Η Ιωάννα της Φλάνδρας (1295-1374) ήταν κόρη του Λουδοβίκου Α΄, κόμη του Νεβέρ, και της Ιωάννας του Ρετέλ. Σε ηλικία 29 ετών παντρεύτηκε τον Ιωάννη, κόμη του Μονφόρ και ετεροθαλή αδελφό του Ιωάννη Γ΄, δούκα της Βρετάνης. Μετά τον θάνατο του Ιωάννη Γ΄, ο οποίος πέθανε άτεκνος, όσοι είχαν δικαίωμα διαδοχής στον τίτλο ξεκίνησαν τις μεταξύ τους διαμάχες. Η Ιωάννα έμεινε γνωστή όχι μόνο μόνο για τη στήριξη που προσέφερε στον σύζυγο της εκείνη τη δύσκολη περίοδο, αλλά και για τη γενναιότητα, μαχητικότητα και αποφασιστικότητα που επέδειξε.
Η μάχη για τον τίτλο του δούκα της Βρετάνης
Δύο είναι αυτοί που διεκδίκησαν τον τίτλο, ο Ιωάννης του Μονφόρ και ο Κάρολος του Μπλουά, ανιψιός του Φιλίππου ΣΤ΄ της Γαλλίας . Το δικαίωμα διαδοχής του Καρόλου προερχόταν μέσα από τον γάμο του με την Ιωάννα του Παντιέβρ, ανιψιά του Ιωάννη Γ΄.
Ο βασιλιάς της Γαλλίας θέλοντας για προσωπικούς λόγους να πάρει τον τίτλο ο ανιψιό του, έπεισε τον Ιωάννη πως ήταν ασφαλές να έρθει ο ίδιος στη Γαλλία να διαπραγματευτεί μαζί του. Όμως δεν τήρησε τον λόγο του και όταν ο Ιωάννης έφτασε ο βασιλιάς τον φυλάκισε. Εδώ αρχίζει η ιστορία της συζύγου του, Ιωάννας.
Η πορεία της Ιωάννας
Η Ιωάννα δεν έχασε χρόνο. Με τη φυλάκιση του συζύγου της ανακοίνωσε ότι το δικαίωμα για τον τίτλο του δούκα της Βρετάνης ανήκε στον γιο της, ο οποίος ήταν ακόμα βρέφος. Στη συνέχεια, επένδυσε στον στρατό της και όταν ήταν έτοιμος έσπευσε στη Ρεντόν, πόλη της Γαλλίας, και την κατέκτησε.
Με τον στρατό της συνέχισεγια την Ενμπόν, την περιοχή που ο Κάρολος είχε στήσει τις σκηνές του. Όταν είδε ότι στην πόλη είχαν μείνει λίγοι μόνο στρατιώτες, η Ιωάννα άδραξε την ευκαιρία για να επιτεθεί.
Κατά τη διάρκεια της μάχης η Ιωάννα δεν διοίκησε απλά τον στρατό της αλλά πολέμησε μαζί του.
Ο Κάρολος μπορεί να είχε την υποστήριξη της Γαλλίας, αλλά η Ιωάννα είχε αυτήν της Αγγλίας. Κατά τη διάρκεια της μάχης έστειλε ένα γράμμα στον Εδουάρδο Γ΄, βασιλιά της Αγγλίας, ζητώντας ενισχύσεις ώστε να τελειώσει τη μάχη μια καλή.
Η Ιωάννα είχε ήδη προκαλέσει πανικό στην Ενμπόν καίγοντας τα τρόφιμα της πόλης και καταστρέφοντας τις σκηνές, και έτσι κέρδισε το παρωνύμιο η «Ιωάννα της φωτιάς» (Jeanne la Flamme).
Όταν ο στρατός του Καρόλου συνειδητοποίησε τι συνέβαινε, ανέλαβε δράση και σταμάτησε τα στρατεύματα της Ιωάννας, μην επιτρέποντάς τους ούτε να υποχωρήσουν. Ο Επίσκοπος του Λεόν προσπάθησε να την μεταπείσει να παραδοθεί στον Κάρολο, αλλά εκείνη αρνήθηκε, διότι είχε εντοπίσει αγγλικά καράβια, τα οποία με διαταγή του βασιλιά έρχονταν σε αρωγή της. Ο Κάρολος αναγκάστηκε να αφήσει προσωρινά την πόλη.
Στη συνέχεια, η Ιωάννα μετέβη στην Αγγλία για να ζητήσει περισσότερες ενισχύσεις, αλλά κατά την επιστροφή της ισπανικά καράβια με εντολές του βασιλιά της Ισπανίας, συμμάχου του Καρόλου, της επιτέθηκαν. Παρόλο που η μάχη ήταν σκληρή η Ιωάννα, με τη βοήθεια του αγγλικού στρατού, επικράτησε.
Η Ιωάννα και τα στρατεύματα της έπλευσαν στη Βαν, μία παραθαλάσσια πόλη στη βορειοδυτική Γαλλία, την οποία κατέκτησαν. Αμέσως μετά, συνέχισαν επιτιθέμενοι στη πρωτεύουσα της Βρετάνης, τη Ρεν, την οποία πολιόρκησαν για αρκετά χρόνια, ώσπου κατέληξαν σε ανακωχή το 1343 και στη διαπραγμάτευση της απελευθέρωσης του συζύγου της από τους Γάλλους, ο οποίος όμως πέθανε δύο χρόνια αργότερα.
Η Αγγλία υποστήριζε πλήρως τη διαδοχή της Ιωάννας και του γιου της. Έτσι, όταν ο Κάρολος έκανε και πάλι προσπάθεια να κατακτήσει το δουκάτο της Βρετάνης της, αιχμαλωτίστηκε. Όμως ο πόλεμος συνεχίστηκε ως το 1364, που ο γιος της Ιωάννας ονομάστηκε επισήμως δούκας της Βρετάνης.
Ηλεκτρονικές πηγές
- Jeanne de Montfort, Joanna of Flanders «Jeanne la Flamme», 1295-1374, Order of Medieval Women,
- Dan Moorhouse, The Hundred Years War 1337-1453, Joanna of Flanders, 2021
