Η Σουηδία αναμένεται να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ως το 32ο μέλος της στρατιωτικής συμμαχίας μετά την αποδοχή της υποψηφιότητάς της και από την Τουρκία.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ ανακοίνωσε στις 10 Ιουλίου ότι η συνάντηση μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Σουηδού πρωθυπουργού Ουλφ Κρίστερσον οδήγησε σε συνεννόηση μεταξύ των δύο χωρών.
Η Σουηδία ζήτησε αρχικά την ένταξή της στο ΝΑΤΟ μαζί με τη Φινλανδία, μετά από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πέρυσι. Κάθε μέλος του ΝΑΤΟ έχει το δικαίωμα να ασκήσει βέτο στην είσοδο οποιουδήποτε δυνητικού μέλους και τον τελευταίο χρόνο η Τουρκία απέρριπτε την είσοδο της Σουηδίας στη συμμαχία.
Στο παρελθόν, η Τουρκία άσκησε βέτο στην αίτηση ένταξης της σκανδιναβικής χώρας, λέγοντας ότι η Σουηδία παρέχει ασφαλές καταφύγιο σε μέλη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, το οποίο θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση.
Αν και είχε γίνει μια αρχική συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και της Σουηδίας νωρίτερα μέσα στο έτος, η Τουρκία ανέστειλε τις συνομιλίες, αφού η σουηδική κυβέρνηση επέτρεψε να πραγματοποιηθεί διαμαρτυρία έξω από την τουρκική πρεσβεία, όπου ένας διαδηλωτής έκαψε ένα αντίγραφο του Κορανίου.
Μια κοινή δήλωση που εκδόθηκε από την Τουρκία και τη Σουηδία στις 10 Ιουλίου ανέφερε ότι η Σουηδία δεν θα παράσχει υποστήριξη στις κουρδικές ομάδες και ως μέλος της ΕΕ «θα υποστηρίξει ενεργά την επανενεργοποίηση της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θα συμβάλει για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και την απελευθέρωση της βίζας».
Το πράσινο φως του κ. Ερντογάν για την ένταξη της Σουηδίας δίνει τέλος σε ένα δράμα μηνών για ένα ζήτημα που είχε προκαλέσει ένταση στο μπλοκ, καθώς μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία.
«Είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω […] ότι ο πρόεδρος Ερντογάν συμφώνησε να προωθήσει το πρωτόκολλο προσχώρησης της Σουηδίας στη μεγάλη εθνική συνέλευση το συντομότερο δυνατό και να συνεργαστεί στενά με τη συνέλευση για να διασφαλίσει την επικύρωση», δήλωσε ο κ. Στόλτενμπεργκ σε συνέντευξη Τύπου, χαρακτηρίζοντάς το «ιστορικό» βήμα.
«Αυτή ήταν μια καλή μέρα για τη Σουηδία», δήλωσε ο κ. Κρίστερσον στους δημοσιογράφους, λέγοντας ότι η κοινή δήλωση της 10ης Ιουλίου αντιπροσωπεύει «ένα πολύ μεγάλο βήμα» προς την τελική επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Ο κ. Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι ο κ. Ερντογάν συμφώνησε να προωθήσει την επικύρωση στο κοινοβούλιο «το συντομότερο δυνατόν», αλλά δεν έδωσε συγκεκριμένη ημερομηνία. Χρειάστηκαν περίπου δύο εβδομάδες για να επικυρώσει το κοινοβούλιο της Τουρκίας την ένταξη της Φινλανδίας.
Όσον αφορά την Ουγγαρία, που επίσης δεν έχει επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας, υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση του Βίκτορ Όρμπαν έχει ξεκαθαρίσει πως δεν θα είναι η τελευταία χώρα που θα εγκρίνει το πρωτόκολλο.
Ο κ. Στόλτενμπεργκ σημείωσε ότι η ένταξη της Σουηδίας θα ωφελήσει αμοιβαία τόσο το έθνος όσο και τη συμμαχία.
«Αυτό είναι ένα ιστορικό βήμα που κάνει όλους τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ισχυρότερους και ασφαλέστερους», έγραψε ο κ. Στόλτενμπεργκ σε ένα tweet.
Η τριμερής συνάντηση μεταξύ του κ. Στόλτενμπεργκ, του κ. Ερντογάν και του κ. Κρίστερσον πραγματοποιήθηκε την ώρα που οι υπουργοί Άμυνας και άλλοι αξιωματούχοι και από τα 31 κράτη του ΝΑΤΟ συγκεντρώνονταν για τη σύνοδο κορυφής στο Βίλνιους της Λιθουανίας.
Πραγματοποιείται επίσης μόλις πέντε ημέρες μετά από την επίσκεψη του κ. Κρίστερσον στον Λευκό Οίκο, όπου ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εξέφρασε την υποστήριξή του για την ένταξη της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ ενόψει της συνόδου κορυφής.
Σε δήλωση που εξέδωσε στις 10 Ιουλίου, ο κ. Μπάιντεν εξήρε τη συμφωνία της Τουρκίας και της Σουηδίας, η οποία, όπως είπε, θα ενισχύσει την περιφερειακή ασφάλεια.
«Χαιρετίζω τη δήλωση που εκδόθηκε από την Τουρκία, τη Σουηδία και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ απόψε», ανέφερε στην ανακοίνωσή του.
«Είμαι έτοιμος να συνεργαστώ με τον πρόεδρο Ερντογάν και την Τουρκία για την ενίσχυση της άμυνας και της αποτροπής στην ευρωατλαντική περιοχή.»
Η ανακοίνωση συγκεντρώνει ευρεία διακομματική υποστήριξη στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από το Βερολίνο, η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ χαιρέτισε επίσης τη συμφωνία, σημειώνοντας ότι «άνοιξε επιτέλους ο δρόμος» για την επικύρωση του ενταξιακού πρωτοκόλλου της Σουηδίας από το τουρκικό κοινοβούλιο.
Τρεις ακόμη χώρες εκτός από τη Σουηδία έχουν δηλώσει ότι επιθυμούν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Πρόκειται για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τη Γεωργία και την Ουκρανία.
Η Ουκρανία υπέβαλε επίσημα αίτηση ένταξης στη συμμαχία πέρυσι, αλλά είναι απίθανο να γίνει δεκτή μέχρι να λήξει ο πόλεμος με τη Ρωσία. Το άρθρο 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου θεσπίζει την αρχή της συλλογικής άμυνας, που σημαίνει ότι οποιαδήποτε επίθεση εναντίον ενός μέλους του ΝΑΤΟ θεωρείται επίθεση εναντίον όλων. Ως εκ τούτου, η αποδοχή της Ουκρανίας ενώ βρίσκεται σε πόλεμο θα ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου στη Ρωσία.
Για το σκοπό αυτό, ο Μπάιντεν δήλωσε ότι η Ουκρανία δεν είναι ακόμη έτοιμη για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
«Δεν νομίζω ότι [η Ουκρανία] είναι έτοιμη για ένταξη», δήλωσε ο κ. Μπάιντεν κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο CNN στις 9 Ιουλίου. «Δεν νομίζω ότι υπάρχει ομοφωνία στο ΝΑΤΟ σχετικά με το αν πρέπει ή όχι να φέρουμε την Ουκρανία στην οικογένεια του ΝΑΤΟ τώρα, αυτή τη στιγμή, εν μέσω πολέμου.
»Νομίζω ότι είναι πρόωρο να πούμε … να ζητήσουμε ψηφοφορία – υπάρχουν άλλα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται, συμπεριλαμβανομένου του εκδημοκρατισμού και άλλων παρόμοιων ζητημάτων.»
Ο Τζάκσον Ρίτσμαν και το Reuters συνέβαλαν σε αυτό το ρεπορτάζ.
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
