Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων των ΗΠΑ υποσχέθηκε την Παρασκευή να αναστείλει το σχέδιο της κυβέρνησης Μπάιντεν να πουλήσει μαχητικά αεροσκάφη στην Τουρκία, εκτός εάν η Άγκυρα βελτιώσει το μητρώο της για τα ανθρώπινα δικαιώματα και σταματήσει να απειλεί άλλους συμμάχους στο ΝΑΤΟ.
«Όπως έχω καταστήσει επανειλημμένα σαφές, αντιτίθεμαι σθεναρά στην προτεινόμενη από την κυβέρνηση Μπάιντεν πώληση νέων αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία», ανέφερε σε δήλωσή του ο γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ (D-N.J.). Έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος από τότε που η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, ζήτησε τον Οκτώβριο του 2021 να αγοράσει 40 μαχητικά F-16 αμερικανικής κατασκευής και σχεδόν 80 κιτ εκσυγχρονισμού για τα υπάρχοντα πολεμικά της αεροσκάφη. Οι τεχνικές συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών ολοκληρώθηκαν πρόσφατα.
Η πώληση αμερικανικών όπλων στη σύμμαχο στο ΝΑΤΟ Τουρκία έγινε αμφιλεγόμενη μετά την απόκτηση από την Άγκυρα ρωσικής κατασκευής αμυντικών πυραυλικών συστημάτων, προκαλώντας κυρώσεις από τις ΗΠΑ, καθώς και την απομάκρυνση της Τουρκίας από το πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35.
Η Wall Street Journal ανέφερε για πρώτη φορά την Παρασκευή ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν εξετάζει το ενδεχόμενο μεταφοράς των F-16, αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, και βρίσκεται εδώ και μήνες σε επαφή με το Κογκρέσο σε ανεπίσημη βάση για να κερδίσει την έγκρισή του, αλλά χωρίς επιτυχία. Η είδηση επιβεβαιώθηκε αργότερα και από άλλα μέσα ενημέρωσης.
«[Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν] συνεχίζει να υπονομεύει το διεθνές δίκαιο, να αγνοεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους δημοκρατικούς κανόνες και να επιδίδεται σε ανησυχητική και αποσταθεροποιητική συμπεριφορά στην Τουρκία και εναντίον γειτονικών συμμάχων του ΝΑΤΟ», δήλωσε την Παρασκευή ο Μενέντεζ, ο οποίος εδώ και καιρό αντιτίθεται στην αποστολή πολεμικών αεροσκαφών στην Άγκυρα.
Ο πρόεδρος των Δημοκρατικών δεσμεύτηκε να σταθεί κατά της συμφωνίας «μέχρι ο Ερντογάν να σταματήσει τις απειλές του, να βελτιώσει το ιστορικό του για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο εσωτερικό -συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης δημοσιογράφων και της πολιτικής αντιπολίτευσης- και να αρχίσει να ενεργεί όπως θα έπρεπε να ενεργεί ένας έμπιστος σύμμαχος».
Επιπλέον, χαιρέτισε την είδηση της πώλησης νέων μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Ελλάδα, αναφερόμενος στην Αθήνα ως «έμπιστο σύμμαχο του ΝΑΤΟ» και λέγοντας ότι η πώληση «ενισχύει τις ικανότητες των δύο εθνών μας να υπερασπιστούν κοινές αρχές, συμπεριλαμβανομένης της συλλογικής μας άμυνας, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου».
Καταλαμβάνοντας την 149η θέση μεταξύ 180 χωρών, σύμφωνα με τον παγκόσμιο δείκτη ελευθερίας του Τύπου των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για το 2022, η Τουρκία ψήφισε τον περασμένο Οκτώβριο ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την επιβολή της λογοκρισίας και την καταστολή της ελευθερίας του λόγου με τη φυλάκιση δημοσιογράφων. Μια έκθεση του Δεκεμβρίου από την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων δείχνει ότι η Τουρκία, μαζί με το Ιράν, την Κίνα, τη Βιρμανία και τη Λευκορωσία, βρέθηκε ως ένας από τους κορυφαίους διώκτες κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους.
Αν και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε τον περασμένο Μάρτιο ότι οι «κατάλληλοι» αμυντικοί εμπορικοί δεσμοί των ΗΠΑ με την Τουρκία θα εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα των ΗΠΑ, το Κογκρέσο είναι απίθανο να εγκρίνει την υπό εξέταση πώληση όσο η Τουρκία αρνείται να προχωρήσει στην επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Οι δύο χώρες τερμάτισαν δεκαετίες ουδετερότητας τον περασμένο Μάιο και ζήτησαν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά η Τουρκία εξέφρασε αντιρρήσεις και κατηγόρησε τις χώρες ότι φιλοξενούν μαχητές, μεταξύ άλλων από το εκτός νόμου Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, και απαίτησε να ληφθούν μέτρα.
Σε συνέντευξη Τύπου το Σάββατο, ο Ιμπραήμ Καλίν, εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου και επικεφαλής σύμβουλός του σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, δήλωσε ότι οι απαιτήσεις της Ουάσινγκτον σχετικά με την προμήθεια των μαχητικών αεροσκαφών είναι «ατελείωτες».
«Εάν συνεχίζουν να πιέζουν την Τουρκία προς άλλες κατευθύνσεις με κυρώσεις για τα F-16 [και] F-35 και στη συνέχεια η Τουρκία αντιδρά, κατηγορούν ξανά την Τουρκία, τότε αυτό δεν είναι δίκαιο παιχνίδι», δήλωσε ο Καλίν. «Φαίνεται ότι ο κατάλογος των απαιτήσεών τους είναι ένας ατελείωτος. Πάντα υπάρχει κάτι».
Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέρριψε το αίτημα του Reuters για σχολιασμό, λέγοντας ότι το υπουργείο δεν επιβεβαιώνει ούτε σχολιάζει προτεινόμενες πωλήσεις ή μεταφορές όπλων έως ότου η κυβέρνηση ζητήσει επίσημα την έγκριση από το Κογκρέσο.
Σύμφωνα με την αμερικανική νομοθεσία, το Κογκρέσο μπορεί να μπλοκάρει μια πώληση με την έκδοση ψηφίσματος αποδοκιμασίας μετά την επίσημη κοινοποίηση μιας πώλησης, αλλά είναι απίθανο να το πράξει αν ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αποφασίσει να προχωρήσει παρά τις αντιρρήσεις των νομοθετών. Αν και το Κογκρέσο έχει περάσει τέτοια ψηφίσματα στο παρελθόν, ποτέ δεν συγκέντρωσε τις πλειοψηφίες των δύο τρίτων που απαιτούνται και στα δύο σώματα για να ξεπεραστεί ένα προεδρικό βέτο.
Το Reuters συνέβαλε σε αυτό το ρεπορτάζ.
