Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Αντόνιο Ταγιάνι, ενόψει του τριήμερου ταξιδιού του στο Πεκίνο, δήλωσε ότι η συµµετοχή στην κινεζική πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (BRI) δεν απέφερε στη χώρα τα αναµενόµενα οικονοµικά οφέλη.
«Το ιταλικό κοινοβούλιο εξετάζει την κατάσταση. Αυτή τη στιγμή, οι χώρες που δεν συμμετέχουν στην πρωτοβουλία Belt and Road, οι ευρωπαϊκές χώρες, αποδίδουν καλύτερα από εμάς. Γι’ αυτό, η Ιταλία θα αποφασίσει αν [θα] παραμείνει ή όχι στην Πρωτοβουλία “Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος”. Στο κοινοβούλιο, πολλά κόμματα είναι εναντίον της», δήλωσε στο CNBC το Σάββατο.
Είπε ότι η συμφωνία «απέτυχε να ανταποκριθεί στις ιταλικές προσδοκίες».
Η πρωτοβουλία BRI είχε ως στόχο να συνδέσει την Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική μέσω ενός «νέου Δρόμου του Μεταξιού», μέσω μεγάλων δαπανών για υποδομές. Οι επικριτές την έχουν καταδικάσει ως έναν τρόπο για το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ) να επεκτείνει τη γεωπολιτική του δύναμη και την οικονομική του επιρροή.
«Το ιταλικό μήνυμα είναι πολύ σαφές: θέλουμε να συνεργαστούμε με την Κίνα, θέλουμε να είμαστε παρόντες στην αγορά της Κίνας, είμαστε έτοιμοι για κινεζικές επενδύσεις, αλλά όπως είπα, είναι σημαντικό [να έχουμε] ίσους όρους ανταγωνισμού», δήλωσε ο κ. Ταγιάνι, ο οποίος στο παρελθόν διετέλεσε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ευρωπαίος Επίτροπος και είναι επίσης αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ιταλίας. «Θέλουμε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με την Κίνα, αλλά πρέπει επίσης να αναλύσουμε τις εξαγωγές: η BRI δεν έχει αποφέρει τα αποτελέσματα που ελπίζαμε».
Η Ιταλία είναι η μόνη χώρα της G7 που συμμετέχει στην πρωτοβουλία της Κίνας και η αποχώρησή της θα σήμαινε μεγάλο πλήγμα για την Κίνα.
Προθεσμία απόφασης
Η Ιταλία πρόκειται να αποφασίσει μέχρι το τέλος του έτους αν θέλει να ανανεώσει τη συμμετοχή της. Σύμφωνα με τη συμφωνία Ιταλίας-Κίνας, η συμφωνία έχει πενταετή διάρκεια και θα ανανεωθεί τον Μάρτιο του 2024 για άλλα πέντε χρόνια, εάν κανένα από τα δύο μέρη δεν αποφασίσει να τη λήξει φέτος.
Ο κ. Ταγιάνι δεν επιβεβαίωσε πότε η Ιταλία θα λάβει την απόφασή της, αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που Ιταλοί αξιωματούχοι εκφράζουν δημοσίως την απογοήτευσή τους για την BRI.
Αφού αρχικά προσχώρησε το 2019, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι πάγωσε τη συμφωνία για δύο χρόνια όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2021.
Ιταλοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει πρόσφατα ότι βλέπουν άλλες χώρες να διατηρούν καλές σχέσεις με την Κίνα χωρίς την εν λόγω συμμετοχή και αμφισβητούν τα οφέλη.
Τον Ιούλιο, ο Ιταλός υπουργός Άμυνας Γκουίντο Κροσέτο δήλωσε ότι η αρχική απόφαση για την ένταξη ήταν μια «αυθόρμητη και αποτρόπαια πράξη». Είπε ότι πολλαπλασίασε τις κινεζικές εξαγωγές προς την Ιταλία, αλλά δεν αύξησε αντίστοιχα τις ιταλικές εξαγωγές προς την Κίνα.
«Το ζήτημα σήμερα είναι: πώς να αποχωρήσουμε [από την BRI] χωρίς να βλάψουμε τις σχέσεις [με το Πεκίνο]. Διότι είναι αλήθεια ότι η Κίνα είναι ανταγωνιστής, αλλά είναι επίσης εταίρος», δήλωσε ο κ. Κροσέτο στην εφημερίδα Corriere della Sera.
«Έχουμε εξάγει ένα φορτίο πορτοκάλια στην Κίνα. Έχουν τριπλασιάσει τις εξαγωγές τους προς την Ιταλία μέσα σε τρία χρόνια. Το πιο γελοίο τότε ήταν ότι το Παρίσι, χωρίς να υπογράψει καμία συνθήκη, εκείνη την εποχή πούλησε αεροπλάνα στο Πεκίνο για δεκάδες δισεκατομμύρια».
Τότε, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι δήλωσε στους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο ότι η Ιταλία θα λάβει απόφαση πριν τη λήξη του Δεκεμβρίου. Επισήμανε το «παράδοξο» ότι η Ιταλία ήταν η μόνη χώρα της G7 που συμμετείχε στην BRI, αλλά δεν ήταν καν η χώρα της G7 με τις μεγαλύτερες εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα.
«Πιστεύαμε ότι το ελεύθερο εμπόριο χωρίς κανόνες θα μπορούσε να λύσει τα προβλήματά μας, θα μπορούσε να διανείμει τον πλούτο και θα μπορούσε να εκδημοκρατίσει συστήματα που ήταν λιγότερο δημοκρατικά από τα δικά μας. Δεν συνέβη», σημείωσε η κα. Μελόνι.
«Και το δεύτερο πράγμα που συνέβη ήταν ότι συστήματα που δεν ήταν δημοκρατικά συμμετείχαν από θεσμικής πλευράς και κέρδισαν χώρο στην παγκόσμια σκηνή. Τώρα είναι ισχυρότερα και εμείς είμαστε πιο αδύναμοι, διότι δεν ελέγχουμε τις αλυσίδες εφοδιασμού μας. Επομένως, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να το επανεξετάσουμε».
Αμφιλεγόμενη συμμετοχή
Η απόφαση ένταξης επικρίθηκε έντονα, καθώς η BRI έχει αποτελέσει ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο. Οι υποδομές για τις εμπορικές διαδρομές σε τρεις ηπείρους υποστηρίζονται από κινεζική χρηματοδότηση και οι επικριτές επισημαίνουν ότι αυτό έχει αφήσει στις αναπτυσσόμενες χώρες χρέη που δεν μπορούν να πληρώσουν, ενώ παράλληλα ενισχύει την επιρροή της Κίνας στις χώρες κατά μήκος της διαδρομής.
Το 2019, η συμφωνία υπογράφηκε σε μια τελετή στην οποία ο Ματέο Σαλβίνι, αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας, ήταν αισθητά απών. Είχε επικρίνει ανοιχτά τη συμφωνία πριν από την τελετή, λέγοντας ότι η Ιταλία δεν θα γίνει «αποικία κανενός» και ότι η ελεύθερη αγορά δεν υπάρχει στην Κίνα, κηρύσσοντας προσοχή στους επιχειρηματίες της Ιταλίας.
Ο Γκουλιέλμο Πίτσι, υφυπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, δήλωσε ότι απαιτείται «βαθύτερος έλεγχος».
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ εξέφρασαν επίσης ανησυχίες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε έκθεση στην οποία αποκαλεί το Πεκίνο «συστηματικό αντίπαλο» που πρέπει να κρατηθεί σε απόσταση αναπνοής. Μια γερμανική εφημερίδα δημοσίευσε άρθρο σύνταξης σημειώνοντας ότι η συμφωνία δεν ήταν προς το συμφέρον της Ιταλίας και ότι στην πραγματικότητα η συμμετοχή της Ιταλίας εξυπηρετούσε μόνο τη νομιμοποίηση του Πεκίνου για το αμφιλεγόμενο σχέδιό του.
