Επί δύο δεκαετίες, η Κίνα διοχετεύει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, χρηματοδοτώντας τεράστια λιμενικά έργα στο όνομα της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Ωστόσο, εμπειρογνώμονες και νομοθέτες προειδοποιούν ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ), το οποίο κυβερνά την Κίνα ως μονοκομματικό κράτος, στην πραγματικότητα επιδιώκει να αναπτύξει την παγκόσμια στρατιωτική του παρουσία, δημιουργώντας νέες υπερπόντιες ναυτικές βάσεις από τα εμπορικά λιμάνια που έχει χρηματοδοτήσει και κατασκευάσει στο εξωτερικό.
Στο πρώτο μέρος του άρθρου, εξετάστηκαν οι προσπάθειες της Κίνας για παγκόσμια ναυτική κυριαρχία με στοιχεία από την AidData (Iνστιτούτο Aid Transparency, Information Technology, Geocoding με έδρα τη Βιρτζίνια των ΗΠΑ), καθώς και οι αντιδράσεις και εκτιμήσεις Αμερικανών πολιτικών και ειδικών.
Στο δεύτερο μέρος, εξετάστηκαν τα λιμάνια του Ινδο-Ειρηνικού που συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες να φιλοξενήσουν τη δεύτερη μετά το Τζιμπουτί βάση του κινεζικού πολεμικού ναυτικού.
Αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις εγκαταστάσεις της Δυτικής Αφρικής
Παρά τα προφανή πλεονεκτήματα μιας βάσης στον Ινδο-Ειρηνικό, υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι το ΚΚΚ θα μπορούσε να επιδιώξει την κατασκευή μιας στρατιωτικής βάσης στη Δυτική Αφρική.
Η Κίνα έχει δαπανήσει 6,9 δισεκατομμύρια δολάρια σε λιμενικά έργα στη Δυτική Αφρική σε εννέα χώρες: Αγκόλα, Καμερούν, Ακτή Ελεφαντοστού, Ισημερινή Γουινέα, Γκάνα, Γουινέα-Μπισάου, Μαυριτανία, Νιγηρία και Σιέρα Λεόνε.
Οι ροές μετρητών και άλλων πόρων από την Κίνα προς τα έθνη της Δυτικής Αφρικής θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ότι μια τέτοια επέκταση βρίσκεται σε εξέλιξη, σύμφωνα με τον Αλεξάντερ Γούλεϊ, διευθυντή συνεργασιών και επικοινωνίας της AidData, της ομάδας που συνέταξε την έκθεση σχετικά με τις επενδύσεις της Κίνας.
«Σκοπεύουν να φτιάξουν μια βάση κάπου σε αυτή την περιοχή», δήλωσε ο κος Γούλεϊ κατά τη διάρκεια ομιλίας στις 15 Αυγούστου στο Heritage Foundation.
«Σε ποια [χώρα], δεν το λένε σε κανέναν.»
Οι ενδείξεις, που υποστηρίζονται και από την έκθεση της AidData, υποδεικνύουν την Ισημερινή Γουινέα και το Καμερούν ως πιθανούς υποψηφίους. Η Κίνα έχει ήδη δαπανήσει περισσότερα από 659 εκατ. δολάρια για τη βελτίωση του λιμανιού στην Μπατά της Ισημερινής Γουινέας και περισσότερα από 1,3 δισ. δολάρια στο Κρίμπι του Καμερούν.
Και οι δύο τοποθεσίες θα προσέφεραν στο ΚΚΚ απαράμιλλη τοποθέτηση στον Κόλπο της Γουινέας, εδραιώνοντας την Κίνα ως προτιμώμενο έθνος για ξένες επενδύσεις σε όλη την ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά της Αφρικής, ενώ παράλληλα θα έδιναν στο καθεστώς ένα έρεισμα στον Ατλαντικό Ωκεανό.
«Μια κινεζική ναυτική βάση στη Δυτική ή την Κεντρική Αφρική θα έφερνε το [Ναυτικό του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού] σε απόσταση αναπνοής από τις ΗΠΑ και τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ», αναφέρει η έκθεση.
Κορυφαίος Αμερικανός στρατηγός δήλωσε πέρυσι ότι η Μπάτα φαίνεται να είναι το σημείο όπου το καθεστώς είχε κάνει τη μεγαλύτερη πρόοδο στις προσπάθειές του να επεκτείνει την αφρικανική στρατιωτική του παρουσία.
Ομοίως, το Κρίμπι διαθέτει αρκετά βαθιά νερά και μια αρκετά μεγάλη προβλήτα για να φιλοξενήσει τα μεγαλύτερα κινεζικά πολεμικά πλοία.
«Τόσο τα λιμάνια της Μπάτα όσο και του Κρίμπι προσφέρουν ελκυστικές συνθήκες για τη δημιουργία βάσεων και μακροπρόθεσμων σχέσεων του Πεκίνου με την ηγεσία τους», δήλωσε ο κος Κέσλερ.
«Ωστόσο, ο πρωταρχικός στόχος του ΚΚΚ θα είναι πάντα η διατήρηση της σφαίρας επιρροής του πριν από την επέκτασή της. Όσον αφορά τις ναυτικές βάσεις, είναι πιο πιθανό να ξεκινήσουν από μέσα και ύστερα να επεκταθούν προς τα έξω.»
Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας αποκτά διεθνή χαρακτήρα
Όπου κι αν επιλέξει το ΚΚΚ να επεκταθεί, η απόφαση δεν θα είναι χωρίς αντίσταση του είδους που ο κος Γκάλαχερ και η Ειδική Επιτροπή για το ΚΚΚ σκοπεύουν να προβάλλουν.
Η έκθεση της AidData σημειώνει ότι οπουδήποτε κι αν αντιληφθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες τις επενδύσεις του ΚΚΚ, πιθανότατα θα επιδιώξουν να προσελκύσουν την τοπική κυβέρνηση προς τη δική τους κατεύθυνση.
Τέτοιες προσπάθειες φαίνεται να βρίσκονται σε εξέλιξη σε όλο τον κόσμο, περιλαμβανομένων τοποθεσιών κοντά στις ΗΠΑ. Το καθεστώς φέρεται να έχει εξασφαλίσει συμφωνία με την Κούβα, για παράδειγμα, για την κατασκευή κατασκοπευτικής βάσης μόλις 100 μίλια από τις ακτές της Φλόριντα.
Το ΚΚΚ θα πρέπει να προσέξει και να διατηρήσει μια υπερασπίσιμη θέση, ειδικά αν σκοπεύει να χτίσει μια εγκατάσταση πριν από μια εισβολή στην Ταϊβάν.
«Κάτι που πρέπει να προσέξει η Κίνα είναι ότι κανένα από τα λιμάνια που περιγράφονται παραπάνω δεν είναι επί του παρόντος στρατιωτικά υπερασπίσιμο», αναφέρει η έκθεση. «Σε μια κατάσταση σύγκρουσης, θα γίνονταν στόχοι υψηλής αξίας για έναν εχθρό.»
Οι δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει το καθεστώς δεν είναι αμελητέες. Το ΚΚΚ δεν διαθέτει τους πολλούς επίσημους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί απλά να υπολογίζει ότι η στρατιωτική του παρουσία θα είναι ευπρόσδεκτη οπουδήποτε στον κόσμο, μέχρι να μπορέσει να κατασκευάσει τις δικές του βάσεις για να εξασφαλίσει την προστασία τους με τη βία.
«[Η Κίνα] δεν ανήκει σε μια τυπική αμυντική συμμαχία, όπως το ΝΑΤΟ ή η σχετικά νέα AUKUS, οπότε δεν έχει ισότιμες σχέσεις με χώρες βάσει των οποίων θα μπορούσε να βρει φιλοξενία για τα πλοία της, όπως φιλοξενήθηκε, παραδείγματος χάριν, ο αμερικανικός στόλος στη Νάπολη», επεσήμανε ο κος Γούλεϊ.
«Αν θέλουν να αναπτύξουν πλοία σε μακρινές περιοχές, δεν έχουν αυτές τις σχέσεις με έναν σύμμαχο με ναυτική βάση υποδοχής. Δεν έχουν τόσα πολλά πλοία αναπλήρωσης όσα μπορεί να έχουν άλλοι σύγχρονοι στόλοι, οπότε είναι λογικό να αναζητούν ένα μέρος για να δημιουργήσουν μια ναυτική βάση.»
Όσον αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες, η ηγεσία τους βρίσκεται επί του παρόντος στη θέση να πρέπει να προσπαθήσει να μαντέψει πού μπορεί να γίνει η επόμενη κινεζική βάση και ταυτόχρονα να αποτρέψει την κατασκευή της.
Ως εκ τούτου, είπε ο κος Κέσλερ, η αμερικανική ηγεσία θα πρέπει να προσαρμόζεται και μάλιστα γρήγορα, στις αλλαγές στη στρατηγική σκέψη της Κίνας και στις επιλογές που έχει στη διάθεσή της.
«Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα πρέπει όχι μόνο να προλάβουν, αλλά και να προσαρμόσουν προσεγγίσεις, νοοτροπίες, στρατηγικές και τακτικές, ώστε να ελαχιστοποιούν αποτελεσματικά ή και να αποτρέπουν την επιτυχία και την εξάπλωση αυτών των σχεδίων του ΚΚΚ μακροπρόθεσμα», δήλωσε ο κος Κέσλερ.
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
