Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υποδέχθηκε στις 20 Οκτωβρίου τον πρωθυπουργό της Αυστραλίας, Άντονυ Αλμπανέζε, στον Λευκό Οίκο, στην πρώτη επίσημη συνάντησή τους, όπου οι δύο ηγέτες υπέγραψαν νέα συμφωνία για τις σπάνιες γαίες.
Ο Τραμπ υπογράμμισε στους δημοσιογράφους ότι οι δύο χώρες πρόκειται να πετύχουν πολλά, καλωσορίζοντας τον Αυστραλό πρωθυπουργό έξω από τη Δυτική Πτέρυγα.
«Δουλεύουμε εδώ και πολύ καιρό πάνω σε αυτό», είπε ο Τραμπ αναφερόμενος στη συμφωνία για τις σπάνιες γαίες, ενώ υποδεχόταν τον Αλμπανέζε και την αντιπροσωπεία του στην Αίθουσα του Υπουργικού Συμβουλίου. «Σε περίπου ένα χρόνο από σήμερα, θα έχουμε τόσα κρίσιμα μέταλλα και σπάνιες γαίες που δεν θα ξέρουμε τι να τα κάνουμε», προσέθεσε.
Η συμφωνία, η οποία ολοκληρώθηκε σε διάστημα τεσσάρων έως πέντε μηνών, αποτελεί προσπάθεια απεξαρτητοποίησης από τις πρώτες ύλες του Πεκίνου, που ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος των εφοδιαστικών αλυσίδων. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, η Κίνα ελέγχει σήμερα το 60-70% της παγκόσμιας παραγωγής μεταλλεύματος σπανίων γαιών και πάνω από το 90% της διύλισης υλικών και μαγνητών, με δεκαετίες κρατικών επιδοτήσεων και στήριξης να έχουν εδραιώσει την κυριαρχία της στην εφοδιαστική αλυσίδα των σπάνιων γαιών.
Προσφάτως, το κινεζικό καθεστώς επιδιώκει να εκμεταλλευτεί περαιτέρω αυτό το πλεονέκτημά, επεκτείνοντας δραστικά τους ελέγχους στις εξαγωγές σπάνιων γαιών και μεταλλευμάτων.
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα εκφράσει τη δυσφορία του για τις ενέργειες του Πεκίνου. «Δεν θέλω να παίξουν το παιχνίδι των σπάνιων γαιών μαζί μας», δήλωσε μία ημέρα πριν από τη συνάντηση με τον Αλμπανέζε.
Οι δύο χώρες δεσμεύτηκαν να κινητοποιήσουν κρατικούς και ιδιωτικούς πόρους, επενδύοντας συνολικά 8,5 δισεκατομμύρια δολάρια στην εξόρυξη και επεξεργασία κρίσιμων μετάλλων και σπανίων γαιών. «Ένα δισ. δολάρια θα διαθέσουν η Αυστραλία και οι ΗΠΑ μέσα στους επόμενους έξι μήνες για άμεσα διαθέσιμα έργα», ανέφερε ο Αλμπανέζε κατά τη διάρκεια της συνάντησης.
Βάσει της νέας συμφωνίας, οι δύο πλευρές θα συνεργαστούν για την προστασία των εγχώριων αγορών τους από πολιτικές εκτός αγοράς και αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Ο Αλμπανέζε επεσήμανε ότι τα κρίσιμα μέταλλα και το ατσάλι από σπάνιες γαίες θα αναβαθμίσουν το οικονομικό εταιρικό σχήμα μεταξύ των δύο χωρών. «Η σημερινή θα θεωρηθεί μια σημαντική ημέρα στην πορεία των σχέσεών μας», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
Η Αυστραλία μπορεί να προμηθεύσει τις ΗΠΑ με 30 είδη σπάνιων γαιών, ενώ η κυβέρνησή της έχει δημιουργήσει φέτος εθνικό στρατηγικό απόθεμα κρίσιμων μετάλλων αξίας περίπου 780 εκατομμυρίων δολαρίων.
Τον Αύγουστο, ο πρέσβης της Αυστραλίας στις ΗΠΑ, Κέβιν Ραντ, είχε δηλώσει σε εκδήλωση του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών ότι η Αυστραλία μπορεί να εξελιχθεί σε μεγάλη δύναμη στον τομέα των κρίσιμων μετάλλων και των σπάνιων γαιών: «Διαθέτουμε τη μεγαλύτερη βιομηχανία εξόρυξης και τις ισχυρότερες μεταλλευτικές εταιρείες στον κόσμο», είχε αναφέρει.
Ωστόσο, η Αυστραλία χρειάζεται την αμερικανική υποστήριξη για την κατεργασία και επεξεργασία των κρίσιμων μετάλλων, ώστε να ανταγωνιστεί την Κίνα.
Στήριξη Τραμπ της συμφωνίας για τα πυρηνικά υποβρύχια
Ο Αλμπανέζε, 62 ετών, είχε πραγματοποιήσει κρατική επίσκεψη στην Ουάσιγκτον το 2023, επί προεδρίας Μπάιντεν.
Ένα από τα βασικά θέματα στην ατζέντα ήταν η τριμερής συμμαχία ασφάλειας Αυστραλίας-Ηνωμένου Βασιλείου-ΗΠΑ (AUKUS), που είχε δημιουργηθεί το 2021 επί Μπάιντεν.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Αυστραλία θα αποκτήσει τρία υποβρύχια κλάσης Βιρτζίνια έως τις αρχές της δεκαετίας του 2030, με δυνατότητα να αποκτήσει δύο ακόμη.
Η συμφωνία προβλέπει επίσης την κατασκευή νέου τύπου υποβρυχίου SSN AUKUS, με το πρώτο να παραδίδεται στο Βασιλικό Ναυτικό του Ηνωμένου Βασιλείου εντός της δεκαετίας του 2030 και το αντίστοιχο αυστραλιανό να εντάσσεται στο Βασιλικό Ναυτικό της Αυστραλίας στις αρχές της δεκαετίας του 2040.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι το έργο, το οποίο κινούνταν αργά, πλέον επιταχύνεται σημαντικά.
Επεσήμανε ότι συνεργάζεται στενά με τον Αλμπανέζε για την προώθησή του και επιβεβαίωσε τη στήριξή του στη συμφωνία, παρά τις προηγούμενες φήμες περί ενδεχόμενης ακύρωσης.
«Διαθέτουμε τα καλύτερα υποβρύχια στον κόσμο, οπουδήποτε στον κόσμο, και κατασκευάζουμε ακόμη μερικά αυτή την περίοδο», είπε.
Ο Τραμπ χαρακτήρισε την AUKUS αποτρεπτικό παράγοντα έναντι της Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό, αν και εκτίμησε πως ίσως να μην καταστεί απαραίτητη. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη στον κόσμο με διαφορά», υπογράμμισε. «Δεν συγκρίνεται με καμία άλλη, έχουμε τον καλύτερο εξοπλισμό, και όλα – κανείς δεν τολμά να μας αμφισβητήσει».
Τον Ιούνιο, το Πεντάγωνο είχε ανακοινώσει ότι θα επανεξετάσει τη συμφωνία, ώστε να διαπιστώσει αν ευθυγραμμίζεται με τις παρούσες προτεραιότητες του Τραμπ, εξέλιξη που κατέλαβε τα πρωτοσέλιδα στην Αυστραλία και προκάλεσε ανησυχία.
Η εταιρική σχέση είναι ζωτικής σημασίας για την αποτροπή της κινεζικής επιθετικότητας στη συγκεκριμένη περιοχή, δήλωσε η γερουσιαστής Τζιν Σαχίν, κορυφαίο στέλεχος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, εκφράζοντας την ικανοποίηση της για τη στήριξη Τραμπ στην AUKUS.
«Χαίρομαι που ο πρόεδρος Τραμπ προσφέρει τη στήριξή του στη συμφωνία AUKUS, που είναι καθοριστική τόσο για την ασφάλεια των ΗΠΑ όσο και για τη διασφάλιση ότι το βάρος της συλλογικής άμυνας θα επιμεριστεί μεταξύ των εταίρων και συμμάχων», δήλωσε.
Αυξανόμενη απειλή από την Κίνα
Για την Αυστραλία, η Κίνα αποτελεί μία διογκούμενη απειλή.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Τραμπ επεσήμανε ότι το Πεκίνο πληρώνει υψηλούς δασμούς στις ΗΠΑ και επανέλαβε ότι σκοπεύει να συναντηθεί σύντομα με τον ηγέτη του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, Σι Τζινπίνγκ.
«Πιστεύω ότι η Κίνα μάς δείχνει μεγάλο σεβασμό», τόνισε ο Τραμπ, αναφερόμενος στα δισεκατομμύρια δολάρια που κατέβαλε η χώρα σε δασμούς. «Οι δασμοί που τώρα ισχύουν στο 55% θα αυξηθούν στο 155% αν δεν καταλήξουμε σε συμφωνία με τον Σι στη συνάντησή μας στη Νότια Κορέα, τις επόμενες δύο εβδομάδες. Πιστεύω ότι θα καταλήξουμε σε συμφωνία με τον πρόεδρο Σι της Κίνας. Θα είναι κάτι συναρπαστικό, κάτι καλό και για τις δύο χώρες».
Ο Τραμπ τόνισε ότι οι ΗΠΑ έχουν ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί, καθώς αμερικανικές εταιρείες πωλούν πολλά αεροπλάνα, ανταλλακτικά και εξαρτήματα στην Κίνα.
«Μας απείλησαν με τις σπάνιες γαίες κι εγώ τους απείλησα με δασμούς», σημείωσε. «Όμως, θα μπορούσα να τους απειλήσω και με άλλα, όπως τα αεροπλάνα. Ξέρετε τι γίνεται με τα αεροπλάνα, γιατί δεν μπορούν να βρουν ανταλλακτικά για τα δικά τους. Εμείς κατασκευάζουμε τα αεροπλάνα τους».
Υποστήριξε ότι, όσον αφορά το εμπόριο, η Κίνα βρίσκεται σε δυσχερή θέση.
«Πιστεύω ότι έχουν μεγάλο πρόβλημα, κι εγώ δεν θέλω να έχουν τόσο σοβαρό πρόβλημα», κατέληξε ο Τραμπ.
