο Τραμπ «έχει την καρδιά ενός ανθρωπιστή» και ότι «κανείς δεν μπορεί να επιτύχει όσα εκείνος με τη δύναμη της θέλησής του».
Η Μασάδο εμπνέει τη Βενεζουέλα
Η Μαρία Κορίνα Μασάδο, ιστορικό στέλεχος της αντιπολίτευσης, είχε αναδειχθεί ως η ενωτική μορφή ενός κατακερματισμένου πολιτικού μετώπου στη Βενεζουέλα, προτάσσοντας το αίτημα για ελεύθερες εκλογές και δημοκρατική διακυβέρνηση. Το καθεστώς του προέδρου Νικολάς Μαδούρο την απέκλεισε από τη συμμετοχή στις εκλογές του 2024 και την ανάγκασε να περάσει στην παρανομία. Παρά τις απειλές κατά της ζωής της, παρέμεινε στη χώρα, εμπνέοντας εκατομμύρια συμπολίτες της.
Μετά την ανακοίνωση της βράβευσης, η Μασάδο αφιέρωσε το βραβείο στον πρόεδρο Τραμπ και στον αμερικανικό λαό, χαρακτηρίζοντάς τους «κύριους συμμάχους στον αγώνα για ελευθερία και δημοκρατία». Σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα X, ανέφερε ότι «η Βενεζουέλα βρίσκεται στο κατώφλι της νίκης» και ότι «τώρα, περισσότερο από ποτέ, υπολογίζει στους φίλους της ελευθερίας σε όλο τον κόσμο».
Το τηλεφώνημα στον Τραμπ
Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο, ο πρόεδρος Τραμπ αποκάλυψε ότι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τη Μασάδο την ημέρα της ανακοίνωσης. Όπως είπε, η ίδια τού μετέφερε ότι αποδέχεται το βραβείο «προς τιμήν του», γιατί εκείνος «πραγματικά το αξίζει». Ο Τραμπ χαρακτήρισε την πράξη της «πολύ ευγενική» και αστειεύτηκε πως «δεν της ζήτησε να του το παραχωρήσει», αλλά τόνισε ότι εκτίμησε βαθιά τη χειρονομία.
Ο πρόεδρος αναφέρθηκε επίσης στις ειρηνευτικές του πρωτοβουλίες, λέγοντας ότι μεσολάβησε για τον τερματισμό των πολέμων μεταξύ Κονγκό και Ρουάντας, Πακιστάν και Ινδίας, καθώς και για τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στη Γάζα. Υπενθύμισε ότι το Ισραήλ και η Χαμάς υπέγραψαν στις 9 Οκτωβρίου συμφωνία για την απελευθέρωση ομήρων, στο πλαίσιο του σχεδίου των είκοσι σημείων που είχε ο ίδιος προτείνει για τον τερματισμό του πολέμου.
Αναγνωρίζοντας ότι η προθεσμία για τις υποψηφιότητες είχε ήδη λήξει, ο Τραμπ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να βραβευθεί το επόμενο έτος, σημειώνοντας πως «υπάρχουν εκείνοι που λένε ότι έπρεπε να το πάρουμε, αλλά εγώ είμαι ευτυχής, γιατί σώθηκαν εκατομμύρια ζωές».
Ο απόηχος διεθνώς
Η απονομή του βραβείου στη Μασάδο έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από την αντιπολίτευση της Βενεζουέλας και από κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής και της Ευρώπης που δεν αναγνωρίζουν τη νομιμότητα του καθεστώτος Μαδούρο. Αντίθετα, φιλοκυβερνητικά μέσα της Βενεζουέλας μίλησαν για «πολιτική απόφαση» που στοχεύει να υπονομεύσει τη σταθερότητα της χώρας.
Η τελετή απονομής του Νόμπελ Ειρήνης θα πραγματοποιηθεί στις 10 Δεκεμβρίου στο Όσλο της Νορβηγίας. Η Μασάδο αναμένεται να παραλάβει το μετάλλιο, το δίπλωμα και το επίσημο έγγραφο που πιστοποιεί το χρηματικό ποσό της διάκρισης.
Σύμφωνα με το Ίδρυμα Νόμπελ, για το φετινό βραβείο υπεβλήθησαν συνολικά 338 υποψηφιότητες —244 άτομα και 94 οργανισμοί— ενώ η διαδικασία για το επόμενο Νόμπελ Ειρήνης ανοίγει εντός του μήνα.
Των Victoria Friedman, Bill Pan και T.J. Muscaro
Με τη συμβολή του Jackson Richman και πληροφορίες από το Associated Press
