Στις 3 Αυγούστου, η Τουρκία προχώρησε στην πιο αιχμηρή αποκήρυξη των δεσμών της με το ΝΑΤΟ.
Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ορκίστηκε εκ νέου στην εξουσία στις 2 Ιουνίου, αναδιάρθρωσε την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, απομακρύνοντας όλους τους ηγέτες που διετέλεσαν μέλη του ΝΑΤΟ.
Η Τουρκική Δημοκρατία, ως αποτέλεσμα, σταμάτησε την προσπάθεια εξισορρόπησης της θέσης της στο ΝΑΤΟ με τις δεσμεύσεις της έναντι της Ρωσίας. Έχει, εκ των πραγμάτων, ταχθεί πλέον με την Ευρασία.
Οι νέοι διορισμοί έρχονται εν μέσω μιας κρίσης στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες έχουν δει, τα τελευταία χρόνια, μια αξιοσημείωτη μείωση του επαγγελματισμού των βασικών αξιωματικών. Ο πρόεδρος Ερντογάν προτίμησε την πολιτική πίστη προς αυτόν έναντι της επιχειρησιακής εμπειρίας, αντικαθιστώντας συχνά επαγγελματίες στρατιωτικούς ηγέτες με στρατηγούς της χωροφυλακής (Jendarma).
Το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο της Τουρκίας (Yüksek Askerî Şûra: YAŞ) συνεδρίασε στις 3 Αυγούστου στο Προεδρικό Μέγαρο υπό την προεδρία του Προέδρου Ερντογάν, με κύριο αντικείμενο τις ετήσιες αξιολογήσεις των ανώτερων αξιωματικών των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων (Türk Silahlı Kuvvetleri: TSK). Πριν από τη συνεδρίαση, και σύμφωνα με το πρωτόκολλο, ο πρόεδρος συνόδευσε τα μέλη της YAŞ στο μαυσωλείο του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, όπου κατέθεσε στεφάνι και υπέγραψε το Επίσημο Βιβλίο, στο οποίο, αφού εξήρε τον ρόλο των Ενόπλων Δυνάμεων, αναφέρθηκε στον νέο στρατηγικό στόχο της χώρας ως «αιώνα της Τουρκίας», υποσχόμενος «αύξηση της δύναμης του στρατού».
Το σχέδιο «Αιώνας της Τουρκίας», το οποίο περιλαμβάνει το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», στοχεύει συγκεκριμένα στα συμφέροντα της Ελλάδας. Προήχθησαν ανώτεροι αξιωματικοί που ήταν γνωστοί για το αντιδυτικό τους προφίλ και οι οποίοι εμπλέκονται στα κατασκευασμένα σκάνδαλα εκκαθάρισης «Εργκένεκον» του 2017 και «Βαριοπούλα» του 2013.
Διορίστηκε νέος αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων, νέος διοικητής του Στρατού Ξηράς (GH) και νέος αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας (THK), ενώ ο αρχηγός Στόλου (TDK) παρέμεινε στη θέση του. Ο νέος αρχηγός του Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Μετίν Γκιουράκ, υπηρετούσε μέχρι σήμερα ως Διοικητής της 2ης Στρατιάς, και αντικατέστησε τον στρατηγό Γιασάρ Γκιουλέρ, ο οποίος διορίστηκε υπουργός Άμυνας στη νέα κυβέρνηση τον Ιούνιο του 2023.
Ως διοικητής του Στρατού Ξηράς ορίστηκε ο αναπληρωτής αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού στρατηγός Σελτσούκ Μπαϊρακτάρογλου. Ο αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας και της Αντιπυραυλικής Άμυνας πτέραρχος Ζιγιά Τζεμάλ Καντίογλου ορίστηκε διοικητής της Πολεμικής Αεροπορίας (Türk Hava Kuvvetleri: THK). Ο ναύαρχος Ερτζουμέντ Ατλίογλου παρέμεινε στη θέση του.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, 32 ανώτεροι αξιωματικοί προήχθησαν και 63 αξιωματικοί με βαθμό συνταγματάρχη ή αντίστοιχο βαθμό έγιναν ανώτεροι αξιωματικοί. Αποφασίστηκε να αυξηθεί ο αριθμός των ανώτερων αξιωματικών κατά 20, ώστε να φθάσει τους 286, για την κάλυψη διοικητικών θέσεων, καθώς είχαν δημιουργηθεί πολλοί νέοι σχηματισμοί επιπέδου ταξιαρχίας και κυρίως κομάντος.
Ο στρατηγός Γκιουράκ έγινε ο πρώτος αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων που διορίστηκε χωρίς προηγούμενη υπηρεσία ως επικεφαλής υπηρεσιακού κλάδου. Η απαίτηση αυτή είχε καταργηθεί από τον πρόεδρο Ερντογάν για να του δώσει μεγαλύτερη ευελιξία στον διορισμό πιστών στις κορυφαίες θέσεις. Κανένας από τους νεοδιορισθέντες αρχηγούς δεν έχει υπηρετήσει σε θέσεις ή σχολές του ΝΑΤΟ ή άλλων δυτικών χωρών, παρά το γεγονός ότι, στην TSK, οι αξιωματικοί με εμπειρία στο ΝΑΤΟ χαίρουν μεγάλης εκτίμησης.
Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στρατηγός Γκιουράκ, έχει όντως επιχειρησιακή εμπειρία. Από τη θητεία του στη 2η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία της 1ης Στρατιάς (Κωνσταντινούπολη) και ως Διοικητής της Αεροπορίας Στρατού και του 4ου Σώματος Στρατού (Άγκυρα), είναι εξοικειωμένος με τα επιχειρησιακά σχέδια που αφορούν το Αιγαίο και τη Θράκη. Υπηρέτησε ως σύμβουλος στη Λιβύη όταν η Τουρκία δημιούργησε στρατιωτικές βάσεις και υποστήριξε τις ισλαμιστικές δυνάμεις εναντίον του υποστηριζόμενου από το Κάιρο στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ.
Ο στρατηγός Γκιουράκ μιλάει αραβικά, κάτι που θεωρείται σημαντικό σε μια εποχή που ο Ερντογάν επενδύει στις σχέσεις με τις πλούσιες αραβικές χώρες του Κόλπου. Πήρε αμφιλεγόμενη στάση τη νύχτα της «απόπειρας πραξικοπήματος» της 15ης Ιουλίου 2016 ως διοικητής του 4ου Σώματος Στρατού και του Φρουρίου της Άγκυρας, ενώ εκτιμήθηκε από τον Ερντογάν για τη βοήθεια των μονάδων της 2ης Στρατιάς στους σεισμούς του Φεβρουαρίου 2023, καθώς οι πληγείσες περιοχές βρίσκονταν στην περιοχή ευθύνης του.
Ο νέος αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας δεν έχει εμπειρία ούτε στο ΝΑΤΟ ούτε σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις. Θεωρείται, ωστόσο, ακραίος εθνικιστής. Συμμετείχε επίσης τη νύχτα της «απόπειρας πραξικοπήματος», στο Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων (στο Eskişehir).
Ο πρόεδρος Ερντογάν πραγματοποίησε επίσης άλλη μια εκκαθάριση της Διεύθυνσης Αστυνομίας-Ασφάλειας στις αρχές Αυγούστου 2023, ευνοώντας και πάλι πολιτικούς πιστούς έναντι επαγγελματιών και αξιωματικών με επιχειρησιακή εμπειρία: 52 από τους συνολικά 81 νομαρχιακούς διευθυντές, οι οποίοι θεωρούνταν πιστοί στον πρώην υπουργό Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, απομακρύνθηκαν.
