Επί δύο δεκαετίες, η Κίνα διοχετεύει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, χρηματοδοτώντας τεράστια λιμενικά έργα στο όνομα της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Ωστόσο, εμπειρογνώμονες και νομοθέτες προειδοποιούν ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ), το οποίο κυβερνά την Κίνα ως μονοκομματικό κράτος, στην πραγματικότητα επιδιώκει να αναπτύξει την παγκόσμια στρατιωτική του παρουσία, δημιουργώντας νέες υπερπόντιες ναυτικές βάσεις από τα εμπορικά λιμάνια που έχει χρηματοδοτήσει και κατασκευάσει στο εξωτερικό.
Στο πρώτο μέρος του άρθρου, εξετάστηκαν οι προσπάθειες της Κίνας για παγκόσμια ναυτική κυριαρχία με στοιχεία από την AidData (Iνστιτούτο Aid Transparency, Information Technology, Geocoding με έδρα τη Βιρτζίνια των ΗΠΑ), καθώς και οι αντιδράσεις και εκτιμήσεις Αμερικανών πολιτικών και ειδικών.
Τις μεγαλύτερες πιθανότητες συγκεντρώνει ο Ινδο-Ειρηνικός
Ο Ινδο-Ειρηνικός είναι, ίσως, το πιο λογικό μέρος για μια νέα στρατιωτική βάση.
Το ΚΚΚ επιδιώκει να υπερβεί την πρώτη νησιωτική αλυσίδα, εξασφαλίζοντας έτσι την ελεύθερη κυριαρχία των εμπορικών και στρατιωτικών του πλοίων στις θάλασσες. Ομοίως, επιδιώκει μεγαλύτερο έλεγχο των αλιευτικών περιοχών και των πολύτιμων πόρων σε όλη την περιοχή, από τη Νότια Θάλασσα της Κίνας έως τον Ινδικό Ωκεανό.
Εάν το ΚΚΚ θέλει να θέσει σε άμεση απειλή τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους του και να αποκτήσει τον απεριόριστο έλεγχο των πιο πολύτιμων εμπορικών οδών του κόσμου, χρειάζεται μεγαλύτερο έλεγχο του Ινδο-Ειρηνικού.
Ο Σαμ Κέσλερ, γεωπολιτικός αναλυτής στην εταιρεία διαχείρισης κινδύνων North Star Support Group, πιστεύει ότι μια βάση σε αυτή την περιοχή είναι το επόμενο λογικό βήμα για το καθεστώς στην πορεία του προς την παγκόσμια κυριαρχία.
«Αυτή τη στιγμή, είναι πιο ρεαλιστικό να περιμένουμε από το Πεκίνο να επικεντρωθεί στην κατασκευή μελλοντικών ναυτικών βάσεων που θα βρίσκονται πιο κοντά στην περιοχή επιρροής του και όχι διασκορπισμένες σε διάφορες ηπείρους», δήλωσε ο κος Κέσλερ.
Ομοίως, η έκθεση της AidData διαπιστώνει ότι «ο Ειρηνικός και ο Ινδικός Ωκεανός αποτελούν τα θαλάσσια περιβάλλοντα της Κίνας με την υψηλότερη προτεραιότητα».
Ειδικότερα, η έκθεση επισημαίνει το λιμάνι Χαμπαντότα στη Σρι Λάνκα ως τον πιο πιθανό υποψήφιο για την επόμενη υπερπόντια βάση της Κίνας, λόγω της στρατηγικής του θέσης στα ανοικτά της Ινδίας, της δημοτικότητας του καθεστώτος μεταξύ των τοπικών ελίτ και του ιστορικού της ψηφοφορίας σύμφωνα με τα συμφέροντα του ΚΚΚ διεθνώς.
Πέραν τούτων, το ΚΚΚ έχει ήδη 99ετή μίσθωση του Χαμπαντότα. Η συμφωνία είναι αποτέλεσμα αυτού που ορισμένοι αναλυτές ονομάζουν «παγίδα χρέους» της κινεζικής διπλωματίας: Η μίσθωση αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης με αντάλλαγμα την ελάφρυνση του χρέους του λιμανιού στην Κίνα, που υπερέβαινε το 1 δισεκατομμύριο δολάρια.
Ο κος Κέσλερ συμφωνεί. Τα μεγάλα στρατηγικά και οικονομικά οφέλη μιας βάσης στη Σρι Λάνκα δεν μπορούν να αγνοηθούν.
«Όπως και η Πρωτοβουλία “Μία ζώνη, ένας δρόμος”, το ΚΚΚ χρειάζεται έναν ιστό δικτύωσης ή μια ασπίδα προστασίας που να περιβάλλει το κύριο πεδίο ελέγχου του, το οποίο είναι η ηπειρωτική Κίνα», δήλωσε ο κος Κέσλερ.
«Λιμάνια με επενδύσεις υψηλού επιπέδου, όπως το Γκουαντάρ και το Χαμπαντότα, έχουν στρατηγική αξία και επιτρέπουν στο ΚΚΚ να επεκτείνει τις δυνατότητες προβολής ισχύος του σε όλο τον Ινδικό Ωκεανό, τον Ινδο-Ειρηνικό, τη Μέση Ανατολή, αλλά και την Ευρασία.»
Πράγματι, το Πεκίνο έχει επενδύσει περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια δολάρια στο Διεθνές Λιμάνι Χαμπαντότα τις τελευταίες δύο δεκαετίες, καθιστώντας το τη μεγαλύτερη επένδυση του ΚΚΚ σε λιμάνι. Το ΚΚΚ έχει επίσης επενδύσει περισσότερα από 430 εκατομμύρια δολάρια στο κοντινό λιμάνι του Κολόμπο, στη Σρι Λάνκα επίσης, το οποίο θα μπορούσε να προσφέρει παρόμοιες ή υποστηρικτικές εγκαταστάσεις. Και τα δύο θα επέτρεπαν στην Κίνα να κυριαρχήσει στις θάλασσες ως άμεση αντίπαλος της Ινδίας.
Η Σρι Λάνκα, αν και προφανής επιλογή, δεν είναι η μόνη δυνατότητα. Η έκθεση της AidData και ο κος Κέσλερ αναφέρουν επίσης το Γκουαντάρ στο Πακιστάν και το Πορτ Λούγκανβιλ στο Βανουάτου, κοντά στην Αυστραλία.
Οι επενδύσεις του κινεζικού καθεστώτος ανέρχονται στα 577 εκατομμύρια δολάρια στο Γκουαντάρ και στα 97 εκατομμύρια δολάρια στο Πορτ Λούγκανβιλ, καθένα από τα οποία προσφέρει άλλα πλεονεκτήματα.
Μια βάση στο Βανουάτου θα επέτρεπε στο καθεστώς να σπάσει τον προφανή περιορισμό του από τις ΗΠΑ και τις συμμαχικές δυνάμεις, σύμφωνα με την έκθεση, ενώ μια βάση στο Πακιστάν θα εδραίωνε περαιτέρω την επέκταση της Πρωτοβουλίας «Μία ζώνη, ένας δρόμος» του καθεστώτος στη Μέση Ανατολή, προσφέροντας μεγαλύτερο έλεγχο του ζωτικού στενού του Ορμούζ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ναυτικό του Πακιστάν είναι ο μεγαλύτερος ξένος αγοραστής κινεζικών όπλων στον κόσμο. Μια ναυτική βάση εκεί, ως εκ τούτου, θα βελτίωνε τη στρατιωτική σχέση των δύο χωρών και ενδεχομένως θα αύξανε τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των δυνάμεων τους.
Η σύνδεση με την Καμπότζη
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες εκτιμήσεις που πρέπει να γίνουν σχετικά με τον Ινδο-Ειρηνικό και συγκεκριμένα πώς η τρέχουσα στρατιωτική ανάπτυξη μπορεί να μειώσει ή να εντείνει τη μελλοντική ανάπτυξη.
«Η Καμπότζη με το λιμάνι Ρεάμ έχει επίσης έναν ρόλο σε αυτό το σενάριο», δήλωσε ο κος Κέσλερ, αναφερόμενος στη συνεχιζόμενη επέκταση της στρατιωτικής βάσης Ρεάμ στην Καμπότζη από το ΚΚΚ, όπου το καθεστώς κατασκευάζει εγκαταστάσεις βαθέων υδάτων για τη μεγαλύτερη ναυτική βάση της Καμπότζης. Δεν είναι διόλου απίθανο να εκμεταλλευτεί την πρόσβαση σε αυτές τις εγκαταστάσεις.
«Αν και η επίσημη επένδυση μέχρι σήμερα είναι περιορισμένη, το Ρεάμ της Καμπότζης είναι πολύ πιθανό να αποτελέσει [κινεζική ναυτική] εγκατάσταση με τη μία ή την άλλη μορφή», αναφέρει η έκθεση της AidData.
Η κοινότητα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ εκδίδει προειδοποιήσεις από το 2019 σχετικά με ένα μυστικό σύμφωνο μεταξύ Καμπότζης και Κίνας, που εγγυάται στη δεύτερη απρόσκοπτη στρατιωτική πρόσβαση στο λιμάνι στον Κόλπο της Ταϊλάνδης μετά την ολοκλήρωση της επέκτασης του Ρεάμ.
Η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός της βάσης θα πενταπλασιάσει το μέγεθος των πλοίων που εξυπηρετούνται εκεί, από εκείνα με εκτόπισμα 1.000 τόνων σε εκείνα των 5.000 τόνων. Αυτό σημαίνει ότι το λιμάνι θα εξακολουθεί να είναι πολύ μικρό για να φιλοξενήσει τα νεότερα πυραυλοκίνητα καταδρομικά τύπου 055 της Κίνας, αλλά θα μπορεί να φιλοξενήσει τις μικρότερες φρεγάτες της, περιλαμβανομένων εκείνων που είναι εξοπλισμένες με πυραύλους κατά πλοίων και πακέτα ηλεκτρονικού πολέμου.
Το λιμάνι γειτνιάζει, επίσης, με τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όπου η Κίνα διεκδικεί συνεχώς παράνομα την επέκταση της επικράτειάς της μέσω επινοημένων «ιστορικών δικαιωμάτων» και μέσω της δημιουργίας τεχνητών νησιών, τα οποία ισχυρίζεται ότι αποτελούν μέρος της επικράτειάς της.
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
