Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) πρότεινε στις 21 Οκτωβρίου περιορισμένες αλλαγές στον νόμο της για την αποψίλωση των δασών, προκειμένου να ελαφρύνει τις υποχρεώσεις αναφοράς για τους μικρούς παραγωγούς και επιχειρήσεις, χωρίς όμως να προχωρήσει σε νέα αναβολή της εφαρμογής του μέτρου.
Ο κανονισμός της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών (EUDR) απαγορεύει τις εισαγωγές φοινικελαίου, καφέ, κακάο, βοδινού κρέατος, ξυλείας και καουτσούκ, εκτός εάν οι εταιρείες αποδείξουν ότι τα προϊόντα αυτά παράχθηκαν χωρίς αποψίλωση.
Αρχικά, η εφαρμογή του είχε αναβληθεί, από το 2024 για τον Δεκέμβριο του 2025, και αναμενόταν νέα καθυστέρηση τον Σεπτέμβριο, έπειτα από δήλωση της επιτρόπου Περιβάλλοντος της ΕΕ, Γέσικα Ρόσβαλ, η οποία είχε αναφέρει ότι χρειαζόταν περισσότερος χρόνος για τη διόρθωση του πληροφοριακού συστήματος που θα παρακολουθεί τα προϊόντα στο πλαίσιο του νόμου.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους στο Λουξεμβούργο, η Ρόσβαλ ανέφερε ότι ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ στις 30 Δεκεμβρίου 2025 για τις μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ οι πολύ μικρές και οι μικρές επιχειρήσεις θα έχουν προθεσμία έως τις 30 Ιουνίου 2026. Προβλέπονται ελαφρύτερες απαιτήσεις αναφοράς για τους μικρούς φορείς, καθώς και περίοδος χάριτος έξι μηνών για τις μεγάλες εταιρείες πριν αρχίσουν να επιβάλλονται πλήρεις κυρώσεις.
Η Ρόσβαλ εξήγησε ότι οι πολύ μικροί παραγωγοί θα εξαιρεθούν από την υποχρέωση σύνταξης πλήρους δήλωσης δέουσας επιμέλειας και θα χρειάζεται μόνο να υποβάλλουν απλή δήλωση, γεγονός που θα μειώσει την επιβάρυνση του πληροφοριακού συστήματος.
Προσέθεσε ότι οι απλουστεύσεις αυτές θα επιτρέψουν στον νόμο να τεθεί σε ισχύ όπως είχε προγραμματιστεί, προβλέποντας μια μεταβατική περίοδο έξι μηνών για τις μεγάλες εταιρείες, κατά την οποία δεν θα επιβάλλονται κυρώσεις.
«Προσαρμογή χωρίς νέα καθυστέρηση»
Η Τερέσα Ριβέρα, αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την «Καθαρή, Δίκαιη και Ανταγωνιστική Μετάβαση», δήλωσε ότι η πρόταση επιτρέπει στους μεγάλους φορείς να προσαρμοστούν σταδιακά, δίνοντας παράλληλα περισσότερο χρόνο στους μικρούς παραγωγούς να προετοιμαστούν.
Ωστόσο, η πρόταση δέχθηκε κριτική από εκπροσώπους του ευρωπαϊκού επιχειρηματικού κόσμου.
Ο Χόλγκερ Σβάνεκε, γενικός γραμματέας της Γερμανικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματικών Τεχνών, σχολίασε ότι οι τροποποιήσεις της Επιτροπής «απέχουν πολύ από το αναγκαίο». Επεσήμανε ότι, αντί να αντιμετωπιστούν τα βασικά προβλήματα, η Επιτροπή επιμένει σε χρονοδιάγραμμα και στόχους που είναι ανεφάρμοστοι ή εξαιρετικά δύσκολοι για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, επιβάλλοντας επιπλέον σημαντικό βάρος.
Ο Σβάνεκε τόνισε ότι η ΕΕ θα έπρεπε να είχε παγώσει την εφαρμογή του νόμου για να επιτρέψει πλήρη αναθεώρησή του. Όπως ανέφερε, δεδομένων των τεράστιων διοικητικών βαρών που επιφέρει ο κανονισμός στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μια προσωρινή «αναστολή του ρολογιού» θα ήταν η μόνη κατάλληλη λύση. Συμπλήρωσε ότι μια διετής αναστολή και ένα άνοιγμα για θεμελιώδεις διορθώσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν πραγματική θεραπεία.
Συμμόρφωση και σύγχυση
Σύμφωνα με την επικαιροποιημένη πρόταση, οι μικροί παραγωγοί σε χώρες χαμηλού κινδύνου, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Ινδία, η Κίνα και η Αυστραλία, θα χρειάζεται να υποβάλουν μόνο μία αρχική δήλωση για να καταγραφούν ως φορείς.
Το μέτρο δεν ισχύει για χώρες «τυπικού κινδύνου», όπως η Βραζιλία, η Ινδονησία και η Μαλαισία, οι οποίες εξακολουθούν να υποχρεούνται να προσκομίζουν πλήρη τεκμηρίωση δέουσας επιμέλειας. Η Βραζιλία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων προς την ΕΕ, μαζί με την Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει ήδη ζητήσει από την ΕΕ να αναβάλει την εφαρμογή του κανονισμού.
Το προηγούμενο έτος, Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν δηλώσει ότι οι παραγωγοί αντιμετώπιζαν δυσκολίες συμμόρφωσης με τους νέους κανόνες.
Η Ρόσβαλ ανέφερε ότι ο κανονισμός παραμένει σύμφωνος με τους διεθνείς εμπορικούς κανόνες, υπογραμμίζοντας ότι όλες οι εταιρείες που διαθέτουν προϊόντα στην ευρωπαϊκή αγορά, ανεξαρτήτως μεγέθους, θα δεσμεύονται από τις βασικές απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας.
Η πρόταση θα υποβληθεί τώρα στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για έγκριση, όπου ενδέχεται να υπάρξουν περαιτέρω τροποποιήσεις.
Η Ρόσβαλ εξέφρασε την ελπίδα ότι η πρόταση θα εγκριθεί το συντομότερο δυνατό, επισημαίνοντας ότι απομένει ελάχιστος χρόνος για να διασφαλιστεί η ομαλή εφαρμογή του νόμου. Προειδοποίησε ότι μια εκ νέου πλήρης νομοθετική διαδικασία, όπως η προσθήκη νέων κατηγοριών κινδύνου για χώρες, θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω καθυστερήσεις. Μια νέα κατηγορία κινδύνου θα αποτελούσε χρονοβόρο και προβληματική διαδικασία, δήλωσε, απορρίπτοντας τις εισηγήσεις για νέα αναβολή ενός έτους.
