ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ — Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε την Πέμπτη σε νέα μείωση επιτοκίων, όπως αναμενόταν, ωστόσο άφησε να εννοηθεί ότι ενδέχεται να υπάρξει παύση στον κύκλο χαλάρωσης που ξεκίνησε πριν από έναν χρόνο, καθώς ο πληθωρισμός επανήλθε στον στόχο του 2%.
Η ΕΚΤ έχει μειώσει συνολικά τα επιτόκια οκτώ φορές από τον Ιούνιο του 2023, κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες συνολικά, στην προσπάθειά της να στηρίξει την οικονομία της ευρωζώνης, η οποία εμφάνιζε αδυναμίες ακόμη και πριν από τις επιπτώσεις των ασταθών οικονομικών και εμπορικών πολιτικών των ΗΠΑ.
Καθώς ο πληθωρισμός διαμορφώνεται πλέον λίγο κάτω από το 2%, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε ότι η Τράπεζα βρίσκεται σε «καλή θέση» σε ό,τι αφορά την τρέχουσα πορεία επιτοκίων – ένδειξη, σύμφωνα με τις αγορές, ότι ενδέχεται να ακολουθήσει παύση στις μειώσεις, αν όχι τερματισμός της νομισματικής χαλάρωσης. Αν και απέφυγε να το δηλώσει ευθέως, άφησε να εννοηθεί πως δεν αναμένονται αλλαγές στην πολιτική της ΕΚΤ κατά την επόμενη συνεδρίαση.
Στη συνέντευξη Τύπου ανέφερε ότι, μετά τη μείωση των 25 μονάδων βάσης και δεδομένων των σημερινών επιπέδων επιτοκίων, η Τράπεζα θεωρεί πως βρίσκεται σε ευνοϊκή θέση.
Οι χρηματαγορές ερμήνευσαν τη δήλωσή της ως ένδειξη παύσης τον Ιούλιο και πιθανής ακόμη μιας μείωσης μέχρι το τέλος του έτους, ενδεχομένως τον Δεκέμβριο. Η ίδια σημείωσε πως ο κύκλος νομισματικής πολιτικής που ανταποκρίθηκε σε πολλαπλά σοκ – όπως η πανδημία COVID-19, ο πόλεμος στην Ουκρανία, τον οποίο χαρακτήρισε «παράνομο», και η ενεργειακή κρίση – πλησιάζει στο τέλος του.
Ορισμένοι οικονομολόγοι εξέλαβαν τα σχόλια αυτά ως σαφή ένδειξη παύσης και εκτίμησαν ότι ενδέχεται να έχει ολοκληρωθεί ο πιο επιθετικός κύκλος χαλάρωσης της ΕΚΤ από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008–2009.
Η Nordea, σε σημείωμα προς τους πελάτες της, ανέφερε ότι θεωρεί πως η ΕΚΤ έχει ολοκληρώσει τον κύκλο μειώσεων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν σοβαρές αρνητικές εκπλήξεις και πως η οικονομική προοπτική θα ενισχυθεί σταδιακά σύμφωνα με τις προβλέψεις της Τράπεζας.
Η απόφαση της Πέμπτης ήταν σχεδόν ομόφωνη, με μόνη εξαίρεση, σύμφωνα με πηγές, τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Αυστρίας, Ρόμπερτ Χόλτσμαν, ο οποίος δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Η HSBC σχολίασε ότι η μείωση της Πέμπτης είναι πιθανότατα η τελευταία για το άμεσο μέλλον.
Η Λαγκάρντ επεσήμανε επίσης ότι η ευρωζώνη φαίνεται να προσελκύει περισσότερες ξένες επενδύσεις, εξέλιξη που ερμηνεύεται ως ένδειξη αυξημένης εμπιστοσύνης και που συμβάλλει στην ενίσχυση του ευρώ – τάση που σχετίζεται και με την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ. Ωστόσο, η ίδια προειδοποίησε ότι οι προοπτικές περιβάλλονται από εξαιρετικά υψηλή αβεβαιότητα.
Σημείωσε επίσης ότι ενδέχεται η πτώση των τιμών ενέργειας και η ενίσχυση του ευρώ να ασκήσουν πρόσθετες καθοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό. Αυτή η επίδραση θα μπορούσε να ενισχυθεί σε περίπτωση που οι υψηλότεροι δασμοί οδηγήσουν σε μείωση της ζήτησης για εξαγωγές της ευρωζώνης και ανακατεύθυνση της πλεονάζουσας παραγωγής προς την ευρωπαϊκή αγορά.
Η ΕΚΤ, αναγνωρίζοντας την αβεβαιότητα, προχώρησε σε μια ασυνήθιστη κίνηση δημοσιεύοντας εναλλακτικά σενάρια ως προς τις προβλέψεις της, σημειώνοντας ότι η εξέλιξη του εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ θα μπορούσε να διαφοροποιήσει σημαντικά τόσο τον πληθωρισμό όσο και την ανάπτυξη.
Το σενάριο παύσης
Το βασικό επιχείρημα υπέρ μιας παύσης βασίζεται στο ότι οι βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ευρωζώνης ενδέχεται να αποκλίνουν σημαντικά, απαιτώντας διαφοροποιημένες πολιτικές απαντήσεις.
Οι προβλέψεις δείχνουν ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει πρόσκαιρα κάτω από τον στόχο της ΕΚΤ το 2025, αλλά η αύξηση των κρατικών δαπανών και τα υψηλότερα εμπορικά εμπόδια ενδέχεται να ενισχύσουν τις πληθωριστικές πιέσεις μεσοπρόθεσμα.
Πρόσθετος παράγοντας πολυπλοκότητας είναι το γεγονός ότι η νομισματική πολιτική επηρεάζει την οικονομία με καθυστέρηση 12 έως 18 μηνών – γεγονός που σημαίνει ότι η στήριξη που εγκρίνεται σήμερα μπορεί να αποδίδει σε μια περίοδο όπου δεν είναι πλέον αναγκαία.
Ο διαχειριστής χαρτοφυλακίων της PIMCO, Κονσταντίν Βάιτ, ανέφερε ότι στο βασικό σενάριο η ΕΚΤ αναμένεται να κάνει παύση τον Ιούλιο και να προχωρήσει σε μία τελευταία μείωση τον Σεπτέμβριο. Πρόσθεσε ότι για να επισπευθούν ή να επεκταθούν οι μειώσεις, θα πρέπει να υπάρξει πιο έντονη ύφεση στην οικονομία.
Αναγνωρίζοντας τη βραχυπρόθεσμη αδυναμία, η ΕΚΤ μείωσε την πρόβλεψη για τον πληθωρισμό του επόμενου έτους. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει κάτω από τον στόχο του 2% το 2025, προκαλώντας ανησυχίες για επιστροφή στο προπανδημικό μοτίβο σταθερής υστέρησης έναντι του στόχου – παρά το γεγονός ότι οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις δείχνουν επιστροφή στον στόχο το 2027.
Στο πιο μακρινό μέλλον, οι προοπτικές αλλάζουν σημαντικά. Εάν οι ΗΠΑ επιβάλουν μόνιμους δασμούς, η ΕΕ ενδέχεται να απαντήσει με αντίποινα, γεγονός που θα αυξήσει το κόστος του εμπορίου. Οι επιχειρήσεις μπορεί να μεταφέρουν μέρος των δραστηριοτήτων τους για να αποφύγουν τα εμπόδια, ωστόσο δεν αποκλείεται οι αλλαγές στις εφοδιαστικές αλυσίδες να οδηγήσουν σε αύξηση κόστους.
Η ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών – ιδίως της Γερμανίας – και το κόστος της πράσινης μετάβασης εκτιμάται ότι θα προσθέσουν πιέσεις στον πληθωρισμό, ενώ η μείωση του ενεργού πληθυσμού λόγω γήρανσης αναμένεται να διατηρήσει τις πιέσεις στους μισθούς.
