Ανάλυση ειδήσεων
Σε τηλεοπτική ομιλία του στις 5 Μαρτίου, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν είπε ότι η Γαλλία είναι πρόθυμη να εξετάσει το ενδεχόμενο να μοιραστεί την προστασία των πυρηνικών της όπλων με άλλα ευρωπαϊκά έθνη που αντιμετωπίζουν απειλή από τη Μόσχα.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπαθούν να ενισχύσουν τις αμυντικές δαπάνες και τις ικανότητές τους, καθώς παίρνουν πιο σοβαρά την πιθανότητα μίας Ευρώπης χωρίς την αμέριστη υποστήριξη των ΗΠΑ — ίσως ακόμη και χωρίς την προστασία των χιλιάδων πυρηνικών κεφαλών της.
Παρά τα φαινόμενα, ωστόσο, μπορεί να μην είναι η Γαλλία η χώρα που αλλάζει πραγματικά τη στρατηγική της. Η Γερμανία, η Πολωνία και άλλα έθνη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης αρχίζουν να σκέφτονται σοβαρά ποιανού πυρηνική ομπρέλα μπορούν να χρησιμοποιήσουν — και θυμούνται μία παλιά γαλλική προσφορά.
Με τη Ρωσία να έχει σχεδόν 20 φορές περισσότερες πυρηνικές κεφαλές από τη Γαλλία, μπορεί το Παρίσι να προσφέρει ουσιαστική αποτροπή; Πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει στην πράξη; Θα μπορούσε η απάντηση να είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τις δικές της κεφαλές;
«Μια πλήρης αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα σήμαινε το τέλος του ΝΑΤΟ και δεν νομίζω ότι είμαστε ακόμη εκεί», δήλωσε στην Epoch Times ο Αττίλα Ντέμκο, ειδικός σε θέματα ασφάλειας από την Ουγγαρία.
Σύμφωνα με τον Ντέμκο, η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών που ζήτησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ από τα ευρωπαϊκά κράτη, σε συνδυασμό με τη γενικότερη αλλαγή της στάσης των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στον ρώσο-ουκρανικό πόλεμο, έχει σπείρει τον πανικό σε ορισμένους από τους ηγέτες, με αποτέλεσμα να αντιδρούν σπασμωδικά.
Ο Εμμανουέλ Ντυπουί, πρόεδρος του Institute for European Perspective and Security Studies, μίας δεξαμενής σκέψης με έδρα το Παρίσι, είπε ότι η Γαλλία έχει προσφέρει την πυρηνική της ομπρέλα στην υπόλοιπη Ευρώπη ήδη από τη δεκαετία του 1960.
«Δεν υπάρχει τίποτα καινούριο σε αυτό. Το καινούριο είναι ότι ορισμένες χώρες, που ήταν απρόθυμες να δεχτούν παλαιότερα, τώρα διάκεινται ευνοϊκότερα», δήλωσε ο Ντυπουί στην Epoch Times. «Η Γαλλία δεν έχει αλλάξει τη στρατηγική της για την πυρηνική αποτροπή». Χώρες όπως η Γερμανία και η Πολωνία είναι πλέον πιο ανοιχτές στην ιδέα της γαλλικής πυρηνικής ομπρέλας, ως αποτέλεσμα της αλλαγής θέσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες, εξήγησε περαιτέρω ο κος Ντυπουΐ.
Η Γαλλία είναι η μόνη πυρηνική δύναμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από το μπλοκ το 2021. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων, διατηρεί το τέταρτο μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο, με περίπου 290 αναπτυγμένες πυρηνικές κεφαλές (πίσω από τη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα).
Στις 5 Μαρτίου, ο Μακρόν είπε ότι αποφάσισε «να ανοίξει τη στρατηγική συζήτηση για την προστασία των συμμάχων μας στην ευρωπαϊκή ήπειρο με την [πυρηνική] αποτροπή μας.»
«Η πυρηνική μας αποτρεπτική δύναμη προστατεύει εμάς. Είναι πλήρης, κυρίαρχη, γαλλική εξ ολοκλήρου. Όμως, ανταποκρινόμενος στο ιστορικό κάλεσμα του μελλοντικού καγκελαρίου της Γερμανίας, αποφάσισα να ανοίξω τη στρατηγική συζήτηση για την προστασία των συμμάχων μας στην ευρωπαϊκή ήπειρο μέσω της δική μας αποτροπής», πρόσθεσε.
Τον περασμένο μήνα, ο νικητής των εκλογών της Γερμανίας και πιθανός μελλοντικός καγκελάριος Φρήντριχ Μερτς ζήτησε μια συζήτηση για «πυρηνικό διάλογο» με τη Γαλλία, ενώ η Πολωνία και δύο από τα κράτη της Βαλτικής χαιρέτισαν την ομιλία του Μακρόν.
Στις 7 Μαρτίου, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ είπε ότι η Πολωνία «συζητά σοβαρά με τους Γάλλους για την ιδέα τους για μια πυρηνική ομπρέλα πάνω από την Ευρώπη».
Από την πλευρά τους, οι Ρώσοι χαρακτήρισαν απειλητική για τους ίδιους τη γαλλική πρόταση, σύμφωνα με δήλωση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στη Μόσχα στις 6 Μαρτίου. Ο δε εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είπε ότι η ομιλία του Μακρόν ήταν «εξαιρετικά επιθετική».
Αντιπολίτευση στην κοινή χρήση πυρηνικών
Ορισμένοι πολιτικοί της αντιπολίτευσης στη Γαλλία έχουν αντιταχθεί στη θέση του Μακρόν.
Η πρώην υποψήφια για την προεδρία, Μαρίν Λεπέν, μιλώντας σε γεωργική έκθεση στο Παρίσι την 1 Μαρτίου, είπε: «Η γαλλική άμυνα πρέπει να παραμείνει γαλλική άμυνα. Το γαλλικό πυρηνικό αποτρεπτικό [μέσο] πρέπει να παραμείνει γαλλικό πυρηνικό αποτρεπτικό. Δεν πρέπει να μοιράζεται, πόσο μάλλον να μεταβιβάζεται», σύμφωνα με το ΜΜΕ France 24.
Στις 10 Μαρτίου, ο Τζόρνταν Μπαρντέλα, ο ηγέτης του δεξιού Εθνικού Ράλι, έγραψε στην πλατφόρμα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης X: «Είμαι αντίθετος στο να μοιράζεται η Γαλλία το πυρηνικό κουμπί, όπως και στο να αποφασίσει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μια μέρα να στείλει Γάλλους στρατιώτες να πεθάνουν σε εξωτερικά πεδία μάχης».
Η Γαλλία είχε μια μακρά και περίπλοκη σχέση με τα πυρηνικά όπλα.
Η χώρα διεξήγαγε την πρώτη δοκιμή ατομικής βόμβας, που ονομάστηκε Blue Gerbil, τον Φεβρουάριο του 1960, βαθιά στην έρημο Σαχάρα, εκεί που τότε ήταν η γαλλική αποικία της Αλγερίας.
Τον επόμενο χρόνο, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Σαρλ ντε Γκωλ, φιλοξένησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζον Φ. Κένεντι, στο Παρίσι.
«Δεν υπάρχει εθνική άμυνα στην Ευρώπη σήμερα, αλλά μόνο ολοκληρωμένη άμυνα υπό τη διοίκηση των ΗΠΑ. Αυτό δεν είναι αποδεκτό από τη Γαλλία», είχε πει ο Ντε Γκωλ, πρώην στρατηγός που ηγήθηκε των Ελεύθερων Γαλλικών δυνάμεων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια της συνάντησης, σύμφωνα με τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τα πρακτικά του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Ντε Γκωλ δεν είχε «την εντύπωση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα χρησιμοποιούσαν ποτέ πυρηνικά όπλα, αλλά μόνο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρησιμοποιούσαν πυρηνικά όπλα στη μοναδική περίπτωση που ένιωθαν ότι το έδαφός τους απειλείται άμεσα.»
«Το ίδιο κατά τη γνώμη του ισχύει για τους Σοβιετικούς και για τη Γαλλία όταν η Γαλλία έχει πυρηνικά όπλα».
Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Γαλλία είχε αναπτύξει ένα ανεξάρτητο πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο και από τότε το διατηρεί.
Στις 5 Μαρτίου, ο Μακρόν είπε: «Η πυρηνική μας αποτροπή προστατεύει εμάς. Είναι γαλλικό από το Α έως το Ω. Υπάρχει από το 1964 και έπαιζε πάντα ουσιαστικό ρόλο στη διασφάλιση της ειρήνης και της ασφάλειας στην Ευρώπη».
Ο Μακρόν είπε ότι οποιαδήποτε απόφαση για χρήση των πυρηνικών όπλων της Γαλλίας θα παραμείνει μόνο στα χέρια του Γάλλου προέδρου.
Το 1966, ο Ντε Γκωλ απέσυρε τη Γαλλία από τη στρατιωτική δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ και η χώρα εντάχθηκε ξανά το 2009.
Τον Απρίλιο του 2024, ο Ανατόλ Λίβεν, διευθυντής του Προγράμματος Eurasia στο Quincy Institute for Responsible Statecraft, έγραψε σε ένα άρθρο: «Ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν επιδιώκει ένα παλιό γκωλιστικό όνειρο: μια στρατιωτικά και γεωπολιτικά αυτόνομη Ευρώπη υπό την ηγεσία της Γαλλίας».
Ο Ντουπουί είπε ότι ο Μακρόν έκανε μια ομιλία τον Νοέμβριο του 2022 στην οποία είπε ότι η γαλλική πυρηνική αποτροπή δεν έχει αλλάξει από τότε που άρχισε.
«Το μόνο πράγμα που αλλάζει είναι το γεγονός ότι το γαλλικό στρατηγικό συμφέρον και το ευρωπαϊκό στρατηγικό συμφέρον μπορεί [τώρα] να είναι το ίδιο», πρόσθεσε ο Ντουπουί.
Ο Ντέμκο είπε ότι ορισμένες από τις ευρωπαϊκές απαντήσεις στις δηλώσεις του Τραμπ ήταν «παράξενες» και είπε ότι δεν υπάρχει περίπτωση η Γαλλία, ακόμη και με την υποστήριξη της Βρετανίας, να αντικαταστήσει την πυρηνική ομπρέλα των ΗΠΑ.
Η Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων εκτιμά ότι η Ρωσία τοποθέτησε 1.710 πυρηνικές κεφαλές. Συμπεριλαμβανομένων αποσυρμένων και αποθηκευμένων κεφαλών, έχει συνολικά 5.449 πυρηνικές κεφαλές και ο Ντέμκο είπε ότι μερικές από αυτές ήταν σε υποβρύχια, άλλες σε αεροπλάνα, και άλλες σε σιλό εδάφους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν περίπου 5.277, εκ των οποίων οι 1.670 είναι τοποθετημένες πυρηνικές κεφαλές.
Συγκριτικά, η Γαλλία έχει 290 και η Βρετανία 225 τοποθετημένες πυρηνικές κεφαλές.
«Η Ρωσία θα μπορούσε να καταστρέψει πλήρως το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, ενώ η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι σε θέση να καταστρέψουν πλήρως τη Ρωσία», είπε ο Ντέμκο.
«Φυσικά, θα μπορούσε να έχει πολύ μεγάλο αντίκτυπο στη Ρωσία, αλλά δεν ισχύει ότι … οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία είναι ισοδύναμες σε μια αμοιβαία εξασφαλισμένη καταστροφή».
Ωστόσο, ο Ντουπουί είπε ότι δεν έχει σημασία που η Γαλλία δεν έχει ισοδυναμία με τη Ρωσία στις πυρηνικές κεφαλές.
Είπε ότι η στρατηγική της Γαλλίας και της Βρετανίας, όπως της Ινδίας, Πακιστάν, ακόμη και Κίνας, δεν ήταν η ισοδυναμία, αλλά να έχουν αρκετές κεφαλές για να κάνουν τους αντιπάλους να σταματήσουν και να σκεφτούν τον κίνδυνο πριν χτυπήσουν.
Το ερώτημα Νάρβα
Από τότε που η Εσθονία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 2004, οι ειδικοί αμυντικής στρατηγικής έθεσαν το ερώτημα εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πήγαιναν σε πόλεμο ή θα εκτόξευαν πυρηνικούς πυραύλους για να υπερασπιστούν την πόλη Νάρβα, η οποία έχει μια μεγάλη ρωσική κοινότητα.
«Αλλά μπορούμε να κάνουμε το ίδιο ερώτημα, θα κινδύνευαν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία με πυρηνικό πόλεμο για τη Νάρβα; Αυτό είναι το ζήτημα με πολύ μικρότερες πυρηνικές δυνάμεις», είπε ο Ντέμκο.
Ο Ντέμκο είπε ότι οι Γάλλοι προσπαθούσαν να παίξουν ,αυτό το παιχνίδι επιρροής.»
«Ειλικρινά, ποιος πιστεύει σοβαρά ότι η Γαλλία θα ανταλλάξει το Παρίσι με τη Νάρβα. Όχι, δεν το πιστεύω», είπε.
«Βρισκόμαστε σε έναν επικίνδυνο κόσμο. Αλλά το ερώτημα είναι, εάν δεν εμπιστεύεστε τον κ. Τραμπ να τα προσφέρει, μπορούμε εμείς στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη να εμπιστευτούμε πλήρως το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, με πολύ μικρότερες δυνάμεις και πολύ περισσότερα να διακινδυνεύσουν;».
Ο Ντέμκο είπε ότι υπάρχουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα.
«Ποιος παίρνει την απόφαση να τοποθετήσει [όπλα] εάν υπάρξει ρωσική επιθετικότητα, ποιος αποφασίζει να απαντήσει με πυρηνική δύναμη; Η Γαλλία; Ποια είναι η αλυσίδα εντολών; Ποιος είναι αυτός που παίρνει την τελική απόφαση;»
Είπε ότι μια πιθανή εναλλακτική θα ήταν να έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση τα δικά της πυρηνικά όπλα, αλλά είπε, «Αυτό είναι ένα μακροπρόθεσμο έργο. Δεν γίνεται σε ένα έτος, ούτε σε δύο έτη, ούτε σε πέντε έτη, αλλά θα μπορούσε να είναι μια λύση».
Πυρηνική αποτροπή της ΕΕ
Είπε ότι ένα πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο της ΕΕ θα δυσκόλευε τη Μόσχα να συγκεντρώσει πολιτική ή οικονομική πίεση.
«Θα πρέπει να υπάρχει μια αβεβαιότητα στο μυαλό των Ρώσων, χωρίς να γνωρίζουν ποιος παίρνει την τελική απόφαση, γιατί αν ξέρουν ότι είναι η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, τότε διευκολύνεται η ζωή τους», είπε ο Ντέμκο.
«Αν θέλετε να είστε σοβαροί με αυτό, να έχετε μια πραγματική αποτρεπτική δύναμη κατά της Ρωσίας, πρέπει να έχουμε πολύ μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη από ό,τι έχουν οι δύο ευρωπαϊκές δυνάμεις».
Ο Ντέμκο είπε ότι οι Γάλλοι δεν έχουν πολλή δύναμη.
«Δεν πιστεύω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αποδεσμευτούν πλήρως από την Ευρώπη. Είναι ένα σενάριο πολύ χαμηλής πιθανότητας, αλλά θα ήταν ένα σενάριο πολύ μεγάλου αντίκτυπου», είπε.
«Η Ευρώπη πρέπει να ξυπνήσει όσον αφορά τις στρατιωτικές δαπάνες. Επομένως, νομίζω ότι το μήνυμα είναι σωστό από την κυβέρνηση Τραμπ ότι πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα στην Ευρώπη και πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερα για την ασφάλειά μας και να μην θεωρούμε δεδομένο τους φορολογούμενους των ΗΠΑ.»
Του Chris Summers
