Με ψήφους 6-3 στις 24 Ιουνίου, το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε επίσημα την υπόθεση Roe v. Wade, το σημαντικό προηγούμενο του 1973, το οποίο κατέρριψε ένα πλήθος ομοσπονδιακών και πολιτειακών νόμων που περιόριζαν τις αμβλώσεις και νομιμοποίησε σε μεγάλο βαθμό τη διαδικασία σε εθνικό επίπεδο.
Η απόφαση των 116 σελίδων ανέτρεψε επίσης το συνοδευτικό προηγούμενο του 1992, γνωστό ως Planned Parenthood v. Casey, το οποίο έκρινε ότι οι πολιτείες δεν μπορούν να επιβάλλουν σημαντικούς περιορισμούς στις αμβλώσεις πριν ένα έμβρυο καταστεί βιώσιμο για ζωή εκτός της μήτρας.
Η απόφαση Casey δεν διευκρίνισε πότε επέρχεται η βιωσιμότητα, αλλά υπέθεσε ότι αυτή είναι κάπου γύρω στις 24 εβδομάδες κύησης.
Η απόφαση της 24ης Ιουνίου εκδόθηκε στο πλαίσιο της υπόθεσης Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization (δικαστικός φάκελος 19-1392).
Στην υπόθεση αυτή, η μοναδική κλινική αμβλώσεων με κρατική άδεια στο Μισισιπή αντιτάχθηκε στον νόμο της πολιτείας για την ηλικία κύησης, ο οποίος επιτρέπει τις αμβλώσεις μετά την 15η εβδομάδα κύησης μόνο για επείγοντα ιατρικά περιστατικά ή σοβαρή εμβρυϊκή ανωμαλία. Επικαλούμενα τη Roe, τα κατώτερα δικαστήρια έκριναν ότι ο πολιτειακός νόμος ήταν αντισυνταγματικός.
Το Politico δημοσίευσε το προσχέδιο της απόφασης με ημερομηνία 10 Φεβρουαρίου στις 2 Μαΐου χωρίς να αποκαλύψει την πηγή του. Το αυστηρά απόρρητο δικαστήριο διερευνά τη διαρροή, αλλά οι λεπτομέρειες της εν εξελίξει έρευνας είναι ελάχιστες.
Ο δικαστής Σάμιουελ Αλίτο έγραψε τη γνώμη της πλειοψηφίας. Οι άλλοι πέντε συντηρητικοί δικαστές συμφώνησαν με την απόφαση του δικαστηρίου.
Ο αρχιδικαστής Τζον Ρόμπερτς συμφώνησε με την απόφαση του δικαστηρίου αλλά κατέθεσε τη δική του ξεχωριστή γνώμη. Ο δικαστής Στίβεν Μπρέιερ έγραψε διαφορετική γνώμη, στην οποία προσχώρησαν οι άλλοι δύο φιλελεύθεροι δικαστές.
Ο Αλίτο εξήγησε στη γνωμοδότηση του δικαστηρίου γιατί η πλειοψηφία πιστεύει ότι η υπόθεση Roe v. Wade αποφασίστηκε λανθασμένα πριν από 49 χρόνια.
«Η άμβλωση παρουσιάζει ένα βαθύ ηθικό ζήτημα για το οποίο οι Αμερικανοί έχουν έντονα αντικρουόμενες απόψεις», έγραψε ο Αλίτο.
«Ορισμένοι πιστεύουν με θέρμη ότι μια ανθρώπινη ζωή γεννιέται κατά τη σύλληψη και ότι η άμβλωση τερματίζει μια αθώα ζωή. Άλλοι πιστεύουν εξίσου έντονα ότι οποιαδήποτε ρύθμιση των αμβλώσεων εισβάλλει στο δικαίωμα της γυναίκας να ελέγχει το σώμα της και εμποδίζει τις γυναίκες να επιτύχουν πλήρη ισότητα.
«Άλλοι πάλι, που ανήκουν σε μια τρίτη ομάδα, πιστεύουν ότι η άμβλωση πρέπει να επιτρέπεται υπό ορισμένες αλλά όχι υπό όλες τις συνθήκες, και όσοι ανήκουν σε αυτή την ομάδα έχουν ποικίλες απόψεις σχετικά με τους συγκεκριμένους περιορισμούς που πρέπει να επιβληθούν».
Για τα πρώτα 185 χρόνια μετά την υιοθέτηση του αμερικανικού Συντάγματος, «κάθε πολιτεία είχε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει το ζήτημα αυτό σύμφωνα με τις απόψεις των πολιτών της», αλλά στη συνέχεια, το 1973, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε την υπόθεση Roe v. Wade. Παρά το γεγονός ότι το Σύνταγμα δεν αναφέρει την άμβλωση, το δικαστήριο έκρινε ότι «παρέχει ένα ευρύ δικαίωμα για την απόκτησή της».
Το δικαστήριο δεν ισχυρίστηκε «ότι το αμερικανικό δίκαιο ή το εθιμικό δίκαιο είχε ποτέ αναγνωρίσει ένα τέτοιο δικαίωμα, και η επισκόπηση της ιστορίας του κυμαινόταν από το συνταγματικά άσχετο (π.χ. η συζήτησή του για τις αμβλώσεις στην αρχαιότητα) έως το ξεκάθαρα λανθασμένο (π.χ. ο ισχυρισμός του ότι η άμβλωση πιθανώς δεν ήταν ποτέ έγκλημα σύμφωνα με το εθιμικό δίκαιο)», συνέχισε ο Αλίτο.
«Αφού κατέγραψε μια πληθώρα άλλων πληροφοριών που δεν έχουν καμία σχέση με το νόημα του Συντάγματος, η γνώμη κατέληξε με μια αριθμημένη σειρά κανόνων που μοιάζουν πολύ με εκείνους που θα μπορούσαν να βρεθούν σε ένα νόμο που θεσπίστηκε από έναν νομοθέτη».
Το δικαστήριο δημιούργησε ένα σύστημα στο οποίο «κάθε τρίμηνο της εγκυμοσύνης ρυθμιζόταν με διαφορετικό τρόπο, αλλά η πιο κρίσιμη γραμμή τραβήχτηκε περίπου στο τέλος του δεύτερου τριμήνου, το οποίο, εκείνη την εποχή, αντιστοιχούσε στο σημείο στο οποίο ένα έμβρυο θεωρήθηκε ότι επιτυγχάνει “βιωσιμότητα”, δηλαδή την ικανότητα να επιβιώσει εκτός της μήτρας».
Παρόλο που το δικαστήριο παραδέχθηκε ότι οι πολιτείες «είχαν έννομο συμφέρον να προστατεύσουν τη “δυνητική ζωή”», αποφάσισε ότι το συμφέρον αυτό δεν δικαιολογούσε την επιβολή περιορισμών στις αμβλώσεις στο στάδιο πριν από τη βιωσιμότητα.
Το δικαστήριο δεν έδωσε καμία εξήγηση για αυτή τη διαπίστωση, την οποία ακόμη και οι υποστηρικτές των αμβλώσεων δυσκολεύτηκαν να υπερασπιστούν.
Ο Αλίτο σημείωσε ότι ένας συνταγματολόγος υψηλού κύρους, ο Τζον Χαρτ Ίλι, έγραψε ότι «θα ψήφιζε ένα νομοθέτημα που θα έμοιαζε πολύ με αυτό που κατέληξε να συντάξει το Δικαστήριο» αν ήταν “νομοθέτης”, αλλά κατά την άποψή του το Roe «δεν ήταν καθόλου συνταγματικό δίκαιο και δεν έδινε σχεδόν καμία αίσθηση υποχρέωσης να προσπαθήσει να γίνει».
Στη διαφωνία του, ο δικαστής Μπάιρον Γουάιτ έγραψε ότι η υπόθεση Roe v. Wade «αντιπροσώπευε την “άσκηση ωμής δικαστικής εξουσίας” και πυροδότησε μια εθνική διαμάχη που πίκρανε την πολιτική μας κουλτούρα για μισό αιώνα».
Στη διαφωνία του, ο δικαστής Στέφεν Μπρέιερ κατακεραύνωσε τη νέα γνώμη της πλειοψηφίας.
«Λέει ότι από την ίδια τη στιγμή της γονιμοποίησης, μια γυναίκα δεν έχει κανένα δικαίωμα για να μιλάμε. Ένα κράτος μπορεί να την εξαναγκάσει να φέρει μια εγκυμοσύνη στον τερματισμό, ακόμη και με το πιο απότομο προσωπικό και οικογενειακό κόστος.
«Ένας περιορισμός της έκτρωσης, υποστηρίζει η πλειοψηφία, είναι επιτρεπτός όποτε είναι ορθολογικός, το χαμηλότερο επίπεδο ελέγχου που γνωρίζει ο νόμος.
«Και επειδή, όπως έχει δηλώσει συχνά το δικαστήριο, η προστασία της ζωής του εμβρύου είναι ορθολογική, τα κράτη θα αισθάνονται ελεύθερα να θεσπίσουν κάθε είδους περιορισμούς».
Αυτή είναι μια εξελισσόμενη ιστορία και θα ενημερώνεται.
