Μια συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, που θα υπογράψει ο πρωθυπουργός του Καναδά, Μαρκ Κάρνεϋ, με Ευρωπαίους ηγέτες τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες, θα αποτελέσει μία από τις πιο εκτενείς συμφωνίες που έχει συνάψει ποτέ η Ευρωπαϊκή Ένωση με τρίτη χώρα, δήλωσε υψηλόβαθμος αξιωματούχος της ΕΕ την Παρασκευή.
Ο Κάρνεϋ αναμένεται να ταξιδέψει στην Ευρώπη την Κυριακή για τη Σύνοδο Κορυφής Καναδά-ΕΕ, η οποία έχει προγραμματιστεί για τη Δευτέρα το βράδυ και θα πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Στη σύνοδο των G7 που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα στην Αλμπέρτα, η φον ντερ Λάιεν επιβεβαίωσε ότι η συμφωνία θα υπογραφεί τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες, χαρακτηρίζοντας τον Καναδά «βασικό εταίρο».
Στις 16 Ιουνίου, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως πρόκειται για «μια ευκαιρία να ενισχυθεί ο ρόλος του Καναδά στη ραγδαία εξελισσόμενη αμυντική αρχιτεκτονική της Ευρώπης».
Σε ενημέρωση που παρείχε σε Καναδούς και Ευρωπαίους δημοσιογράφους την Παρασκευή, ένας ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος επεσήμανε ότι η σύνοδος θα έχει δύο βασικά αποτελέσματα: μια κοινή δήλωση που θα εκφράζει απόψεις για παγκόσμια ζητήματα, όπως οι συγκρούσεις στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή, καθώς και την υπογραφή της «Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης για Ασφάλεια και Άμυνα μεταξύ ΕΕ και Καναδά».
Ο ίδιος αξιωματούχος τόνισε ότι η συμφωνία είναι φιλόδοξη, προσθέτοντας ότι αν και η ΕΕ έχει παρόμοιες συμφωνίες με άλλους παγκόσμιους εταίρους, αυτή με τον Καναδά θα είναι από τις πιο εκτενείς που έχει υπογράψει ποτέ με τρίτη χώρα. Θα ανοίξει νέους δρόμους για κοινή εργασία στη διαχείριση κρίσεων, τη στρατιωτική κινητικότητα, την ασφάλεια των θαλασσών, την κυβερνοασφάλεια και την αμυντική βιομηχανική συνεργασία.
Ο Κάρνεϋ έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι επιδιώκει την ενίσχυση των δεσμών του Καναδά με την Ευρώπη, ειδικά καθώς οι σχέσεις με τις ΗΠΑ επιβαρύνονται από δασμούς και απειλές για προσάρτηση. Μέσα σε δύο ημέρες από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Μάρτιο, ο Κάρνεϋ πέταξε στην Ευρώπη, όπου συναντήθηκε με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι και τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ στο Λονδίνο.
Κατά τη διάρκεια αυτών των επαφών ξεκίνησε σοβαρά να συζητά για την ένταξη του Καναδά στο νέο ευρωπαϊκό σχέδιο προμηθειών άμυνας, γνωστό ως ReArm Europe.
Στον λόγο του στον θρόνο στις 27 Μαΐου, η κυβέρνηση Κάρνεϋ δεσμεύτηκε να συμμετάσχει σε αυτό το πρόγραμμα, και ο ίδιος σε συνέντευξή του στον καναδικό ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό CBC την ίδια μέρα ανέφερε ότι αναμένει ο Καναδάς να ενταχθεί έως την 1η Ιουλίου.
Στις 9 Ιουνίου, ο Κάρνεϋ ανακοίνωσε μια σημαντική αύξηση στον αμυντικό προϋπολογισμό του Καναδά, με στόχο να ξεπεράσει το όριο του 2% του ΑΕΠ που έχει θέσει το ΝΑΤΟ και το οποίο η χώρα δεν έχει καταφέρει να επιτύχει για πάνω από μια δεκαετία.
Η ένταξη στο ReArm Europe αποτελεί μέρος αυτού του σχεδίου, με τον Κάρνεϋ να επαναλαμβάνει ότι ο Καναδάς δεν μπορεί πλέον να βασίζει όλη την άμυνά του μόνο στις ΗΠΑ.
Σε δήλωσή του στις 9 Ιουνίου ανέφερε πως «βρισκόμαστε σε στενές διαπραγματεύσεις με τους ευρωπαϊκούς εταίρους μας για να ενταχθούμε στο ReArm Europe. Αυτό αποτελεί μέρος της διαφοροποίησης. Είναι απλώς έξυπνο να είσαι διαφοροποιημένος. Καλύτερα να έχεις επιλογές, διαφορετικές αλυσίδες εφοδιασμού και ευρύτερους εταίρους».
Στην ατζέντα της συνόδου, που αναρτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αναφέρεται ότι η συμφωνία για τις προμήθειες ασφάλειας και άμυνας θα επιτρέψει στον Καναδά να συμμετάσχει σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα δανειοδότησης για κοινά αμυντικά έργα.
Το πρόγραμμα αυτό, ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, ονομάζεται «Δράση για την Ασφάλεια της Ευρώπης» (Security Action for Europe – SAFE) και αποτελεί μέρος της πρωτοβουλίας ReArm Europe.
Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος σημείωσε ότι μόλις η συμφωνία προμηθειών τεθεί σε ισχύ, ο Καναδάς θα πρέπει να διαπραγματευτεί διμερή συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να ξεκινήσουν συζητήσεις με τα κράτη-μέλη σχετικά με ευκαιρίες προμηθειών.
Οι ηγέτες στη σύνοδο ΕΕ-Καναδά αναμένεται επίσης να συζητήσουν για το παγκόσμιο εμπόριο και τους πολέμους που μαίνονται στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή. Επιπλέον, θα δεσμευτούν για την πλήρη κύρωση της Ολοκληρωμένης Οικονομικής και Εμπορικής Συμφωνίας, γνωστής ως CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement), τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Καναδά και Ευρώπης.
Ο Φεν Χάμψον, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Carleton, επισήμανε ότι ο Κάρνεϋ θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην κύρωση της CETA. Η συμφωνία τέθηκε σε προσωρινή ισχύ το 2017, αλλά αρκετά κράτη-μέλη της ΕΕ δεν την έχουν ακόμη επικυρώσει σε εθνικό επίπεδο.
Ο Χάμψον ανέφερε πως «η πραγματική πρόκληση είναι να ενθαρρυνθούν οι επιχειρήσεις τόσο του Καναδά όσο και της Ευρώπης να αξιοποιήσουν τη συμφωνία και να αυξήσουν τις διατλαντικές συναλλαγές, κάτι που απαιτεί και πολιτική ηγεσία. Η συμφωνία δεν έχει πλήρως επικυρωθεί, αλλά αυτό είναι κάτι που ο Κάρνεϋ ίσως μπορέσει να τονίσει στους Ευρωπαίους».
Μετά τις Βρυξέλλες, ο Κάρνεϋ θα ταξιδέψει στη Χάγη για τη σύνοδο των ηγετών του ΝΑΤΟ, όπου αναμένεται να προωθηθούν συζητήσεις για την αύξηση του στόχου δαπανών για την άμυνα από το 2% του ΑΕΠ έως και το 5%.
