Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε στις 30 Οκτωβρίου ότι η Ουάσιγκτον και η Μόσχα βρίσκονται σε διαβουλεύσεις για την αποκλιμάκωση των πυρηνικών εξοπλισμών, χαρακτηρίζοντας τις συνομιλίες μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας περιορισμού του παγκόσμιου κινδύνου από τα πυρηνικά όπλα.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους εν πτήσει προς την Ουάσιγκτον, μετά την περιοδεία του στην Ασία με το προεδρικό αεροσκάφος Air Force One, ο Τραμπ ρωτήθηκε αν η απόφασή του να διατάξει το Πεντάγωνο να ξαναρχίσει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων, ύστερα από τριάντα χρόνια, ενδέχεται να οδηγήσει σε ένα πιο επικίνδυνο διεθνές περιβάλλον.
«Θεωρώ πως το έχουμε εξασφαλίσει σε μεγάλο βαθμό. Θα ήθελα να δω αποπυρηνικοποίηση, επειδή έχουμε πάρα πολλά, και η Ρωσία επίσης, η Ρωσία είναι δεύτερη, η Κίνα τρίτη, και η Κίνα θα μας πλησιάσει σε τέσσερα με πέντε χρόνια», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος. «Η αποκλιμάκωση, ή όπως εκείνοι θα το έλεγαν, η αποπυρηνικοποίηση, θα ήταν ένα εξαιρετικό επίτευγμα· στην πραγματικότητα τώρα το συζητούμε με τη Ρωσία, και αν υπάρξει αποτέλεσμα, η Κίνα θα προστεθεί στη συζήτηση».
Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων, η Ρωσία διαθέτει συνολικά 5.459 πυρηνικές κεφαλές και οι ΗΠΑ 5.177, αριθμοί που περιλαμβάνουν και αποσυρμένες κεφαλές. Ακολουθεί η Κίνα με περίπου 600, ενώ η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ινδία, το Πακιστάν, το Ισραήλ και η Βόρεια Κορέα διατηρούν μικρότερα αποθέματα.
Σε ανάρτησή του στο Truth Social στις 29 Οκτωβρίου, ο Τραμπ ανέφερε: «Λόγω των προγραμμάτων δοκιμών άλλων χωρών, έχω δώσει εντολή στο Υπουργείο Πολέμου να ξεκινήσει δοκιμές των πυρηνικών μας όπλων σε ίσους όρους. Αυτή η διαδικασία θα αρχίσει άμεσα».
Εάν πραγματοποιηθεί δοκιμή πυρηνικής κεφαλής, θα πρόκειται για τη λήξη μιας τριακονταετούς αμερικανικής αυτοσυγκράτησης, που εφαρμόζεται από τον τελευταίο υπόγειο έλεγχο του 1992. Παραμένει αδιευκρίνιστο σε ποια μορφή θα διεξαχθούν οι νέες δοκιμές. Ο Τραμπ δεν προσδιόρισε εάν θα γίνουν υπόγεια, υποθαλάσσια, ατμοσφαιρικά ή στο διάστημα.
Οι ατμοσφαιρικές, διαστημικές και υποβρύχιες δοκιμές έχουν απαγορευτεί από τη Συνθήκη Μερικής Απαγόρευσης των Πυρηνικών Δοκιμών του 1963, ενώ οι υπόγειες συνεχίστηκαν για δεκαετίες πριν σταματήσουν.
Νέα Συνθήκη START
Η νέα Συνθήκη Μείωσης Στρατηγικών Όπλων (New START) αποτελεί θεμέλιο λίθο στον έλεγχο των πυρηνικών όπλων ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Μόσχα.
Υπεγράφη το 2010 και περιορίζει τον αριθμό των ανεπτυγμένων μακράς εμβέλειας πυρηνικών όπλων, επιτρέποντας παράλληλα αμοιβαίες επιθεωρήσεις για τη διασφάλιση της τήρησης της συμφωνίας.
Η ισχύς της συνθήκης λήγει τον Φεβρουάριο του 2026, γεγονός που γεννά ανησυχίες πως χωρίς ανανέωση ή αντικατάσταση, οι δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου θα βρεθούν για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες αντιμέτωπες χωρίς δεσμευτικούς περιορισμούς.
Η Μόσχα έχει προτείνει την παράταση της συμφωνίας, πρόταση που ο Τραμπ χαρακτήρισε θετική τον Οκτώβριο.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πέσκοφ, καλωσόρισε τη στάση του Τραμπ, υπογραμμίζοντας ότι δίνει ελπίδες για παράταση της συνθήκης. Τόσο η Ουάσιγκτον όσο και η Μόσχα έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να επεκτείνουν τις διαπραγματεύσεις με τη συμμετοχή και άλλων πυρηνικών δυνάμεων.
Από την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ έχει ζητήσει από το Πεκίνο να ενταχθεί στη διαδικασία ελέγχου των εξοπλισμών, προειδοποιώντας ότι η Κίνα ενισχύει ραγδαία το οπλοστάσιό της.
Η Μόσχα επισημαίνει από την πλευρά της ότι στο μέλλον θα πρέπει να συμπεριληφθούν και τα όπλα του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας, συμμάχων των ΗΠΑ.
Ο Πέσκοφ δήλωσε στο ρωσικό πρακτορείο TASS τον Σεπτέμβριο ότι «ενώ οι συνομιλίες πρέπει να ξεκινήσουν διμερώς, στο μέλλον δεν θα είναι δυνατό να αποκλειστούν τα πυρηνικά οπλοστάσια του Λονδίνου και του Παρισιού».
Νέα όπλα
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε στις 10 Οκτωβρίου πως «η Ρωσία αναπτύσσει και δοκιμάζει πολύ ενεργά νέα πυρηνικά όπλα».
Στις 22 Οκτωβρίου διέταξε τη διενέργεια ευρείας άσκησης των στρατηγικών πυρηνικών δυνάμεων της χώρας, περιλαμβάνοντας δοκιμαστικές εκτοξεύσεις διηπειρωτικών βαλλιστικών και πυραύλων κρουζ.
Στις 26 Οκτωβρίου ο Πούτιν ανακοίνωσε τη δοκιμή του πυραύλου κρουζ Μπουρεβέστνικ, πυρηνοκίνητου και ικανού να φέρει πυρηνική κεφαλή, που κατά τη Μόσχα διαθέτει απεριόριστη εμβέλεια και μπορεί να παρακάμψει τα υπάρχοντα αμυντικά συστήματα.
Στις 29 Οκτωβρίου, ο Ρώσος πρόεδρος γνωστοποίησε ότι πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η δοκιμή του τορπιλοπυραύλου Ποσειδών, επίσης πυρηνοκίνητου και ικανού να φέρει πυρηνικό φορτίο, χαρακτηρίζοντας τη δοκιμή τεράστια επιτυχία.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «η δοκιμή πραγματοποιήθηκε μία ημέρα νωρίτερα και επέδειξε ικανότητες που ξεπερνούν ακόμη και το διηπειρωτικής εμβέλειας πυραυλικό σύστημα Σαρμάτ – γνωστό στη Δύση ως SSX-29 ή Satan-2.
Για πρώτη φορά καταφέραμε όχι μόνο να εκτοξεύσουμε το όπλο από υποβρύχιο με πύραυλο-εκτοξευτή αλλά και να ενεργοποιήσουμε τη μονάδα πυρηνικής ενέργειας, στην οποία το όπλο παρέμεινε για ορισμένο διάστημα».
Ο Πούτιν συμπλήρωσε: «Δεν υπάρχει τίποτα αντίστοιχο», και υποστήριξε πως δεν υπάρχει τρόπος αναχαίτισης του Ποσειδώνα, ο οποίος, σύμφωνα με αναλυτές, διαθέτει εμβέλεια περίπου 10.000 χιλιομέτρων και μπορεί να κινείται με ταχύτητα έως 185 χιλιόμετρα την ώρα.
