Η Τουρκία έκανε μια σημαντική στροφή στη στρατηγική της ενεργειακής ασφάλειας, υπογράφοντας 20ετή συμφωνία με την αμερικανική εταιρεία εμπορίας ενέργειας Mercuria για την προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η κίνηση αυτή έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την ενεργειακή διπλωματία, καθώς η Άγκυρα επιδιώκει να μειώσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία και να ενισχύσει τις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον.
Σύμφωνα με τη συμφωνία που υπογράφηκε στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 2025, η τουρκική κρατική εταιρεία BOTAŞ θα λαμβάνει 4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα LNG ετησίως από το 2026 έως το 2045, φθάνοντας σε συνολικό όγκο 70 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα κατά τη διάρκεια της 20ετίας. Οι παραδόσεις θα γίνονται τόσο από τερματικούς σταθμούς φόρτωσης των ΗΠΑ όσο και από εγκαταστάσεις επαναεριοποίησης στην Τουρκία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική.
Παράλληλα, η BOTAŞ υπέγραψε προκαταρκτική 9ετή συμφωνία με την αυστραλιανή Woodside Energy για την προμήθεια 5,8 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων LNG από το 2030, κυρίως από το έργο της εταιρείας στη Λουιζιάνα. Συνολικά, αυτές οι συμφωνίες αναμένεται να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου για διμερές εμπόριο 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας.
Η ενεργειακή εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία παραμένει υψηλή, με τη Μόσχα να καλύπτει το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της χώρας το 2024, από συνολικές εισαγωγές 50-52 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Οι ΗΠΑ αποτελούν τον πέμπτο μεγαλύτερο προμηθευτή με μερίδιο περίπου 10%.
Ωστόσο, η κατάσταση αλλάζει ραγδαία. Σύμφωνα με στοιχεία του πρώτου τριμήνου του 2025, η Τουρκία έλαβε ρεκόρ 5,09 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων LNG από τις ΗΠΑ, περισσότερο από το διπλάσιο σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Συνολικά, οι εισαγωγές LNG έφθασαν τα 8,32 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, επίσης ρεκόρ για τη χώρα.
Γεωπολιτικό Πλαίσιο και Πιέσεις από την Ουάσιγκτον
Η χρονική σύμπτωση των ενεργειακών συμφωνιών με τη συνάντηση του Τούρκου προέδρου Recep Tayyip Erdoğan με τον Αμερικανό πρόεδρο Donald Trump στον Λευκό Οίκο δεν είναι τυχαία. Ο Trump κάλεσε ρητά την Τουρκία να σταματήσει την αγορά ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, λέγοντας ότι αυτό θα ήταν “το καλύτερο πράγμα” που θα μπορούσε να κάνει ο Erdoğan.Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να απαγορεύσει τις εισαγωγές ρωσικού LNG έως το τέλος του 2026 στο πλαίσιο των κυρώσεων κατά της Μόσχας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Αξιοσημείωτα, η Άγκυρα δεν έχει υπογράψει νέες συμφωνίες προμήθειας με τη ρωσική Gazprom, καθώς λήγουν τα υφιστάμενα συμβόλαια το 2025.
Οι νέες συμφωνίες εντάσσονται σε μια ευρύτερη στρατηγική ενίσχυσης των σχέσεων Άγκυρας-Ουάσιγκτον. Η Τουρκία ανακοίνωσε την άρση δασμών αντιποίνων που είχαν επιβληθεί το 2018 σε αμερικανικά προϊόντα, κίνηση που εκλήφθηκε ως ένδειξη καλής θέλησης.
Σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, η συμφωνία με τη Mercuria “θα ενισχύσει τον ρόλο της BOTAŞ στις παγκόσμιες αγορές LNG” και θα συμβάλει στη μακροπρόθεσμη ασφάλεια εφοδιασμού, σταθερότητα τιμών και διαφοροποίηση πηγών. Η συμφωνία αναμένεται να έχει αξία περίπου 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά τη διάρκεια της 20ετίας.
Πέρα από τις αμερικανικές συμφωνίες, η Τουρκία έχει διασφαλίσει συνολικά 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα LNG για την περίοδο 2026-2028 μέσω συμφωνιών με οκτώ προμηθευτές από διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και της Νορβηγίας.
Η στρατηγική αυτή αντικατοπτρίζει την προσπάθεια της Τουρκίας να μετατραπεί από χώρα εισαγωγής σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο, αξιοποιώντας τη γεωστρατηγική της θέση μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Παράλληλα, η ανάπτυξη του κοιτάσματος φυσικού αερίου Sakarya στη Μαύρη Θάλασσα ίσως παρέχει στην Άγκυρα επιπλέον διαπραγματευτική ισχύ στις συζητήσεις για τις τιμές ενέργειας.
